O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

 
Savol va topshiriqlar:
1. Grammatik tushuncha nima? Uning o’ziga xos xususiyatini ayting. 
2. Kichik yoshdagi o’quvchilar lingvistik tushunchalarni o’rganishda qanday 
qiyinchiliklarga duch keladilar? Buning sababi nimada? 
3. O’quvchilarda lingvistik tushunchalarni shakllantirish jarayonini izohlang. 
Har qaysi bosqichdagi ishning mazmuni va maqsadini ayting. 
4. O’quvchilarga yangi grammatik tushunchani o’rgatish darsining lavhasini 
ishlab chiqing. 
5. Grammatik tushunchani qulayroq shakllantirishga qanday shartlar yordam 
beradi? 
6. Grammatik tushunchani o’rgatish jarayonida o’qituvchi qanday qilib
o’quvchilarning aqliy faoliyatini faollashtiradi?
7. Grammatik materialni o’rganishning har xil bosqichida darslik bilan qanday 
ishlanadi? Aniq misollar keltiring. 
8. Grammatik, leksik va so’z yasalishiga oid mashqlar va tahlil turlarini
ta`riflang. 
 
BILIMLARNI TEKSHIRISH UCHUN
TEST TOPSHIRIQLARI 
1. Kichik yoshdagi o’quvchilar og’zaki va yozma nutqni egallashlarida 
fonetikadan olgan bilimlarining ahamiyati to’g’ri qayd etilgan qatorni ko’rsating. 
A. Fonetik bilimga asoslangan holda o’qish va yozishni bilib oladilar, fonetik 
bilim so’zni to’g’ri talaffuz qilish asosini tashkil etadi, imloviy malakalarni 
shakllantirish uchun zamin tayyorlaydi, gapni ohangiga rioya qilib o’qishga yordam 
beradi, so’zning tovush tomonini bilishi esa uning ma`nosini tushunishga yordam 
beradi. 
B. So’zni, uning bo’g’in tuzilishini tushunishga yordam beradi, imloviy 
malakalarni shakllantirish uchun zamin tayyorlaydi, so’zlarni tovush tomondan 

---

442 
tahlil qilishga o’rgatadi, gaplarni ohangiga rioya qilib o’qishga, logik urg’u va gap 
qurilishidagi to’xtamlarga rioya qilish uchun zarur. 
C. Fonetik bilimlar o’zbek yozuvi fonologik yozuv ekanini, 29 ta harf, 30 ta 
tovush borligini uqtiradi, ularni to’g’ri talaffuz qilish va to’g’ri yozishga o’rgatadi 
D. Fonetik bilimlar to’g’ri talaffuzga o’rgatadi, tovushlarning turlari, 
o’zgarishi, urg’u, fonetik birliklar haqida ma`lumot beradi