O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti

«Yulduzlarni tartibga sol » o`yini 
 
Oyin quydagicha tanishtiriladi: 
Kompyuter ekrani o`rta qismida bo`yoqli reyaktiv samaliyot uchub o`tadi va qizil 
yulduzchalar sochadi. Yulduzchalarda sonlar berilgan bo`lib bir qatorda quydagicha 

---

55 
joylashtiriladi. 1, 2, 4, 3, 5, 8, 7, 6. Bu o`yinda kompyuterlar soniga qarab sinf 
o`quvchilarini ikki guruhga ajratib o`tkazish mumkin.
Bolalarga savol beriladi: “Yulduzlarni tartibga sol !” agar qatordan qaysi bir 
yulduzchani siljitish yoki qatordan chiqarish lozim bo`lsa bolalar kursor bilat harakat 
qilib, uncha katta bo`lmagan samolyot ko`rinishdagi uni pastdan yoki yuqoridan tegishli 
yulduzga to`g`irlaydi balki, yulduzchani qator bo`yicha siljitish lozim bo`lsa, u holda 
kursorni chapga yoki unga yaqin olib keladi. Shunday qilib 1 dan 8 gacha natural sonlar 
kletkasi ustida ishlab, bolalar mavjud sonlari bilan ish ko`radi, ammo, bu qatorni 
xotiradagi sonlar bilan to`ldirmaydi, lekin ketma-ketlikni tanqidiy baholab,
o`rinlashtirishni bajaradi. Eng ma`suliyatli qadam 4 va 3 sonlarini almashtirib qo`yishdir. 
Yana qator bo`ylab borishda bolalar endi yonma – yon to`rgan sonlarni emas, 
balki 8 bilan 6 sonlari o`rnini almashtirish zarurligni bilb olishadi. Bu o`rinda qiyinchilik 
birinchi qadamga nisbatan ancha ko`tariladi. Bu qadamda bola xatoga yo`l qo`ysa 
ta`limiy o`zgarish e`tiborga olingan. O`yinni bajarish jarayoni butun o`yin davomida 
qat`iy qoida asosida olib boriladi. Bu qoydalarning eng muhimi bolaning o`yinda olgan 
bilim va malakalri hisoblanadi yuqorida aytilgan o`yinda bola 1 dan 10 gacha natural 
sonlar ketma – ketligini bilmasa, u kompyuterdan foydalanishda xatoga yo`l quyishi 
mumkin, bu tabiiy holdir. O`quvchilarni kompyuterda o`yinlarni bajarishga tayyorlashda 
bolani ekrandagi kursordan va 4 ta klavish – “Yuqoriga ”, “pastga ”, “o`nga”, “chapga 
”dan foydalanishga o`rgatish kerak. Bu o`yinda ko`rinib turibdiki, o`yinga tayyorlanish 
va uni bajarish boladan qat`iy o`yin qoydalarini bajarishni talab qiladi. Shunga o`xshash 
oddiy o`yinlarda ishtiroq etish unda malum rolni bajarish shu o`yin uchun belgilangan 
qoida asosida bajariladi. Shunisi ham borki. Bolalar o`yin qoidalarini mazmuniga va 
bajarish jarayonida bilb olishadi. O`qituvchi bolaning bundagi harakatini boshqarib 
turishi lozim bo`ladi.