3
Fan/modul
kodi
O„ESM
1404
O„quv yili
2022-2023
Semestr
1
ECTS - Kreditlar
1-semestr – 4
Fan/modul
turi
Majburiy
Ta‟lim tili
O‗zbek
Haftadagi dars soatlari
1-semestr – 4
1.
Fanning nomi
Auditoriya
mashg„ulotla
ri (soat)
Mustaqil
ta‟lim (soat)
Jami
yuklam
a
(soat)
“O„zbekistonda yer
va suv
munosabatlari
(qadimgi davrdan
hozirga kungacha)"
1-semestr
60
1-semestr
60
1-
semestr
120
FAN O„QITUVCHILARI HAQIDA MA‟LUMOT:
Dastur mualliflari:
U.Xoʻjamurotov – Tarix kafedrasi katta oʻqituvchisi,
PhD
Telefon raqami
+998942307338
E-mail:
Tashkilot:
Urganch davlat universiteti, Tarix kafedrasi. Tarix
binosi 311 xona
I. Fanning mazmuni
Fanni o‗qitishdan maqsad – ―O‗zbekistonda er va suv munosabatlari (qadimgi
davrdan hozirga kungacha)" fani orqali talabalarda
xolisona ilmiy dunyoqarashni,
ko‗nikma va malakani shakllantirish.
Fanning vazifasi – O‗zbekiston tarixida, davlatchilikning shakllanishi va unda er-suv
munosabatlarining ahamiyatini ko‗rsatishdan iborat.
Asosiy nazariy qism (ma‟ruza mashg„ulotlari)
II.I.Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi:
( I kurs – I semester)
№
Ma‘ruza mavzulari
Soa
ti
1
1-mavzu.
O„zbekistonda dehqonchilik madaniyatining
shakllanishi.
Qadimgi odamlar yashagan davrda O‗rta Osiyoning tabiiy
shart –
sharoiti, ularning tarqalgan hududlari hamda
manzilgohlari. Tirikchiligi va hayotiy manbalari. Terimchilik
qiladigan erlari va o‗zlashtiruvchilik xo‗jaligi.
Tosh qurollar
yasash. Tabiiy olovdan foydalanish. Ijtimoiy ya‘ni to‗dadagi
4
4
munosabatlar. Atrof muhit haqida dastlabki tasavvurlar,
muomala, til, etiqodiy va g‗oyaviy tushunchalarni yuzaga
kelishida inson bilan tabiatning bevosita bog‗liqligi.
Dehqonchilik madaniyatining
shakllanishida daryolar va
ularning irmoqlarining tutgan o‗rni. Amudaryo va uning
deltasi. Tarixiy manbalarda Zarafshon. O‗rta Osiyoda neolit
davri ziroatchilik makonlari. Xorazmdagi Suvyorgan kanali va
uning atrofidagi manzilgohlar.
Urug‗chilik jamoasi – matriarxatning
vujudga kelishi bilan
O‗rta Osiyoda hamda er va suvdan foydalanishda yangicha
yondashuv, qurolsozlik takomili (tosh paykonli sanchqi, nayzali
garpun, suyak teshgichlar va h.k.). Ilk ishlab chiqaruvchilik
xo‗jaliklar: ovchilik va xonaki chorvachilik,
hunarmandchilik
va dehqonchilikni yuzaga kelishida ayollarning buyuk
kashfiyotchilik hissasi. Eneolit davri motiga dehqonchiligi,
sun‘iy sug‗orish tarmoqlari, tosh o‗roqlardan foydalanish.
Bronza davrida O‗zbekistonda irrigatsiyaning shakllanishi.
Sun‘iy sug‗orishning tog‗oldi vohalar
va daryolar etaklaridagi
erlarni o‗zlashtirishda ahamiyati. Loyqa va qayr dehqonchiligi.
Daryo va uning tarmoqlari etaklarida suv toshqinlaridan atrofga
tortilgan ilk sug‗orish ariqchalari sug‗orma dehqonchilikning
paydo bo‗lishi.
