O`zbekstan respublikasi xaliq bilimlendiriw wa`zirligi a`jiniyaz atindag`i no`kis ma`mleketlik pedagogikaliq instituti «Pedagogika» fakul`teti

Psixika du`zilisi haqqinda`
Psixikaliq ilimnin` rawajlaniwin analizley otirip Uotson psixikanin` ishki mazmuni, sananin` mazmunin 
izertlewdin` tuwri ha`m ob`ektiv usillari joq degen juwmaqqa keldi. Sonliqtan ol psixologiya predmetin oni
o`zgertip, qayta ko`rip shig`iw za`ru`rligi haqqinda pikirdi alg`a su`rdi. Adamnin` psixikaliq sferasi menen 
baylanisli boladi ha`m bir waqitta ob`ektiv baqlawg`a ha`m eksperimental izertlewge boladi. A`yne usinday
A.Ben, G.Cpenser, I.M.Sechenov ha`m basqa ilimpazlar. 
Geshtal`tpsixologiya wa`killeri psixologiyaliq ilim predmeti psixika mazmuni dep esaplag`an. Biraq,
psixologiya predmetin derlik qol tiygizbesten qaldirip, geshtal`tpsixologiya sana ha`m kognitiv protsessler 
du`zilisinin` eski tu`sinigin biraz o`zgertedi. Bul mekteptin` basli ideyasi-psixikanin` tiykarinda sananin`
ayriqsha elementleri jatirg`an joq, biraq bul bo`leklerdin` qa`siyetlerinin` pu`tinlik summasi. Solay etip, 
psixikanin` rawajlaniwi ko`z aldina keltiriw ha`m tu`sinikke ayirim elementlerdi o`z-ara baylanistiratug`in jan`a
assotsiativ baylanislardin` qa`liplesiwine tiykarlanadi degen eski tu`sinik biykar etildi. Bunin` ornina jan`a ideya 
alg`a su`rildi-u`yreniwdin` o`zgeriwi, qorshag`an du`n`yani qabil aliw ha`m ondag`i minez-quliq xarakterin
belgilep beretug`in pu`tinlik geshtal`tlardin` o`zgeriw protsessi menen baylanisli. 
Adlerge psixikanin` rawajlaniwinin` jan`a mexanizmi-kompensatsiyani, yag`niy Freyd ta`repinen
kiritilgen identifikatsiya mexanizmi menen ten`dey psixikanin` rawajlaniw protsessi dinamikasin tu`sindiriwde 
jetekshi bolg`an jan`aliq ashiliw da tiyisli. Bunda identifikatsiya (ten`lestiriwshilik) tiykarinan eliklew ushin
u`lgi tan`lawdi tu`sindiredi. Al kompensatsiya bolsa adamnin` jedelligin, onin` o`z kemshiliklerin jen`iwge 
umtiliwin atap o`tedi. Teren`lik psixologiya o`z predmeti etip psixikanin` teren`, sanasiz du`zilisin alg`an, onin`
u`yreniwinin` usili psixoanaliz bolg`an.