O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

Erkin yashovchi azotfiksatorlar 
Erkin yashovchi azotfiksatorlar orasida Azotobacter va Clostridium avlodlarining turlari qiziqarlidir. 

Azotobakter oson o`zlashtiriladigan organik moddalarni tutuvchi, neytral yoki kuchsiz ishqoriy reaktsiyali tuproqlarda

keng tarqalgan. Azotobakteriyaning hamma turlari - geterotroflar va aeroblar. Ular orasida eng yaxshi o`rganilganlari 


Az. Chroococcum va Az. vinelandii ning turlaridir.
Tuproqda va ifloslangan suv havzalarida anaerob azotfiksator Clostridium avlodi uchraydi. Bu guruhning tipik 

vakili C. pasteurianum turidir. Yosh kultura hujayralari peritrix joylashgan xivchinlarga ega bo`lgan va donador

kraxmalsimon moddaning katta zahirasiga ega bo`lgan tayoqchasimon shaklga egadir. Hujayralar klostridial tipda 
spora hosil qiladi.
Azotobakterni tabiiy yashash muhitdan - tuproqdan ajratish uchun va uning miqdorini aniqlash uchun har xil 

usullardan, shu qatorda tuproq bo`lakchalari usulidan foydalaniladi. Sterillangan Petri kosachasiga azotsiz Eshbi agarli

muhit quyiladi. Qotgandan so`ng agar ustiga sterillangan ilmoq yordamida 1g. tuproqni diametri 2mm cha bo`lgan 50 - 
100 bo`lakchalari joylashtiriladi. Tuproq oldindan bir oz namlanadi. Bo`lakchalarning to`g`ri joylashishi uchun
andozadan foydalaniladi. Tuproq ekilgan likopchalarni 28 - 30
0
Sda 5 - 7 kunga nam kameraga joylashtiriladi. Bunday 

sharoitda azotobakter bo`lsa, bo`lakchalar xira, avval rangsiz, keyin och jigarrang yoki to`q qoramtir rangli shilliq

bilan qoplanadi. 
Azotobakter bilan qoplangan tuproq bo`lakchalarni miqdori ekilgan bo`lakchalar umumiy sonidan protsent 

hisobida sanaladi. Bo`lakchalar atrofidagi shilliq biomassadan tushli preparat tayyorlanadi va mikroskopda ko`riladi.

Bunda qorong`i fonda qalin rangsiz kapsula bilan o`ralgan donador Az. chroococcum ning hujayralari ko`rinadi. 
Azotobakterning boyitilgan kulturasini tuproqni suyuq, azotsiz Eshbi muhitiga ekib ham olish mumkin. Ekilgan 

narsalar 28-30

0
S o`stiriladi va bir haftadan so`ng analiz qilinadi: 

1. Probirka devoridagi loyqa va halqasimon shilliq g`ubor borligi oddiy ko`z bilan tekshiriladi. 

2. Kultural suyuqlik va halqasimon g`ubor mikroskop ostida suyuq tush (1:10) tomchisida ko`riladi 

Erkin yashovchi azotfiksatorning toza kulturasi bilan tanishish uchun agarli Eshbi muhitida o`stirilgan