Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti iqtisodiyot fakulteti
Yüklə 0,75 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1 - даража 2 - даража 3 - даража 4 - даража 5 - даража
- D. Mak-Klelland nazariyasi
|
A. Maslou nazariyasi qiziqtirishning eng mashhur nazariyasi hisoblanadi. Bu
nazariyaga asosan, insonlar hamisha qandaydir narsaga ehtiyoj sezadilar. Ehtiyojlar birlamchi va ikkilamchi, besh darajali bo‘ladi, (3.4- rasm). 1 - даража 2 - даража 3 - даража 4 - даража 5 - даража 3.4 – rasm. A.Maslou nazariyasi bo‘yicha ehtiyojlar piramidasi. Ehtiyojlar qondirilmagan bo‘lsa, u insonni faoliyatga undaydi, qondirilgan ehtiyojlar esa insonlarda qiziqishni so‘ndiradi. Birorta ehtiyoj qondirilgan bo‘lsa, uning o‘rnini boshqa ehtiyoj egallaydi. Odatda, inson birdaniga bir necha narsaga ehtiyoj sezadi. Piramidaning pastki qismidagi ehtiyoj birinchi navbatda qondirilishi talab etiladi. Quyi darajadagi ehtiyojlar qondirilgandan so‘ng, yuqori darajadagi ehtiyojlar insonga kuchliroq ta'sir ko‘rsata boshlaydi. Yuqori darajadagi ehtiyojlarni quyi darajadagi ehtiyojlarga qaraganda ko‘proq vositalar orqali qondirish mumkin. D. Mak-Klelland nazariyasi insonning uch ehtiyojiga asoslangan: Maqsadga erishish ehtiyoji. Bu insonning o‘z oldida turgan maqsadga avvaldagiga qaraganda samaraliroq erishishga intilishini anglatadi. Sheriklik ehtiyoji insonning atrofdagilar bilan do‘stona munosabatda bo‘lishga intilishida namoyon bo‘ladi. Hokimiyatga ehtiyoj insonlarning jamoaga rahbarlik qilish, resurslarni taqsimlash va hukmronlik qilishning boshqa vositalariga intilishlarida seziladi. Физиологик эҳтиёжлар Барқарорлик эҳтиёжи Ижтимоий гуруҳга мансублик эҳтиёжи Ҳизмат ва эътирофга эришиш эҳтиёжи Ўзини намоён этиш эҳтиёжи Қобилиятини намоён қилиш, билимларни кўпайтириш, ваколатни кенгайтириш. Касбий малака, ишда мустақиллик. Жамият томонидан эътироф этиш. Кафолатли иш, барқарор иш ҳақи, пенсия таъминоти. Озиқ-овқат, уй-жой, рўзғор буюмлари ва ҳоказолар Yuqoridagi nazariyaning asosiy mohiyati quyidagichadir: D. Mak-Klellandning ehtiyojlar nazariyasida ko‘rsatilgan hokimiyatga ehtiyoj boshqa insonlarga ta'sir ko‘rsatish xohishi sifatida namoyon bo‘ladi. Shu ma'noda boshqaruv hokimiyatidan foydalanish, bunday ehtiyoj sezayotgan insonlarning o‘z maqsadlarini amalga oshirish imkoniyatlari bilan jalb etadi. Bu toifa insonlar shijoatli, irodali, qat'iyatli shaxslar bo‘lib, ular o‘z nuqtai-nazarlarini qattiq turib himoya qiladilar, o‘zgacha fikrlarga qarshilik ko‘rsatadilar. Ular ko‘p hollarda yaxshi notiq bo‘lib, boshqalarni o‘ziga jalb eta oladilar. Maqsadga erishish ehtiyoji esa ko‘zlangan, rejalangan narsaga erishish jarayoni orqali qondiriladi. Ya'ni, bunga ehtiyoj sezuvchilar faqat muayyan lavozimni egallash (bu ko‘p hollarda ro‘y bersa ham) bilan qanoatlanib qola olmaydilar. Ana shunday shaxslar tavakkalchilikni ehtiyotkorlik bilan qiladilar. Ular muammoni hal qilish mas'uliyatini o‘z zimmasiga olishdan cho‘chimaydilar. Ayni vaqtda bu insonlar erishgan natijalari uchun aniq rag‘batlantirishni xohlaydilar. Ular ishda tashabbuskorlar. Bu shaxslar erishilgan natijalariga qarab muntazam taqdirlanib turilishlari kerak. Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|