O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

Tarbiya vazifasi – ma‘naviy manbalar va hozirgi zamon talablari va ehtiyojlarini nazarda tutilgan holda o‘qituvchining o‘quvchi bilan aniq bir maqsadga qaratilgan tarbiyaning samaradorligi tarbiyaning qanday metodidan foydalanishga bog‘liq.
Tarbiya jarayoni – tarbiya jarayonining mohiyati va jamiyat taraqqiyotidagi roli nihoyatda beqiyosdir. Insonni tarbiyalash, uni bilim olishga, mehnat qilishga undash va bu xatti-harakatini asta-sekin ko‘nikmaga aylantirib borish lozim.
Tarbiya maqsadi – talaba yoshlarda milliy g‘oya va milliy mafkurani shakllantirishda ilmiy pedagogik tadqiqot metodlari qo‘llaniladi.
Tarbiya metodlari – metod lotincha metodos – yo‘l so‘zidan olingan. Metod tadqiqot yo‘li, nazariya, ta‘limot deb tarjima qilinadi. Ilmiy tushuncha sifatida ―metod‖ so‘zi keng ma‘noda muayyan maqsadga erishish yo‘li tushuniladi.
Tarbiya tamoyillari – tarbiyaning maqsadga yo‘naltirilganligi va g‘oyaviyligi; tarbiyada demokratik va insonparvarlik g‘oyalarining ustunligi; tarbiyada milliy, umumbashariy qadriyatlarning ustunligi; tarbiyada izchillik va tizimlilik, tarbiyani ijtimoiy hayot bilan uyg‘un holda olib borish; tarbiyani mehnat faoliyati bilan bog‘lash; tarbiyalanuvchi shaxsini hurmat qilish; tarpbiyada tarbiyalanuvchining yosh va alohida xususiyatlarini hisobga olish; jamoa va jamoa yordamida tarbiyalash; tarbiyada tarbiyalanuvchi xulqidagi ijobiy sifatlarga tayanib salbiy tomonlarni yo‘qotish.

Tarbiya qoidalari:

- tarbiyaning aniq bir maqsadga qaratilganligi;
- tarbiyani hayotiy faoliyat bilan bog‘liq hodisa deb bilish;
- shaxs tarbiyasida jamoaning o‘rni borligi;
- tarbiyalanuvchi shaxsiga nisbatan talabchan bo‘lish va uning shaxsini hurmat qilish;
- tarbiyalanuvchining tarbiya jarayonida yoshi va o‘ziga xos xususiyatlarini e‘tiborga olish;
- tarbiyaviy ishlarning izchilligi va muntazam olib borilishiga e‘tibor.
Tarbiya qoidasi (TQ) - pedagog ta‘lim va tarbiya jarayonini yaxshiroq tashkil etish maqsadida foydalanadigan boshlang‘ich holat, rahbarlik asosidir. TQlari deganda o‘qituvchi va tarbiyachilarga yo‘l-
yo‘riq ko‘rsatuvchi qoidalar hisoblanadi. TQ Sharq va Markaziy Osiyo donishmandlarining fikrlari va milliy pedagogika erishgan yutuqlariga asoslanadi.
TQlarga quyidagilar kiradi:

• 
  tarbiyaning ma‘lum maqsadga qaratilganligi;
  
• 
  tarbiyaning insonparvarlik va demokratiya qoidasi;
  
• 
  tarbiyada milliy-madaniy va umuminsoniy qadriyatlarning ustuvorligi qoidasi;
  
• 
  tarbiyada o‘quvchilarning yosh va individul xususiyatlarini hisobga olish;
  
• 
  izchillik, tizimlilik, tarbiyaviy ta‘sirlarning birligi va uzluksizligi qoidasi (Munavvarov A).