O`zbekiston respublikasi oliy va

Metallaning korroziyasi. Tuzli eritmalarning elektrolizi.
1-Tajriba. Metallning kislotada erish protsessiga galvanik juft hosil bo`lishining ta`siri.
a) Burchak hosil qilib egilgan shisha nayga xlorid kislotaning 1.0 n. eritmasidan quying va uning bir tirsagiga ensiz rux plastinkasini tushiring. Reaksiya tenglamasini yozing.
Korroziyani ajralib chiqayotgan vodorod pufakchalariga qarab kuzatish mumkin. Nayning ikkinchi tirsagiga xuddi shu eritmaga, rux plastinkasiga tegmaydigan qilib, mis sim tushiring. Mis yuzasida vodorod ajralmayotganiga to`la qanoat hosil qiling. Mis simni, rux bilan tutashguncha, suyuqlikka ko`proq kiriting. SHunda mis yuzasida vodorod pufakchalari paydo bo`ladi. Bu galvaniq juftda boradigan jarayonlarni tushuntiring. Bundagi katod va anodni tushuntirib bering.

b) 2-3 ml mis sulfat eritmasi quyilgan probirkaga rux bo`lakchasini soling. 4-5 min. dan so`ng eritmani to`king va usti mis bilan qoplangan ruxni extiyotlik bilan bir necha marta suvda yuving. Ikkita probirkaga 3-4 ml dan xlorid kislota eritmasi quying. Probirkalardan biriga mis qoplangan rux bo`lagini, ikkinchisiga esa mis sulfat eritmasi ta`sir ettirilmagan rux bo`lakchasini tushuring.
Probirkaning qaysi birida vodorod kuchli ajralib chiqadi? Nima sababdan?
2-Tajriba. Xlor ionining korroziyaga ta`siri.
Ikkita probirkaga 2-3 tadan alyuminiy bo`lakchasi soling va bitta probirkaga mis sulfat eritmasidan, ikkinchisiga mis xlorid eritmasidan quying. Alyuminiyning olingan tuzlar eritmasiga nisbatan har xil munosabatda bo`lishiga ishonch hosil qiling.
Mis sulfat eritmasi solingan probirkaga ozgina natriy xlorid kukuni soling. Nima kuzatiladi?


Ilova

Suvning to’yingan bug’ bosimi

Harorat,^oC	Bosim, mm.sim.ust.	Harorat,^oC	Bosim, mm.sim.ust.	Harorat,^oC	Bosim, mm.sim.ust.
0	4,479	18	15,477	36	44,563
1	4,926	19	16,477	37	47,067
2	5,294	20	17,535	38	49,692
3	5,685	21	18,650	39	52,442
4	6,101	22	19,827	40	55,324
5	6,543	23	21,068	45	71,880
6	7,013	24	22,377	50	92,510
7	7,513	25	23,756	55	118,04
8	8,045	26	25,209	60	149,38
9	8,609	27	26,739	65	187,54
10	9,209	28	28,349	70	233,70
11	9,844	29	30,043	75	289,10
12	10,518	30	31,824	80	355,10
13	11,231	31	33,695	85	433,60
14	11,987	32	35,663	90	525,80
15	12,788	33	37,729	95	633,90
16	13,634	34	39,898	100	760,00
17	14,530	35	42,175

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Yu.I.Ibrohimov «Umumiy va noorganik ximiyadan praktikum». –T.: O’qituvchi, 1985.
   
2. 
   E.qodirov, A.Muftaxov, SH.Norov «Anorganik kimyodan amaliy mashg’ulotlar». –T.: O’zbekiston, 1996 .
   
3. 
   N.Madixonov, M.Yoqubova, I.Abdug’ofurov «Umumiy va anorganik kimyodan amaliy ishlar». –T.: Mehnat, 1997.
   
4. 
   X.To’xtashev, A.Ismoilov «Anorganik kimyodan amaliy va laboratoriya ishlari». –T.: O’qituvchi, 1984.
   
5. 
   L.N.Zaxarov «Texnika bezopasnosti v ximicheskix laboratoriyax». –L.: Ximiya, 1991.
   
6. 
   Yu.I.Ibrohimov, X.To’xtashev, X.Jo’raev «Ximiyadan masala va ularni yechish usullari». –T.: O’qituvchi, 1989.
   
7. 
   Z.E.Golьbrayx «Sbornik zadach i uprajneniya po ximii». –M.: Vo’shaya shkola, 1984.
   
8. 
   N.L.Glinka «Zadachi i uprajneniya po obhey ximii». –L.: Ximiya, 1985.
   
9. 
   q./afurov, I.SHamshidinov. «Noorganik kimyodan laboratoriya ishlariga oid metodik ko’rsatmalar to’plami». –T.: OO’MTV Respublika o’quv-uslub idorasi, 1993.