O`zbekiston respublikasi

«...bolaning mijozini kuchaytirmoq uchun unga ikki narsani qo`llamoq kerak. 
Biri-bolani sekin-asta tebratish, ikkinchisi-uni uxlatish uchun aytish odat bo`lib 
qolgan musiqa va allalashdir. Shu ikkisini qabul qilish miqdoriga qarab 
bolaning tanasi bilan badantarbiyaga va ruhi bilan musiqaga bo`lgan iste`dodi 
hosil qilinadi». 
Allalar, odatda, bolalarning emizikli davrlaridan to uch yoshga to`lgunlaricha 
aytiladi. Bolalarning ana shu yoshi bilan bog`lanishi allalarning beshik qo`shig`i 
sifatida xarakterlanishini belgilaydi. Allalar onalarning minglab ajdodidan bir-biriga 
o`tib, sayqal topib, onalik mehrini, armonini ifodalab kelayotganiga qaramay, 
ularning qachon paydo bo`lgani o`zbek folklorshunosligida haligacha aniqlangan 
emas.
Allalar faqat kuylanishi bilan o`ziga xoslik kasb etadigan janrdir. Bir xil ohang 
bilan kuylash o`zbek allalari uchun mushtarak xususiyatlardir. Onaning kayfiyati 
chog` kezlarida allaning monoton ohangida xush yoquvchi mayin yumshoqlik mayli 
sezilib tursa, xafaligida, iztirob chekayotgandagi ma`yus tortuvchi hazinlikka moyil 
ohang bo`ladi. Bola uchun allaning so`zi bilan birga kuyi yoqimli va muhimdir. 
Alladagi so`zlar ona uchun ham muhim, chunki ular ona qalbining nidolaridir. 
Jismoniy harakat bolaning muttasil o`sishini, organizmning chiniqishini 
ta`minlovchi muhim vosita bo`lsa, allalarning ohangi shu jismoniy rivojlanishni 

---

72 
ma`naviy ulg`ayishga ulaydigan vosita bo`lib, bola ruhiy faoliyatini harakatga 
solishga va faollashtirishga xizmat qiladi.
Allalarning kompozitsion butunligini so`z, ohang va harakat birligi, shu 
so`zlarning o`zaro mantiqiy aloqadorligi nuqtai nazaridan tekshirish kerak. Shunday 
qaralganda, onalar repertuarida uchlik, beshlik, oltilik, ettilik va sakkizlik tarzida bir 
butun tugallangan allalarning anchagina ekanligiga ishonch hosil qilamiz. Masalan,