O'zbekiston respublikasi

Maqsadli bozor segmentlarini tanlash va tovarni bozorda joylashish pozitsiyasi

Bozor segmentini aniqlashning turli xil usullari aniqlangan. Biznes- to-biznes (B2B) sotuvchilari bozomi biznesning har xil turlari yoki mamlakatlarga ajratish mumkin. Savdo iste’molchisi (B2C) sotuvchilari bozomi demografik segmentlarga, turmush tarzi segmentlariga, xatti-ha- rakatlar segmentlariga yoki boshqa mazmunli segmentlarga ajratishadi.
Bozoming segmentatsiyasi turli bozor segmentlari turli marketing dasturlarini, ya’ni turli takliflar, narxlar, reklama, tarqatish yoki marke­ ting parametrlarini birlashtirilishini talab qiladi. Bozoming segmentat­ siyasi nafaqat eng daromadli segmentlami aniqlash uchungina emas, balki ulaming ehtiyojlarini yaxshiroq tushunish va motivlarini xarid qilish uchun asosiy segmentlar profilini ishlab chiqishdir. Keyinchalik, marketing strategiyasini ishlab chiqish va rejalashtirishni qo‘llab- quwatlash uchun segmentatsiyani tahlil qilishdan foydalaniladi. Ko‘p- gina marketologlar marketingni rejalashtirish maqsadlari uchun asos yaratishda S-T-P yondashuvidan foydalanadilar; Segmentatsiya—> Targeting —>Joylashuv. (7.5.1-chizma).

Segmantatsiya

- segmentatsiya uchun asos tanlash
-segment xususiyatlari haqida o'rganish

Targeting

• 
  segmentning jalb qilish darajasini baholash
  

maqsad sifatida bir yoki undan ortiq segment tanlash

Joylashuv

• 
  har bir segment uchun pozitsiyani rivojlantirish
  
• 
  har bir segment uchun marketing dasturini rivojlantirish
  

7.5.1-chizma. S-T-P yondashuvi

Boshqacha aytganda, bozor segmentatsiya qilingan, maqsadga qara- tilgan bir yoki bir nechta segment tanlangan va mahsulot yoki xizmatlar

tanlangan maqsadli bozor yoki bozorlar bilan rezonanslashadigan tarzda joylashtirilgan. Bozorni pozitsiyalashtirish - bu aloliida bozor seg- mentlarida mahsulot konsepsiyasini aniqlash texnologiyasidir. Pozitsiya- lashtirishning maqsadi - mavjud va shakllanayotgan fikrlarni tadqiq qilish, xaridorlar yoki ulaming guruhini mahsulot parametrlariga boigan munosabatini baholash tahlilidan, maqsadli bozomi ushbu segmentida mahsulotni raqobatli afzalligini ta’minlashda shunday tovar pozitsiyasini marketing chora-tadbirlarini o ‘tkazish y o ii bilan tuzishdan iborat.
Mahsulotni samarali pozitsiyalashtirish uchun talab va taklifni muhim tavsifnomalarini, xarid to‘g ‘risida qaror qabul qilishda m oijal b o iib hisoblanuvchi omillar ta’sirini o ‘matish zarur. Aniqlovchi omillar esa mahsulot sifati, sifat darajasi, ishonchliligi, energohajmi, dizayni va tovami raqobatbardoshligini boshqa ko'rsatkichlari boiishi mumkin.
Pozitsiyalashtirish so‘zini chuqurroq tahlil qilsak, siz biror sport turiga muxlislik qilasiz yoki biror turdagi mahsulotni takroriy tarzda sotib olasiz, bu holatda ushbu turdagi tovarlar sizning onggingizda o‘z pozitsiyasiga ega ekanligi kelib chiqadi. Marketingda pozitsiyalashtirish jarayoni deganda xaridor ongida tovar yoki xizmat haqida tovaming muhim atributlari orqali pozitiv tasavvur hosil qilishga harakat qilish jarayoni hisoblanadi. Misol uchun, avtomashina ishlab chiqaruvchi kompaniyalar o‘z avtomobillarining tezligi, jozibadorligi, yoqilgi te- jamkorligi kabi xususiyatlari bilan o‘z mahsulotini pozitsiyalashtirishga harakat qilishadi.
Marketingda tovarlarni pozitsiyalashtirishda pozitsiyalashtirish xaritasi ham muhim o ‘rin tutadi. Ushbu xaritada bir xil turdagi o ‘zaro raqobatlashuvchi tovarlar tasvirlanadi. Ushbu xaritada yana tovaming muhim xususiyatlari ham tasvirlanib shunga ko‘ra tovar ishlab chiqa­ ruvchi kompaniyalar xaritadan o‘z o‘rnini egallaydi. Ayrim kompaniya­ lar ushbu xaritadan foydalangan holda o‘z tovarining xususiyatlarini belgilab oladilar. Ushbu chizmada 3 ta ozuqa mahsulotlari o ‘zaro solish- tirilgan. 2-turdagi brend eng sifatsizi b o iib ozuqaviy jihatdan ham ta’m koisatkichi jihatidan ham iste’molchida salbiy fikr uyg‘otadi. 3-turdagi brendning ozuqaviylik darajasi yuqori lekin ta ’m jihatdan kamchilik- larga ega. Ular orasida xaridor onggida eng pozitiv fikr yaratuvchi ozuqa mahsuloti bu 1-turdagi brend hisoblanadi.
137
Ta’mi juda yaxshi

Ozuqa qiymati past
Ta’mi yomon