O`zbekiston respublikasi



Yüklə 0,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/74
tarix14.10.2022
ölçüsü0,99 Mb.
#65145
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   74
Namangan davlat universiteti o`zbek tili va adabiyoti kafedrasi

Anonimlik xalq og`zaki ijodi asarlarini yaratgan dastlabki muallif nomining 
ma`lum emasligidir. O`zbek xalq og`zaki ijodi o`nlab doston va ertaklardan, yuzlab 
qo`shiqlardan, minglab maqol hamda topishmoqlardan tashkil topgan, lekin 
an`anaviy og`zaki ijod namunalariga taalluqli asarlarning birortasi uni yaratgan 
muallif nomi bilan yuritilmaydi, Chunki unday aniq muallifning o`zi yo`q. Yuqorida 
qayd qilib o`tganimizdek, og`zaki asarlarni yaratuvchi ijodkorlar o`zlarining 
nomlarini e`lon qilmaslikni ma`qul topganlar. Folklorshunoslikda bu odat xalq 
farzandlarining ijobiy fazilatlari sifatida ta`kidlanadi. 
Anonimlikni ijtimoiy hayotdagi anonim tarzda yoziladigan «yumaloq xat»lar 
bilan aralashtirmaslik lozim. Chunki anonim xatlar fisq-fasod, g`iybat oqibatidir. 
Og`zaki ijoddagi anonimlik esa xalq farzandining o`z xalqiga ko`rsatgan iltifoti 
namunasidir.
Shunday qilib, xalq og`zaki ijodi yuqorida qayd qilib o`tganimizdek, beshta 
o`ziga xos xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar og`zaki ijod asarlarini yozma 
adabiyotdan va ayni chog`da xalq ijodini san`atning boshqa turlaridan farqlab 
turuvchi belgilar hisoblanadi. 
Shuningdek, 
folklorning 
yozma 
adabiyotdan 
farqlanadigan 
boshqa 
xususiyatlari ham borligini ta`kidlashimiz zarur. Masalan, folklorda nisbatan 
romantik va fantastik tasvir uslubi ustunlik qiladi. Aksariyat folklor asarlari ko`tarinki 
ruh bilan nihoyasiga etadi. Aytaylik, o`zbek ertaklaridagi an`anaviy xotimalar: «Yetti 
kecha, yetti kunduz to`y - tomosha qilib, murod-maqsadlariga yetibdilar», «Chol - 
kampir murod - maqsadlariga yetib, uvali-juvali bo`lib, o`sha yurtda yashab yurgan 
emishlar». 
 Savollar: 
1. Folklorlarning o`ziga xos xususiyatlari qaysilar? 
2. Og`zakilik nima? Badihago`ylik deganda nimani tushunasiz? 
3. Jamoaviylik va ommaviylik deganda nimani tushunasiz? 
4. An`anaviylik va anonimlik deganda nimani tushunasiz? 
5. Variantlilik nima? Versiya nima? 

Yüklə 0,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   74




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin