O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot univеrsitеti r. D. Alladustov, A. J. Xo„jamurodov
Emitent va investorlarning o„zaro bog„liqligi
Yüklə 1,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4. Emitent va investorlarning o„zaro bog„liqligi
Moliya bozori infratuzilmasining institutsional tarkibiga emitentlar va investorlarni kirishini ko‗rish mumkin. Bu institutlar moliya bozoriningboshqa institutlari bilan birgalikda bozorning institutsional tarkibini shakllantiradi. 81 Institutlarning barchasini (ya‘ni olti unsurini) o‗zaro bog‗liqlikdagi faoliyati moliya bozorining samarali funksiyasini ta‘minlaydi va industriyasini ifodalaydi. shundan kelib chiqib, emitentlar va investorlarni alohida o‗zaro bog‗liklikda ko‗rib chiqish maqsadga muvofiq. Chunki moliya bozorida emitentlar moliyaviy instrumentlarini investitsiyalarni jalb qilish maqsadiga alohida ―tovar‖ (moliyaviy yoki fond boyliklar) sifatida taklif qiladi, investorlar esa bu ―tovarlarga‖ (kapitalga) talabgor bo‗ladilar. Ushbu jarayonda emitent va investorlarning samarali faoliyati boshqa institutlar faoliyatiga ham ko‗pdan bog‗liq. O‗z navbatida va shu bilan birga boshqa institutlarning samarali faoliyati ham emitent va investorlarning faoliyatiga bog‗liq. Shundan kelib chiqib, emitentlar va investorlar moliya bozorida mos ravishda bir- birlari o‗rtasida moliyaviy instrumentlar va moliyaviy resurslar bo‗yicha o‗zaro almashinish jarayonini amalga oshirishda faol qatnashuvchi institutlar rolini bajaradi. Bunda moliyaviy resurslar moliyaviy instrumentlar tomon harakat qiladi, agarda moliyaviy instrumentlar moliyaviy resurslarni jalb qilish hossasiga ega bo‗lsa. Moliya bozori konyunkturasiga bog‗liq holda moliyaviy resurslar va moliyaviy instrumentlar bir-biriga qarama-qarShi yo‗nalishda harakat qiladi, bunda moliyaviy instrumentlar investorlar qo‗lida bozor kapitaliga (tovariga) aylanadi, moliyaviy resurslar esa emitentlar qaramog‗ida ularning real kapitali bo‗lib xizmat qiladi. shu yo‗sinda emitentlar o‗zlari chiqargan moliyaviy instrumentlarini o‗zlari qaramog‗idagi real kapitalga (bazisga) va moliya bozori konyunkturasiga bog‗liq holda ekvivalentlilik darajasini ta‘minlaydilar. Bir vaqtning o‗zida investorlar esa o‗z qo‗llaridagi bozor kapitaliga aylangan moliyaviy instrumentlarini ularning bazisiga va moliya bozor konyunkturasiga bog‗liq ravishda ekvivalentlilik darajasini ta‘minlaydilar. Bunda emitent va investorlar moliya bozorining boshqa institutlari (vositachilari, savdo tizimlari, regulyatorlari, informatsion agentliklar) yordamiga tayanadilar. Aytish joizki, kompaniyalarda emission siyosat investitsion siyosatga asoslananib yuritiladi. Investitsion siyosat esa emission siyosatga tayangan holda amalga oshiriladi. Ya‘ni emission siyosat o‗zida investitsion siyosatni mujassamlashtiradi, investitsion siyosat esa o‗zida emission siyosatni mujassamlashtiradi. |