III.
TAJRIBA-TATQIQOTLAR QISMI
3.1. Tajriba o’tkazish uchun uslub tanlash va uni asoslash
Bentonitli gil tuproq – Respublikamiz bentonitli konlaridan;
Hozir yer ostidan burg’ilash orqali olinayotgan ushbu kimyoviy unsur tarkibida 70
foizgacha minerallar mavjud. E’tiborlisi, bentonit kukuni
nafaqat sanoat mahsulotlari
ishlab chiqarish,
balki neft-gaz, tibbiyot, kimyo,
qurilish, oziq-ovqat,
kosmetika kabi
sohalarda
ham
samarali
qo’llanilmoqda.
Rafinatsiyalangan oqlanadigan moy– Urganch yog’-moy korxonasi mahsuloti;
3.1.1. Bentonitli gil tuproqlarni aktivlashtirish uslublari
Aktivlashtirishni barcha usullarida sorbentlarni fizik-kimyoviy va adsorbtsion
xususiyatlari keskin o’zgaradi. Quyida tabiiy sorbentlarni aktivlashtirishni
asosiy usullari
va ularni mohiyatiga qisqacha to’xtalib o’tamiz:
a) termik aktivlashtirish usuli. Bu usulda tabiiy sorbentlarni ma’lum (maqbul)
temteraturada quritish natijasida aktivligi oshiriladi. Bunda taxminan 200-300
0
C atrofida
bentonit tarkibidagi “adsorbsion suv” kuydirib yubormasdan chiqarib yuboriladi.
Sorbentni aktivlashtirishda yuqori oqlash samarasini beruvchi
maqbul temteratura har xil
sorbent va tozalanadigan moylar uchun turlicha bo’ladi. Shuning uchun har bir sorbentni
termik aktivlashtirishni maqbul temperaturasi tajriba yo’li bilan topiladi [10,20].
b) kation almashtirish usuli. Ma’lumki, sorbentlarni
fizik-kimyoviy xossalari
ma’lum darajada ularni tabiati va kompleks almashinuvchi ionlar zaryadiga bog’liqdir.
Shuning uchun sorbentlarni ularni kationlarini almashtirish yordamida aktivlashtirish
mumkin [21-22].
Bularga natriy, kalsiy, magniy, vodorod va boshqa bir qator kationlar
kiradi [23].
Dostları ilə paylaş: 
