O’zbekiston Respublikasi Xalq

Yosh biologlar” t
о‘garagining namunaviy ish rejasi 
13-jadval 
№ 
Mavzular 
О‘tkazish 
vaqti 
О‘tkazish 
joyi 
Bajaruvchi
Shaxs 
.
Tashkiliy masalalar: 
A) “Yosh biologlar” 
t
о‘garagining ish rejasini 
muhokama qilish va tasdiqlash. 
b) t
о‘garak tashkiliy qо‘mitasi 
va raisini saylash. 
v) t
о‘garak ish rejasidan о‘rin 
Sentabr 
Biologiya 
о‘quvxonasi 
О‘qituvchi 
150 

---

olgan mavzular b
о‘yicha ishlar va 
vazifalarni taqsimlash. 
. 
Tabiashunoslik fanining 
taraqqiyot
iga hissa qо‘shgan 
ajdodlarimiz merosini о‘rganish 
Oktabr 
Biologiya 
о‘quv xonasi 
О‘qituvchi 
va tо‘garak 
a’zolari 
. 
“Orol dardi – olam dardi” 
mavzusi b
о‘yicha kechaga 
tayyorgarlik k
о‘rish. 
a) kecha ssenariysini 
tayyorlash va uni muhokama qilish; 
g) biologiya 
о‘quv xonasi va 
bayram 
о‘tkaziladigan joyni 
bezatish 
Noyabr 
Biologiya 
о‘quv xonasi 
О‘qituvchi 
va tо‘garak 
a’zolari 
. 
Ekologiya va tabiatni asrash 
b
о‘yicha hikmatli hikoyalar va 
hadislarni 
о‘rganish.
Dekabr 
Biologiya 
о‘quv xonasi 
О‘qituvchi 
va tо‘garak 
a’zolari 
. 
О‘rta Osiyo allomalarining 
ekologik qarashl
arini о‘rganish 
maqsadida “Allomalar nazmida 
ekologiya” mavzusidagi kechaga 
tayyorgar
lik kо‘rish. 
Yanvar 
Tirik tabiat 
burchagi 
Tо‘garak 
a’zolari 
. 
О‘zbekiston Respublikasining 
tabiatni muhofaza qilish tadbirlarini 
о‘rganish. 
a) Respublikada faoliyat 
k
о‘rsatayotgan “EKOSAN” 
jamg‘armasi haqida ma’lumot. 
b)
О‘zbekistonning noyob 
о‘simlik va hayvon-larining 
fevral 
Biologiya 
о‘quv xonasi 
Tо‘garak 
a’zolari 
151 

---

biologiyasini 
о‘rganish. 
. 
“Navrо‘z bayrami”ni 
о‘tkazishga tayyorgarlik kо‘rish. 
a) Eng yaxshi k
о‘rgazmali 
vositalar, devoriy gazetalar, 
k
о‘rgazmalar tanlovini о‘tkazish; 
b) ma’ruzalar tayyorlash; 
v) bayram ssenariysini 
tayyorlash va uni muhokama qilish; 
g) biologiya 
о‘quv xonasi va 
bayram 
о‘tkaziladigan joyni 
bezatish. 
Mart 
Biologiya 
о‘quv xonasi 
О‘qituvchi 
va tо‘garak 
a’zolari 
.
“О‘zbekistonda 
biotexnologiya va genetik 
injeneriya fani yutuqlari va 
kelajagi” mavzusi bо‘yicha 
kechaga tayyor
garlik kо‘rish. 
a) Kechaga bag‘ishlangan eng 
yaxshi devoriy gazetalar va 
k
о‘rgazmalar tanlovini о‘tkazish; 
b) ma’ruzalar tayyorlash; 
v) kecha ssenariysini 
tayyorlash va uni muhokama qilish; 
g) biologiya 
о‘quv xonasi va 
bayram 
о‘tkaziladigan joyni 
bezatish 
aprel 
Biologiya 
о‘quv xonasi 
О‘qituvchi 
va tо‘garak 
a’zolari 
 
Abu Rayhon Beruniyning ijodida ekologik. 
Abu Ali ibn Sinoning ekologik qarashlari. 
152 

---

Alisher Navoiy asarlarida ekologiya muammolari. 
Sohibqiron Amir Temurning ekologik dunyoqarashi. 
Mirzo Ulug‘bekning dunyo sivilizatsiyasiga q
о‘shgan hissasi. 
Zahiriddin Muxammad Boburning ekologiya fanining rivojiga q
о‘shgan 
hissasi. 
Kechada 
о‘quvchilarning yuqorida kayd etilgan mavzular bо‘yicha 
ma’ruzalari eshitiladi, adabiy-badiiy chiqishlari nazarda tutiladi.
 
Jumladan, “Orol dardi-olam dardi” mavzusidagi syujetli-rolli kechada syujet 
tabiatdan olinadi va jamiyatdagi munosabatlar bilan uyg‘unlashtiriladi. 
Mazkur kechada Orol – “ona”, Amudaryo va Sirdaryo “ona”ning zanjirband 
“
о‘g‘illari”, yomg‘ir, qor, shudring “ona”ning “qizlari” siymosini gavdalantiradi. 
Orol - ya’ni, “ona” 
о‘zining о‘g‘illari bо‘lgan Amudaryo va Sirdaryoning 
diydoriga mushtoq, 
о‘z dardiga malhamni ulardan kutadi va buni she’riy dard bilan 
ifoda etadi. Izmi 
о‘zida bо‘lmagan zanjirband о‘g‘illar ham ona mehriga zor, lekin 
har qancha harakat qilishmasin onaning huzuriga yeta olmaydi. Tabiat in’om etgan 
yomg‘ir, qor va shudring ona huzurida b
о‘lsalar ham uning dardini yengillata 
olmaydilar. Ona va farzand 
о‘rtasidagi mehr-muhabbat, muruvvat shu tariqa ifoda 
etiladi. 
О‘qituvchi bu kechani о‘tkazish uchun quyidagilarni amalga oshirishi zarur: 
Orol muammolariga oid ma’lumotlarni t
о‘plashi; 
Dars ssenariysini 
о‘quvchilar va adabiyot о‘qituvchilari bilan hamkorlikda 
tuzishi; 
Rollar va vazifalarni 
о‘quvchilar о‘rtasida taqsimlashi; 
Muammoni hal etish y
о‘llarini belgilashi lozim. 
Biologiya 
о‘qituvchisi maktab pedagogik jamoasi bilan mazkur mavzuli 
kechani mazmunli 
о‘tkazishi borasida hamkorlikda ish olib borishi, mavzuga 
tegishli sahna k
о‘rinishlari, adabiy-badiiy chiqishlarni tayyorlashi, ekologiyaga oid 
hikmatli hikoyalar, rivoyatlar, hadislar va maqollar t
о‘plashi, ular asosida kecha 
ssenariysini tayyorlashi lozim. 
153 

---

“
О‘zbekiston ekolog olimlarining fan taraqqiyotiga qо‘shgan hissalari”, 
“
О‘zbekistonda biotexnologiya va genetik injeneriya fani yutuqlari va kelajagi” 
mavzulardagi mavzuli kechalarga ilmiy-tadqiqot institutlari, ularning filiallari bilan 
hamkorlikda ish olib borishi, fan rivojiga hissa q
о‘shgan olimlarning ishlari bilan 
yaqindan tanishishi, kechani 
о‘tkazish rejasini tuzishi va ma’ruzalar mavzusini 
tanlashi lozim. Shu bilan birga, kecha mavzusiga bog‘liq holda olimlarning chop 
etgan ilmiy ishlari, 
о‘quv, ilmiy-ommabop adabiyotlarning kо‘rgazmasi, 
mustaqillik davrida q
о‘lga kiritilgan yutuqlar va istiqboldagi rejalar aks ettirilgan 
devoriy gazetalar, kechada ishtirok etadigan olimlarning hayot faoliyati va fan 
rivojiga q
о‘shgan hissalari haqida ma’ruzalar tayyorlanishiga e’tiborni qaratishi 
zarur.
Ommaviy ravishda olib boriladigan mashg‘ulotlar biologiyani 
о‘qitish 
samaradorligini oshirish, 
о‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashi, fikr yuritish 
doirasini kengaytirish, qiziqishlari, mustaqilligi, nutq va muloqot madaniyati, 
о‘quv va amaliy mehnat kо‘nimalarini rivojlantirish, о‘quvchi yoshlar ongi va 
qalbiga milliy istiqlol g‘oyalarini singdirish, ularni Vatan va mustaqillik 
prinsiplariga sadoqat, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida 
tarbiyalashga zamin yaratadi. 
Xulosa qilib aytganda, biologiya 
о‘qitishning samaradorligi dars, darsdan va 
sinfdan tashqari ishlar, ekskursiyalarni uzviy ravishda, ular 
о‘rtasidagi mantiqiy 
bog‘lanishlarni e’tiborga olgan holda tashkil etilishiga bog‘liq b
о‘ladi.