O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

n
on, 
t
ok, 
o
lma,...; 
e) 
rasm 
nomini 
ifodalovchi so’zni aytish: o’qituvchi nokning 
rasmini ko’rsatib, 
“noo”
deydi, o’quvchilar 
“k”
tovushini qo’shib aytadilar: 
nok. 
Bu jarayonda Omonashvili ishlab chiqqan usuldan ham foydalanish mumkin. 
Bunda tovush emas, harf asos qilib olinadi. O’quvchilar o’rganilgan harflar ichidan 
notanishini topadilar, so’ng uning o’qilishi va fonetik belgilari ustida ishlanadi: 
14
Редозубов С.П. Методика русского языка в начальной школе. – М.: 1963. С-29-59. 

---

62 
Darsda yangi tovush birinchi marta ajratib, talaffuz qilingandan so’ng, odatda, 
shu tovush so’z boshida, o’rtasida, oxirida kelgan va aniq talaffuz qilinadigan so’zlar 
tanlanib, o’quvchilarga talaffuz qildiriladi. Misol:
L tovushi:
l
aylak, o
l
ma, fi
l
.
O tovushi:
o
lma, n
o
n, O-m
o
n. 
D tovushi:
d
on, O
d
il
(so’z oxirida jarangsizlashadigan 
ozod, obod
kabi 
so’zlarni tanlash tavsiya qilinmaydi). 
3. So’zdagi tovushlarni sanash va ularning nomini tartibi bilan aytish, sonini 
aniqlash, bo’g’inlarni sanash: 
Olma
 ol-ma; o-l-m-a
ikki unli tovush, ikki undosh tovush, ikki bo’g’in .... Bu usuldan o’quv yilining 
ikkinchi yarmida va keyingi sinflarda ham fonetik tahlil sifatida foydalaniladi. 
4. Jarangli va jarangsiz undoshli so’zlarni amaliy taqqoslash: 
dil-til, zira-sira 
kabi. 
Savod o’rgatishda analiz va sintez bir-biridan ajratilmaydi, chunki analiz o’qish 
jarayonini egallash uchun zamin yaratadi, sintez esa ko’proq o’qish malakasini 
shakllantiradi.