O‘zbеkiston rеspublikаsi

 
 

---

189 
 
 
 
 
 
 
 
 
14.1-rasm. Sof monopoliyada firmaning mahsulotiga talab, 
uning chekli va umumiy daromadi 
Talab chizig‘ining elastik qismida chekli daromad 
0

MR
bo‘lgani uchun 
monopolist mahsulot hajmini noldan, 
*
Q
miqdorgacha oshirganda uning umumiy 
daromadi 
TR
oshadi. Talab chizig‘ining elastik bo‘lmagan qismida chekli daromad 
manfiy, ya`ni 
0

MR
bo‘lgani uchun, talab chizig‘ining ushbu qismida ishlab chiqarilgan 
mahsulot umumiy daromadni kamaytiradi. Shuning uchun ham monopolist talab 
chizig‘ining elastik bo‘lmagan qismidan qochishga harakat qiladi.
Agar monopolistning talab chizig‘i raqobatlashgan bozordagi singari gorizontal 
bo‘lganda edi, u tovar hajmini o‘zgartirishi bilan narxga ta`sir qila olmas edi. 
Monopollashgan bozorda taklif chizig‘i ma`noga ega emas. Nima uchun deganda, ishlab 
chiqariladigan mahsulot (taklif) miqdori bilan narx o‘rtasida proportsional bog‘liqlik yo‘q. 
Monopolistning qancha miqdorda mahsulot ishlab chiqarishi nafaqat chekli xarajatga 
bog‘liq, balki talab chizig‘ining shakliga ham bog‘liq bo‘ladi. 
Monopol bozorda talabning o‘zgarishi narxning va taklifning raqobatlashgan 
bozordagiday proportsional o‘zgarishiga olib kelmaydi. Monopolist, talab o‘zgarganda 
mahsulot hajmini o‘zgartirmasdan narxni o‘zgartirishi yoki narxni o‘zgartirmasdan 
A 
C 
Q 
Talab 
elastik 
Talab 
elastik 
emas 
 
TR 
Talab chizig’i 
Q