O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti sug’urta fakulteti
-jadval Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarining fuqarolik javobgarligini majburiy
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2-jadval
Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta summalarining eng kam miqdorlari 8
Xavfli ishlab chiqarish ob’ektining tipi Sug‘urta pulining eng kam miqdori (eng kam oylik ish haqi miqdorlarida) Birinchi
250000 (ikki yuz ellik ming) Ikkinchi
50000 (ellik ming) Uchinchi
10000 (o‘n ming) Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarini identifikatsiyalash (tiplarga ajratish) xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarini Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlari davlat
8
obyektlarining sanoat xavfsizligi to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi qonunini amalga oshirishga doir qo’shimcha chora-tadbirlar haqidagi 2008 yil 10 dekabrdagi 271- sonli qarori.
28
reestrida hisobga olish, shuningdek, xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarida avariya yuz bergan taqdirda boshqa shaxslarning hayoti, sog‘lig‘i va mol-mulkiga hamda atrof-muhitga zarar etkazganlik uchun xavfli ishlab chiqarish ob’ektlaridan foydalanayotgan tashkilotlarning fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilish maqsadida amalga oshiriladi. Xavfli ishlab
chiqarish ob’ektlarini identifikatsiyalash sanoat xavfsizligi ekspertizasi doirasida xavfli ishlab chiqarish ob’ektlaridan foydalanayotgan tashkilot yoki ekspert tashkiloti tomonidan amalga oshiriladi. Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlari uchun sug‘urta pulining eng kam miqdorlari O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida sug‘urta shartnomasi tuzilgan kunda belgilangan eng kam oylik ish haqi miqdorlari asosida hisoblab chiqariladi. Bunda sug‘ura mukofoti sug‘urtalovchi tomonidan ishlab chiqilgan tarif stavkalaridan va shartnomada belgilangan sug‘urta summasi miqdoridan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi. Tarif stavkalari ishlab chiqarish sharoitlari va hajmlarini, xavfli ishlab chiqarish ob’ekti joylashgan joyni, undan foydalanishning boshqa omillarini, ob’ektda xavfli moddalarni muayyan hajmlarda olish, undan foydalanish, uni qayta ishlash va saqlashni, sug‘urta tavakkalchiligi darajasini va sug‘urta ob’ektining boshqa shart-sharoitlarini hisobga olgan holda sug‘urtalovchi tomonidan belgilanadi. Sug‘urta shartnomasini tuzishda sug‘urtalanuvchi sug‘urta mukofotini bir yo‘la yoki teng qismlar bilan har chorakda (sug‘urta badallari) to‘lashi mumkin. Sug‘urta shartnomasi bo‘yicha quyidagilar qoplanmaydi: a) ma’naviy zarar; b) sug‘urtalanuvchi bilan mehnat munosabatlarida bo‘lgan shaxslarga, ular O‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksiga binoan shartnoma (kontrakt)ga muvofiq mehnat majburiyatlarini bajarayotganda etkazilgan zarar; v) sug‘urtalanuvchi mulkiy huquqqa, xo‘jalik yurituvi huquqiga yoki tezkor boshqarish huquqiga yoxud boshqacha qonuniy asosda (ijara huquqida, saqlash shartnomasi bo‘yicha, ishonchnoma bo‘yicha, mulkni unga berish to‘g‘risidagi 29
tegishli organning farmoyishiga va shu kabilarga ko‘ra) unga tegishli bo‘lgan mol- mulkka etkazilgan zarar; g) sug‘urtalanuvchining neustoyka (jarima, penya) to‘lash, uning kafolatli va shunga o‘xshash majburiyatlarni bajarishi, shartnoma majburiyatlarini bajarmaganligi yoki zarur darajada bajarmaganligi bilan bog‘liq holda ko‘rgan zararlari; d) yo‘qotilgan foyda. Sug‘urta shartnomasi sug‘urtalanuvchining sug‘urtalovchi tomonidan belgilangan shaklga muvofiq rasmiylashtirilgan yozma arizasi asosida rasmiylashtiriladi. Sug‘urtalanuvchi arizada sug‘urtalovchi tomonidan qo‘yilgan masalalarga muvofiq aniq va to‘liq ma’lumotlarni ko‘rsatishi shart. Sug‘urta to‘g‘risidagi arizaga sug‘urtalanuvchi, jumladan, sanoat xavfsizligi sohasidagi maxsus vakolatli davlat organi talablaridan, sug‘urtalanuvchi tomonidan foydalaniladigan xavfli ishlab chiqarish ob’ektining identifikatsiyasidan iborat bo‘lgan sanoat xavfsizligi ekspertizasi xulosasini ilova qiladi. Sug‘urtalanuvchi sug‘urta shartnomasini tuzish uchun taqdim etilgan ma’lumotlarning to‘g‘riligi va to‘liqligi uchun javobgardir. O‘zbekiston Respublikasining «Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarining sanoat xavfsizligi to‘g‘risida»gi qonuning qabul qilishini mamlakatimizda bu boradagi yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolarni shuningdek, yuridik va jismoniy shaxslarning manfaatlarini himoya qilishda muhim mexanizm bo‘lib xizmat qilishi tabiiydir. Majburiy sug‘urta turlarini joriy qilish orqali davlat o‘zining ijtimoiy- iqtisodiy muammolarini barta’raf etishi mumkin. SHuningdek, sug‘urta sohasidagi qonunchilikni takomillishtirish, hamda majburiy sug‘urta turlarini joriy etish orqali davlat quyidagi natijalarga erishishi mumkin:
bosqichma-bosqich davlat o‘zining ijtimoiy-iqtisodiy himoya bilan bog‘liq muammolarni iqtisodiyotning biznes sohasiga topshirishi; 30
Prezidentimiz I.A.Karimov ta’kidlaganidek, davlatning iqtisodiyotdagi ishtirokini izchil kamaytirib borish;
sug‘urta tashkilotlari mablag‘larini ijtimoiy-iqtisodiy himoya bilan bog‘liq masalalarga yo‘naltirish; yuqoridagi chora-tadbirlarni qo‘llash orqali bo‘shagan pul mablag‘larni sog‘liqni saqlash, infratuzilmani rivojlantirish, shuningdek, sug‘urta tashkilotlarining moliyaviy barqarorligini oshirish kabi maqsadlarga sarflashda foydalanish mumkin. Aytish kerakki, majburiy sug‘urtalash yurtimiz moliya bozorini jonlantirish barobarida aholining ijtimoiy muhofazasini yanada mustahkamlashda ham katta rol o‘ynaydi. SHu bois ishonch bilan ayta olamizki, mamlakatimizning ijtimoiy- iqtisodiy rivojlanishida sug‘urta amaliyoti, xususan majburiy sug‘urtaning ahamiyati kattadir. Majburiy sug‘urta turlarining qamrovligini hisobga oladigan bo‘lsak, bu o‘z o‘rinda sug‘urtaning rivojlanishiga va keng omma orasida tarqalishiga imkoniyat yaratadi.
Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|