O’zbеkiston rеspublikasi oliyva o’rtamaxsus ta’limvazirligi

2.2. 
Musiqa terapiya usuli yordamida bolalardagi xavotir holatini tuzatish 
Musiqaterapiyada davolovchi metod musiqa orqali bo`ladi. Musiqa bilan 
davolash hissiyotlarni pasayishida, xavotirda, til bilan bo`lgan muommalarda, 
tarbiyaning bo`zilishi kabi nuqsonlarda yordam beradi. 
Ikkinchi jahon o`rishidan so`ng 2-ta mustaqil oqim ajralib chiqdi: amerika va 
shved maktablari. 

Amerika musiqaterapiyasi 2 tomonlama davolovchi ta`sirlari bo`lgan uslubdir. 
Bu: moslashtiruvchi va muvozanatga keltiruvchidir. Musiqaningnafakat 

---

25 
xissiyotlarning zo`riqishini normallashtiradi, balki xissiy muvozanat uchun 
ham asosiy joy egallaydi. 

Shved maktabi - ruhshunoslikning eng chuqur qatlamida joylashgan bo`lib, 
musiqaterapiyani davolash jarayonida eng asosiy o`ringa quyadi. Al`tshuler 
davolashda shunday terapevtik yondoshishga asos soldiki, bu yerda musiqa 
bemorlarning jismoniy holatiga ham katta o`zgarttirish kirita olarkan. U bu 
printsipni mo`sikaterapiyaning o`z printsipi deb atadi. Bemorning ahvoliga 
qarab turli tonusdagi musiqalar tanlangan. Depressiya (tushkunlik)dagi 
bemorlar uchun osuda musiqa tanlansa, ularni xayajonlantirish uchun baland, 
tez tempdagi musiqa tanlangan. 
Musiqaterapiyada yetakchi rolni musiqani to`g`ri tanlashni bilish tutadi. 1916 
yili V.M.Bexterev shunday deb yozgan edi: «Musiqaviy asar insonlarning holatiga 
qarab, ularda turlicha taassurot qoldiradi, ayrimlari tiniqib, dam olishga sabab bo`lsa, 
ayrimlari nafaqat yoqmaydi balki asabiga tegadi. Bu inson ruhiyatiga bog`liqdir. 
Yurak urishi va nafas olish tempi musiqa ohangiga qarab o`zgaradi. Jangu-jadallar, 
maqshlar vaqtida tez, jarangdor, qat`iy musiqalar insonlarni shijoat bilan ishga 
kirishishlariga sabab bo`lgan, mashq ritmlari insonlarni tetiklantiradi. Val`s esa 
soqinlantiruvchi holatga olib keladi. 
Musiqa asboblari ichida yetakchi o`rinni organ tutadi. Uning aniq, jarangdor 
va davomli ohanglari ko`pchilikga yaxshi ta`sir o`tkazadi. Yurak -qon tomirlari 
sistemasi musiqaga juda tez moslashadi. Bu paytda pul`s pasayadi, yurak qisqarishi 
tezlashadi, qon bosimi pasayib, qon tomirlari kengayar ekan. Inson yoqimli musiqa 
ta`sirida nafaqat tebrana boshlaydi, qayta uni birgalikda takrorlash boshlaydi. 
Musiqaterapiyaning turli aspektlariga bag`ishlangan adabiy tahlillar 
L.S.Brislovskiy (1971), V.Yu.Zav`yalov (1995), K.Shvabe (1974) va boshqalarning 
asarlaridayoritilgan.