O`zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi

a.

«Toniko`k jaziwı» 
«Toni ko`k» jaziwi da qiziqli pikirlerdi oytadi. Mag`liwmatlarg`a qarag`anda bul jaziw 750-jili
Selengi da`r`yasinin` boyina ornatilg`an, shama menen 716 jilg`i tariyxiy waqiyalardi bayanlaw
menen baslang`an. Bul jaziwda da Bilke qag`an, Toni ko`k, Elteris isimleri ushirasadi. Conday-aq
«Kishi jaziw» ha`m «U`lken jaziw» da ushiraspaytug`in. Kun Sekun, Tan`ri Sem, Tu`rk Sir degen
adam atlari da gezlesedi. «Toni ko`k jaziwi» o`z aldina teren`irek u`yreniwdi talap etedi.

Bekkemlew ushın sorawlar 
1. «Orxon-Enesey» jazba estelikleri neshege bo`linedi?
2.
«U`lken jaziw» kimge arnalg`an ha`m kim tarepinen ornatilgan?
.3.
« Kishi jaziw» kimge arnalg`an ha`m kim tarepinen ornatilgan?
4.
«Tonikok jaziwi» kimge arnalg`an ha`m kim tarepinen ornatilgan?
5.
Orxon Enisey jazba esteliklerinde kanday yaaqiyalar bayanlang`an?

Paydalanilg`an a`debiyatlar: 
1.Karimov I.A. Istiqlol va ma`naviyat, 1-kitob, T., «Wqituvchi», 1994.
2.Mallaev N.M. Wzbek adabieti tariyxi, 1-kitob, T., «Wqituvchi», 1976.
3.Gumilev L.N. Drevnie tyurki. Izd-vo «Nauka», M., 1967
4.Mambetov K. A`yyemgi qaraqalpaq a`debiyati. N., «Qaraqalpaqstan», 1976.

---

---

- 16 -
3-tema: «OG`UZNAMA» (2 saat)

JOBASI: 
1. «Og`uznama» nin` izertleniwi
2. «Og`uznama» nin` payda boliw tariyxi
3. «Og`uznama» nin` ideyaliq mazmuni
4. «Og`uznama» nin` a`debiyatimizdag`i orni
Tayanish tu`sinikler: 
«Og`uznama» nin` izertleniwi. ideyaliq mazmuni, payda boliw tariyxi, a`debiyatimizdag`i orni
haqqinda tu`sinikler beriw

3.1. «Og`uznama» nin` izertleniwi 
«Og`uznama» tu`rkiy xaliqlardin` ma`deniyati tariyxinda a`hmiyetli orinlardin` birin iyeleytug`in
shig`armalardin` biri. «Og`uznama» IX a`sirde jazilg`an. Bul shig`arma tiykarinan Og`uzlardin`
tariyxi haqqindag`i da`stan bolip «Og`uz batirdin` tuwiliwi ha`m Sirdar`ya jag`alarinan baslap Edilge
shekemgi bolg`an sawashlarin so`z etedi. Tariyxiy hu`jjetlerge qarag`anda Og`uzlardi tu`kmenler
menen baylanistiriwshi boljawlar ko`birek ushirasadi.
Biraq tariyxta Og`uzlardi qaraqalpaqlardin` ata-babalari bolg`an pechenekler menen de
baylanistiriwshi hu`jjetler saqlanip qalg`an. Sebebi, IX-X a`sirlerde og`uzlar Sir da`r`yanin` to`mengi
ag`isi Aral ten`izinin` boyin jaylag`an.