O`zbekstan respublikasi xaliq bilimlendiriw wa`zirligi a`jiniyaz atindag`i no`kis ma`mleketlik pedagogikaliq instituti «Pedagogika» fakul`teti

Introvert 

Ekstravert 
Qabillaw rigidligi 
Ku`shli
a`zzi

O`jetlik

U`lken

Kishkene

Umtiliwshiliq da`rejesi 
Biyik
Pa`s

:yirseklik

Pa`seygen 
Joqarilag`an
Sha`rtli baylanislardin` payda boliwi 
Tez
A`ste

Qabillawdag`i konstantliq

Pa`s

Joqari

Atap o`tkenimizdey, faktorliq analizdin` basqa wa`killeri faktorlardin` ko`pshilik sanin-jeke shaxs
belgilerin aniqlag`an. 
Adamlardin` normal psixologiyaliq sipatlamasi siyaqli faktorlarg`a (jeke shaxs belgileri) bir neshe
misallar keltiremiz. A faktori emotsional bastan keshiriwler dinamikasinin` o`zgesheligin su`wretleydi. Bul 
faktor boyinsha joqari bahali adamlardi emotsional ko`rinislerdin` baylig`i ha`m ayqinlig`i, minez-qulqinin`
ta`biyg`iylig`i ha`m erkinligi, birge islesiwge tayar turiwshiliq, a`tiraptag`ilarg`a diqqatli ha`m jaqsi qatnas, ken` 
peyillik ha`m kewilshen`lik ayiriqshalaydi. Olar ja`ma`a`tte jaqsi kelisedi, qatnaslar du`ziwde jedel. Qarama-
qarsi polyusta (faktor boyinsha pa`s baha) affekttin` uyan`lig`i, tirishe emotsiyalardin` bolmawi siyaqli belgiler 

---

---

46
a`hmiyetke iye. Bul adamlar suwiq, qatal, qarim-qatnasta formal. Olar adamlardan bo`leklenedi, kitap ha`m 

zatlar menen qatnasta bolg`andi ta`wir ko`redi, bir o`zi islegendi unatip, ja`ma`a`tlik ilajlarg`a qosilmaydi. Iste

da`l, wazipasin aniq orinlaydi, biraq jeterlishe iykemshil emes. E faktori-dominantliq (o`jetlik, qaysarliq)-
konformnost` (pokornost`, g`a`rezlilik). Faktor boyinsha joqari bahalar ha`kimshilik, o`z betinshelikke (erkinlik),
g`a`rezsizlikke umtiliwshiliq, sotsialliq jag`daylar ha`m «abiroylilar»di mensinbewdi ko`rsetedi. Bul adamlar 
qoriqpay, energiyali ha`m jedel ha`reket etedi. O`z jeke nizamlari ha`m tu`sinikleri menen, agressiv tu`rde erkin
huqiqlarin qorg`ay otirip jasaydi ha`m a`tiraptag`ilardan da o`z betinshelik ko`rsetiwin talap etedi. Bul faktor 
boyinsha to`men baha aliwshi adam, aytqang`a ju`retug`in, komfortli, o`z ko`z-qarasinda tura almaydi,
ku`shlirek adamnin` izine eredi, o`zine o`z uqibina isenbeydi, sonliqtan jiyi g`a`rezli bolip qaladi, ayipti moynina 
aladi, barliq waziypalarg`a bag`inadi. I faktori moralliq talaplardi saqlawg`a umitiliwdi sipatlaydi. Faktordin`
joqarg`i a`hmiyeti polyusinda juwapkershilik, waziypani orinlaw, shin kewillik, moralliq printsiplerdin` 
ku`shliligi, rigidliq, bahaliliqlardin` toqtawi siyaqli sezimler turadi. Bul faktor boyinsha to`men bahag`a iye
adam, turaqsizliq, bahaliliqlardin` o`zgeriwine beyim, baslag`an isin tez taslaydi.
Meditsina tarawi qa`nigeleri ha`m islep atirg`an shipakerler ta`repinen temperamenttin` ha`r bir tipi
ushin adamlardin` awqatlaniw tiykari islep shig`ilg`an. Biraq soni da aytip o`tiw kerek, aling`an izertlewler 
ilimiy-tastiyiqlang`an emes, al ko`birek statistikaliq xarakterge iye. Ha`r bir adam o`zi tipin aniqlap alip, bul
mag`liwmatlardi ha`m o`zinin` gastronomiyaliq qa`lewlerin salistrip ko`riwi mu`mkin. 
Xolerik ha`m sangviniklerge paydali


Spetsiyalar koriandr, koritsa, ukrop, sel`derey, semechkalar (as qabaq ha`m ayg`abag`ar), reven`,

izyum, chernosliv, maslina, zamarriqlar. 


Miyweler qara ju`zim, mazali alma, almurt, qa`reli, anar, figi, a`njir, ananas, qawin. 


Palizlar ko`k noqat, salat, bryussel` kapustasi, sparja, kabachki, qiyar, ren`li kapusta, tu`rpi, jas 

kartofel`, shpinat, az-g`ana pomidor, gorox, ma`sh, lobiya (chechevitsa emes).



Da`n o`nimleri aq ha`m sur nan, manna ha`m suli botqasi, lapsha, makaronlar.



Jarmalar arpa, gu`rish.



Maylar duzlanbag`an sari may, olivkya, soya maylari.



Su`t o`nimleri tvorog, su`t.



Go`sh qara mal, eshki, sho`je, tawiq, tu`ye tawiq, g`az.



Baliq sel`d`, ten`iz, ha`wiz ha`m da`r`ya balig`i.

Eger xolerik yamasa sangvinik deni saw bolsa, olarg`a piyaz, chesnok (ju`da` ko`p emes, may 
menen birge, jaqsisi vinegret, kotletler menen), g`ozalar (az mug`darda), grecha (ko`p emes), qara nan
(biraq biyiday nannan az), shoshqa go`shi (arasinda), qatiq (keshqurin bir stakan), kolbasa (jiyi), limon 
(tek chayda), ashshi alma, kapusta (az mug`darda), geshir (jaqsisi salatta), g`arbiz (ha`r ku`ni emes),
bal (tek chayg`a).
Eger sangvinik yamasa xolerik awirip qalsa, ol qatal dietag`a o`tedi. 

Flegmatik ha`m melanxoliklerge paydali



Spetsiyalar gvozdika, koritsa, imbir`, shafran, tmin, lavr japirag`i, qizil ha`m a`sirese qara burish,

gorchitsa, xren, ko`k chay, izyum, chernosliv, suxofrukti, reven`, g`ozalar (az mug`darda), zamarriqlar, maslina 
(az mug`darda), sel`derey, petrushka, piyaz, chesnok.


Mazali zatlar bal.



Miywler almalar (antonovka, gol`den), almurt, anar, xurma, jemisler (a`sirese jabayi o`siwshi),

erikler, shiye. 


Palizlar bryussel` ha`m ren`li kapusta, kabachki, geshir, baklajan, jas kartofel`, rediska, shpinat, 

la`blebi, jas tu`rpi, salg`am, gorox, chechevitsa.



Da`nler arpa, suli.



Da`n o`nimleri manna botqasi, lapsha, makaron, tari, suli pechen`esi (biraq suli botqasi emes, ol

flegmatiklerge qadag`an), grecha (az mug`darda), ma`kke, gu`rish (az mug`darda), sonday-aq ma`yek sari uwizi. 


Go`sh jas mal, mal bawiri, sho`je.


Baliq sel`d` az duzli (suwda jibitilgen), ten`iz balig`i, ikra. 


May ku`ydirilgen, duzlanbag`an, ayg`abag`ar, ma`kke (az mug`darda). 


Sir qa`legen, biraq taza tayarlang`an emes 


Su`t-qatiq o`nimleri (az mug`darda) eshki su`ti, irimshik.