O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Biznes va tadbirkorlik” kafedrasi

Tayanch so’z va iboralar: 
ihtiyordagi daromad,
 
iste’mol, avtonom iste’mol, 
jamg’arma, iste’molga o’rtacha moyillik, jamg’armaga o’rtacha moyillik, 
iste’moga chegaralangan moyillik, jamg’armaga chegaralangan moyillik, 
investitsiya, nominal foiz stavkasi, real foiz stavkasi, kutilayotgan sof foyda 
me’yori. 
Nazorat savollari 
1.Iste’mol deganda nimani tushunasiz? 
2. Iste’mol va ihtiyordagi daromad o’rtasida qanday bog’liqlik mavjud? 
3. Qanday vaziyatda insonlar qarz hisobiga hayot kechirishi kuzatiladi? 
4. Jamg’arma qanday vaziyatda mavjud bo’ladi? 
5. Iste’mol va jamg’arma funktsiyalari qanday ko’rinishga ega? 
6. Iste’mol va jamg’armani tavsiflovchi ko’rsatkichlarga qanday ko’rsatkichlar 
kiradi va ular qanday aniqlanadi? 
7. Investitsiyaning iqtisodiy mazmunini qanday izohlash mumkin? 

---

70 
8. Investitsiyalarga ta’sir etuvchi omillarni tushuntiring? 
9. Investitsiya grafigi qanday ko’rinishga ega bo’laldi? 
10.Iste’mol, jamg’arma va investitsiyalar o’rtasida qanday bog’liqlik mavjud? 
 
Mavzuga oid masalalar 
 
1.Faraz qilaylik iqtisodiyotda iste’mol quyidagi tenglama bilan berilgan 
S=55+0.73Ud 
Bu erda daromad (Ud
) 500 mlrd. so’mga teng. 
Ushbu shartlar asosida iste’mol va jamg’armaga bo’lgan chegaraviy 
moyillikni, iste’mol va jamg’arma miqdorlarini, iste’mol va jamg’armaga bo’lgan 
o’rtacha moyillikni aniqlang. 
* * * 
2. Iqtisodiyot quyidagi ko’rsatkichlar bilan ifodalangan 
iste’mol xarajatlari (S)=2300 
investitsiya xarajatlari (I)=700 
davlat xarajatlari (G)=800 
davlat transfertlari (TR)=100 
davlat qarzlari bo’yicha foizlarni to’lash (N)=100 
soliqlar (T)=800 
Xususiy va davlat jamg’armalarini aniqlang. 
* * * 
3.Davlat xaridlari G = 50, transfert to’lovlari TR = 10, davlat qarzi bo’yicha 
foiz stavkasi R =10% (davlat qarzi D = 20), soliq tushumlari T = 40. Byudjet 
kamomadi mavjudmi, yo’qmi? 

---

71