yamaca qalxmaq təhlükəlidir. Yağış yağarkən
tək qalmış ağacların altında daldalanmaq olmaz.
Xüsusən açıq sahədəki tək-tək bitən ağaclardan
uzaq olmaq lazımdır. İstirahət vaxtı qayalara
söykənmək, meşə talasında və ya çəmənlikdə
dayanmaq, su hövzələrinin yaxınlığında dur-
maq, tonqal yaxınlığında durmaq, qaçmaq,
sıx qrup halında hərəkət etmək, yaş geyimdə
gəzmək, hündürlüyə çıxmaq, qayaların çat-
lamış hissəsinə yaxınlaşmaq olmaz. Şimşək
çaxarkən əksər hallarda palıd, qovaq, göyrüş
ağaclarını, nisbətən nadir hallarda şam ağac-
larını, ağcaqayın ağacını vurur. Qayalara söy-
kən mək, meşə talasında durmaq, su hövzəsinə
yaxınlaşmaq, qayanın altına girmək, üstü açıq
maşında oturmaq, tonqal yandırmaq, qaçmaq,
sıx qrup halında getmək, yaş paltarda olmaq,
hündürlüyə çıxmaq, uçqunlar və ya qaya
çatlarına yaxınlaşmaq, metal əşyalara toxunmaq
olduqca təhlükəlidir. İldırım çaxarkən metal
əşyaları, mobil telefonları, elektrik cihazlarını
ələ götürmək olmaz. İldırım çaxarkən hət ta
otaq şəraitində olduqda belə, elektrik cihaz-
larını söndürmək, mobil telefondan istifadə
etməmək, su kranlarına toxunmamaq lazımdır.
İldırım insan bədənindən ani olaraq
keçib bir və ya hər iki ayaqdan yerə ötürülür.
Bədənin həmin nahiyələrində yanıq əmələ gəlir,
ən çox tənəffüs və daxili orqanlar, əzələlər,
böyrəklər zədələnir. Əzələlərin kəskin yığılması
nəticəsində sümüklər çatlayıb sına bilər. İldırım
vuran insan nəfəs almır və huşunu itirir. Belə
insanlar hətta özlərinə gəldikdə heç nəyi
xatırlamırlar, əl və ayaqları iflic olur, səmti itirir,
danışıq qabiliyyəti itir, şok vəziyyətinə düşür.
İldırım vuran insanın ani olaraq baş beyni,
ağ ciyərləri və digər daxili orqanları zədələnir
və ölümlə nəticələnir. Hadisə baş verdikdə
dərhal xəsarət almış insanın yaxasını açmaq,
arxası üstə uzandırıb sinəsinin altına geyimləri
büküb qoymaqla tənəffüsü yaxşılaşdırmağa
çalışmaq lazımdır. Ağızı tənziflə təmizləmək
vacibdir. Xəstə uzadılaraq ayaqları 15-30 sm
hündürlüyə qaldırılır və üzəri örtülür. Xəsarət
alanın bədəni isti geyim və ya örtüklə soyuqdan
qorunur. Əgər ildırım çaxmaqda davam edirsə,
xəstəni təhlükəsiz yerə çatdırmaq gərəkdir.
İldırım vurmuş insanın tənəffüsü dayanır və
o, huşunu itirir. Nəticədə belə insanlar heç nə
xatırlamırlar. İldırım vurmasının digər fəsadları
müvazinətin itirilməsi, baş gicəllənmısi, nitqin
itməsi, şok halına düşməklə müşayət olunur. Bu
halda xəsarət alan şəxsə ilk yardım göstərmək
lazımdır. Nəbzin döyünmədiyi aşkar edildikdə
ildırım vuran şəxsə dərhal süni tənəffüs
verilməli və ürək massaj edilməlidir. İlk öncə
ürək massajı vasitəsilə tənəffüsü bərpa etmək
vacibdir. İlk tibbi yardım üsulu kimi ürəyi massaj
etmək və süni tənəffüs etdirmək lazımdır.
Xəstənin ayaqlarını 15-30 sm hündürlükdə
qaldırıb uzatmaq, yorğan və ya qalın örtüklə
üzərini örtmək lazımdır. Xəsarət alan şəxs təcili
olaraq tibb müəssisəsinə çatdırılmalıdır. Təcili
olaraq xəsarət almış insana oksigen balıncı
verilir. Ürək ritmi bərpa olunana qədər müayinə
edilir və daxili orqanların vəziyyəti yoxlanılır.
İldırım torpağa düşdükdə müəyyən dərinliyə
keçir. Elektrik cərəyanı nəm torpaq, ağac
kökləri, çatlarla ötürülür. Müxtəlif suxurlarla
ayrılan torpaq sahələrinin müqaviməti elektrik
potensialı obyektinə çevrilir. Belə obyektlər bir-
birindən nə qədər uzaqda olsa da, arasındakı
potensial fərqi güclü olur. Yamacda uzanan
insan bədəni ilə bu nöqtələrə toxunduqda
cərəyanın təsirinə məruz qala bilər. 100 milyon
volt gərginlikdə ildırımın elektrik cərəyanının
gücü 200 min amperdir. Belə halda insanın sağ
qalması mümkündür. Mənzillərdən fərqli olaraq
ildıerım çaxarkən elektrik cərəyanı dəyişkən
olmayıb sabitdir və nisbətən az təhlükəlidir.
Buna baxmayaraq yağışlı havada meşədə
olarkən bütün təhlükəsizlik tədbirlərinə riayət
etmək və həyatı qorumaq lazımdır.
87
Fövqəladə hallarda xəsarət alan insanlara
təcili ilk tibbi yardım göstərmək üçün tibbi
müdafiə vasitələrindən istifadə olunur. Bu vasitə-
lərə radiasiyadan müdafiə vasitələri, antibakterial
preparatlar, sanitar vasitələri aiddir. Radiasiyadan
müdafiə vasitələri orqanizmin radioaktiv
şüalanmaya davamlılığını artıran preparatlardır.
Bu preparatlar şüalanmaya məruz qalan
insanların ümumi vəziyyətini yüngül ləşdirir.
Əsas köməkçiniz səyyar dərman qutusu
ola bilər. Onun içində ilk tibbi yardımın
göstərilməsi üçün minimal sayda lazımi
vasitələr olmalıdır. Fərdi tibbi ləvazimat - şok
və stress vəziyyətinin, şüa xəstəliyinin qarşısını
almaq üçün tətbiq olunur və xüsusi polimer
qutuda və ya təcili yardım çantasında saxlanılır.
Bu vasitələrə ağrıkəsici dərmanlar, fosfor-üzvü
birləşmələrlə zəhərlənməyə qarşı, şüalanmaya
qarşı, antibakterial, ürəkbulanmasına və s. qarşı
xüsusi həblərdən ibarətdir.
İstənilən dərman çantasında qayçı, cərrah
bıçağı və ya maqqaş olmalıdır (gənəni bədən dən
necə kənarlaşdırmaq olar?). Zədə və kəsiklər
zamanı steril bintləriniz və salfetləriniz, bakterisid
leykoplastır, qanaxmanın dayandırılması üçün
jqut, yod, kalium-permanqanat kristalları,
hidrogen-peroksidi olmalıdır. Zərurət olduqda,
naşatır spirti, borat turşusu, baş ağrısı zamanı
isə “Zvyozdoçka” balzamı köməyə gələ bilər.
Mütləq səyyar dərman çantasına daim qəbul
etdiyiniz dərmanları qoyun. Həmçinin balzamı
unutmayın: o, həşəratların sancması və kəsiklər
zamanı, habelə ürəkgetmə və yanğınlar zamanı
ən təsirli vasitədir. Unutmayın ki, bütün
dərman qablaşdırmalarında (və ya içərisindəki
təlimatlarda) bu dərmanı NECƏ və NƏ
ZAMAN istifadə etmək göstərilir.
Çətin vəziyyətdə dərman bitkiləri də kömək
edə bilər. Yod əvəzinə ballıcanın (öfkəotu)
yandırıcı qırmızımtıl şirəsindən faydalanmaq
olar. Qanaxmanı bağayarpağın və ya yovşanın
təzə şirəsi, habelə yağış göbələyinin yaşılımtıl
qəhvəyi tozcuğu saxlaya bilər. Bu təbii müalicə
vasitələri ümumi dezinfeksiya xassələrinə
malikdir, ağrını sakitləşdirir və yaraları sağaldır;
onları kəsiklər, əzilmə, eşşəkarısının və ya
arıların sancması zamanı tətbiq etmək olar.
Pambıq yerinə qamışın pərğusunu işlətmək olar.
Ağır hallarda süni nəfəs, ürək massajı
və digər tələb oluna bilər. Yaralıya ilk yar-
dımı göstərdikdən sonra onu mütləq tibb
məntəqəsinə çatdırmaq lazımdır: xəsarətin
və ya xəstəliyin ağırlıq dərəcəsini yalnız həkim
müəyyən edə bilər!
Yanğın zamanı ilk tibbi yardım üsulları:
1. Yüksək temperaturun azaldılması üçün tədbir görmək.
2. Zərər çəkmiş insanı hadisə yerindən kənarlaşdırmaq.
3. Dərinin yanmış nahiyəsinə soyuq əşya qoymaqla yüksək temperaturu azaltmaq.
4. Yanmış dəriyə steril sarğı qoymaq. Tibbi sarğı materialı olmadıqda təmiz dəsmal və ya
parçanı spirtdə isladıb istifadə etmək.
5. Yanmış nahiyəyə hər hansı bir məlhəmi qoymaq olmaz. Bununla zədələnmiş dərini
çirkləndirmək olar.
6. Dərindən yanma zamanı xəsarət almış şəxsi təcili tibb müəsisəsinə çatdırmaq lazımdır.
7. Kimyəvi yanıq zamanı yara 15-20 dəqiqə su ilə yuyulur. İlk tibbi yardım kimyəvi maddənin
qoxusu azalana qədər davam etdirilir.
8. Turşu yanıqlarında 5% çay sodasında isladılmış sarğı, qələvi yanıqlarında-limon, bor və
ya sirkə turşusunda isladılmış sarğı və əhəngdən yanma zamanı 20% şəkər məhlulunda
isladılmış sarğı qoyulur.
9. Xəsarət almış şəxsə ağrıkəsici dərmanlar verilir. İsti çay, kofe və ya mineral su təklif
olunur. Həmçinin 1litr suda 0,5 çay qaşığı çay sodası və 1 çay qaşığı xörək duzu qarışdırılıb
xəstəyə içirilir. Daha ağır yanıqlar zamanı xəstə təcili tibb müəssisəsinə çatdırılır.
88
Əlavə 1.
«Dövlət qeydiyyatına alınmışdır»
Azərbaycan Respublikasının
Ədliyyə Nazirliyi
Qeydiyyat № 2976
08 may 2003-cü il
Nazir
F.F. MƏMMƏDOV
«Təsdiq edirəm»
Azərbaycan Respublikası DİN Baş
Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi İdarəsi
Əmr № 44
16 aprel 2003-cü il
Rəis
M.Q. HÜSEYNOV
«Razılaşdırılmışdır»
Azərbaycan Respublikası
Ekologiya və Təbii
Sərvətlər Nazirliyi
15 aprel 2003-cü il
Nazir
H.S. BAĞIROV
Azərbaycan Respublikası meşələrində yanğın təhlükəsizliyi Qaydaları
1. Ümumi müddəalar
1.1.
Bu qaydalar «Yanğın təhlükəsizliyi haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən
hazırlanmış və Azərbaycan Respublikası Meşələrində yanğın təhlükəsizliyi qaydalarını
müəyyən edir.
Meşələrdə və meşə zolaqlarında yerləşən təşkilati hüquqi və mülkiyyət formasından asılı
olmayaraq ictimai iaşə müəssisələrinə, məişət xidmətlərinə, sağlamlıq ocaqlarına və digər
obyektlərə bu qaydalarla yanaşı, həmin obyektlər üçün onların spesifik xüsusiyyətlərini
nəzərə alan digər yanğın təhlükəsizliyi qaydaları da şamil edilir.
1.2.
Azərbaycan Respublikası meşələrində yanğın təhlükəsizliyinin təşkil olunmasında məsuliyyət
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Meşələrin İnkişafı Departamentinin üzərinə düşür.
− yerlərdə bu qaydalara əməl olunmamasına görə məsuliyyət Meşə Mühafizəsi və
Bərpası müəssisələrinin, dövlət qoruqlarının və yasaqlıqlarının direktorlarının və
mühəndislərinin üzərinə düşür.
− bundan başqa digər nazirliklərin, komitələrin, idarələrin tabeçiliyində olan meşələrdə
yanğın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi həmin təşkilatların üzərinə düşür.
− Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisələrinin, dövlət qoruqlarının və yasaqlıqlarının
direktorları və mühəndisləri, meşələrdə bu qaydaların tələblərinin yerinə
yetirilməməsinə görə məsuliyyət daşıyırlar.
− meşələrdə yanğın təhlükəsizliyinə cavabdeh olan şəxslər, meşə mühafizə mühəndisləri
bu qaydaları bilməli və ona əməl etməlidirlər.
1.3.
Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisələrinin kollektivi, o cümlədən mühəndis-texniki işçilər
yerli Dövlət Yanğın Nəzarəti Orqanı (sonradan DYNO) ilə razılaşdırılmış xüsusi proqram
üzrə yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının tədrisi kursunu keçməlidirlər.
89
1.4.
Yanğın baş verən zaman Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin hər bir əməkdaşının
birinci növbədə vəzifə borcları yanğının geniş sahəyə yayılmasının qarşısını almaqdan
ibarətdir.
1.5.
Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisələrinin rəhbərləri borcludurlar:
1.5.1. Bu qaydaların öyrənilməsi və yerinə yetirilməsi üzrə cavabdeh şəxs təyin etmək;
1.5.2. Meşə sahələrində və zolaqlarında yanğına qarşı ciddi rejim təyin etmək və ona ciddi
riayət olunmasını daima nəzarətdə saxlamaq;
1.5.3. Yanğınsöndürmə texnikalarının və vasitələrinin, təbii və süni su mənbələrinin,
keçidlərin, yolların vəziyyətini daima yoxlamaq, kollektivin iş fəaliyyətinə nəzarət
etmək;
1.5.4. Meşələrdə və meşə zolaqlarında müvəqqəti tikililərin aparılmasını qadağan etmək;
1.5.5. Yanğınsöndürmə texnikalarının və vasitələrinin (yanğınsöndürən avtomobil,
yanğınsöndürən su nasosu, odsöndürənlər) texniki xidmətini, təmirini və daima
işlək vəziyyətdə saxlanılmasını təmin etmək;
1.5.6. Yanğın texniki komissiya və könüllü yanğın dəstəsi yaradaraq, onların fəaliyyətini
qüvvədə olan mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq təşkil etmək;
1.5.7. Mütəmadi olaraq kollektivin yanğınla əlaqədar (yanğınsöndürmə xidmətinin
çağırılması, yanğınsöndürmə avadanlıqların düzgün istifadə edilməsi) təlim
məşqlərini təşkil etmək;
1.5.8. Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin kollektivi ilə yanğına qarşı təlimatların,
eləcə də yanğın texniki minimumu üzrə dərslərin keçirilməsini təşkil etmək;
1.5.9. DYNO-nın və onun bölmələrinin vəzifəli şəxslərinin tələbinə əsasən müəssisənin
yanğın təhlükəsizliyi vəziyyəti barədə, o cümlədən ərazidə baş vermiş yanğınlar və
onların nəticələri barədə məlumatlar və sənədlər vermək.
1.6.
Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin mühəndisləri borcludurlar:
1.6.1. Meşə və meşə zolaqlarında yanğınların baş verməsinə səbəb ola bilən nöqsanların
aradan qaldırılması üçün təxirəsalınmaz tədbirləri həyata keçirmək;
1.6.2. Yanğınsöndürmə texnikasına və vasitələrinə vaxtlı-vaxtında texniki xidmətin
göstərilməsini təşkil etmək;
1.6.3. Yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına riayət olunmasına nəzarət məqsədi ilə meşə
sahələrinə və zolaqlarına vaxtaşırı baxış keçirmək;
1.6.4. Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin tabeliyində olan meşə sahəsində
keçidlərin, yolların, su mənbələrinin vəziyyətinə nəzarət etmək;
1.6.5. Yanğın baş verən zaman yanğınsöndürmə xidmətinin hadisə yerinə çağırılması
üçün tədbirlər görmək və dərhal yanğının söndürülməsini mövcud vasitələrlə təşkil
etmək.
2. Yanğın təhlükəsizliyinin əsas tələbləri
2.1.
Meşədə aşağıdakılar qadağan edilir:
2.1.1. Meşə sahələrində söndürülməmiş kibritin, yanan siqaret qalığının və ya kötüyünün
atılması, eləcə də tonqalların yandırılması və ağac kömürü istehsal etmək üçün
xüsusi ocaqxanaların təşkil edilməsi:
2.1.2. Sürtkü yağı, benzin, ağ neft, dizel yanacağı və digər yanar mayelərə bulaşmış əsgi və
digər materialların atılması;
90
2.1.3. Müəyyən olunmamış yerlərdə avtomobil, traktor və digər daxili yanma mühərrikli
aqreqatların yanacaqla doldurulması, eləcə də onların yaxınlığında siqaret çəkilməsi,
tonqal yandırılması və s;
2.1.4. Dövlət meşə torpaq fondunun, habelə meşə torpaq fondu ilə həmsərhəd olan
sahələrdə qurumuş otların, kövşənlərin müəssisələr, idarələr, təşkilatlar və fermer
təsərrüfatları, eləcə də əhali tərəfindən yandırılması;
2.1.5. Aparılmış hər hansı tikinti işləri yerində, tikinti materiallarının qalıqlarının atılması və
yandırılması;
2.1.6. Yanacaq və sürtkü yağlarının açıq şəkildə saxlanılması.
2.2. Dövlət meşə fondunda yol, qaz kəməri, neft kəməri, yüksək gərginlikli elektrik xətləri
(sonradan YGEX), rabitə xətləri və digər kommunikasiyaların tikintisini aparan, habelə
neft-qaz çıxaran müəssisələr, təşkilatlar və idarələr tərəfindən iş görüləcək sahə və onun
ətrafları ağac, kol və digər yanan materiallardan Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin
müəyyən etdiyi vaxtda təmizlənməlidir.
2.3. Meşə sahələrində YGEX çəkilərkən həmin xətlərin çəkildiyi yerlərdə ağaclar kəsilərək
cığırlar açılmalıdır. Cığırların eni müəyyən edilərkən ağacların elektrik xəttinin üzərinə
düşməsi, yıxılması təhlükəsi baxımından və YGEX-nin istismarı şəraiti, habelə meydana
çıxan hər hansı bir nasazlığın tez bir zamanda aradan qaldırılması imkanları nəzərə
alınmalıdır.
2.4.
Meşə massivlərində və yaşıllıq salınan yerlərdə YGEX-nin çəkilməsi üçün nəzərdə tutulan
cığırların eni aşağıdakı qaydada müəyyən edilməlidir:
Hündürlüyü 4 metrə qədər alçaq boylu ağac növləri olan sahələrdə:
- YGEX-nin qıraq naqilləri arasındakı məsafə daxil olmaqla 6 metrdən az olmamalıdır
(YGEX-nin dirəyindəki, ən qıraqdakı naqillərdən hər tərəfə 3 metr).
Hündürlüyü 4 metrdən yuxarı ağac növləri olan sahələrdə:
- 330 kvt-dan — 500 kvt-a qədər olan bütün YGEX-nin, habelə istehlakçı üçün yeganə
cərəyan mənbəyi kimi xidmət göstərən 220 kvt və aşağı gərginlikli elektrik xətləri
çəkilərkən YGEX-nin qıraq naqillərinin hər tərəfində meşə massivindəki ağacların əsas
hündürlüyünə bərabər olan məsafə daxil olmaqla qıraq naqillər arasındakı məsafədən
az olmamalıdır.
- Əgər YGEX üçün meşədə salınan cığırların qıraqlarında bitən ayrı-ayrı ağacların və ya
ağaclar qrupunun hündürlüyü üfüqi vəziyyətdə elektrik xəttindən ağaclara qədər olan
məsafədən artıq olarsa, onda onlar kəsilməlidir.
2.5. Meşədə emal edilmiş hazır meşə materialları açıq sahədə aşağıdakı qaydada yığılıb
saxlanılmalıdır:
2.5.1. Meşə materialları yığılan yerin sahəsi 8 hektara qədərdirsə, onda enliyarpaqlı meşə
massivi kənarından həmin sahəyə qədər olan məsafə 20 metr, 8 hektar və ondan
artıq olduqda isə məsafə 30 metr olmalıdır;
2.5.2. Meşə materialları yığılan yerin sahəsi 8 hektara qədərdirsə, onda iynəyarpaqlı və
qarışıq meşə massivi kənarından həmin sahəyə qədər olan məsafə 40 metr, 8
hektar və ondan artıq olduqda isə məsafə 60 metr olmalıdır;
2.5.3. Meşə materialları yığılan yerlər və yanğına qarşı ara məsafələr yanar materiallardan
təmizlənməli və eni 1,4 metrdən az olmayaraq minerallaşdırılmış zolaqlarla
haşiyələnməlidir.
91
2.6. Geoloji axtarış işləri aparan təşkilatlar dövlət meşə fondu torpaqlarında geoloji axtarış
işlərinə başlamazdan əvvəl, ərazisində iş aparılacaq Meşə Mühafizəsi və Bərpası
müəssisəsində qeydiyyatdan keçməlidir. İş marşrutu, yaradılacaq müvəqqəti düşərgə yeri
onlarla razılaşdırılmalıdır.
2.7. Turist istirahət zonaları, gənclər və uşaq təşkilatları tərəfindən dövlət meşə fondu
torpağında keçirilən kütləvi tədbirlərin vaxtı Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsi ilə
razılaşdırılmalıdır. Tonqalların yandırılması Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin
ayırdığı xüsusi yerlərdə aparılmalıdır.
2.8. Tullantıların yandırılması bütün hallarda Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsi ilə
razılaşdırılmalıdır.
2.9. Yanğın təhlükəsi olan meşə sahələri, meşə yolları və digər torpaqlarla həmsərhəd
olan sahələr yanğın əleyhinə 2-3 metr enində şumlanmalı, meşənin tör-töküntülərdən
təmizlənməsi təmin edilməlidir.
2.10. Meşənin ərazisində yerləşdirilən hər hansı tikilinin ətrafı 15 metr radiusunda şumlanmalı və
ya yanğına qarşı minerallaşdırılmış zolaqlarla təmin edilməlidir.
2.11.
Meşədən və ya meşə zolağından keçən avtomobil və dəmir yollarının hər iki tərəfi 10 metr
məsafədə meşə tör-töküntülərindən, yanar materiallardan təmizlənməli və yanğına qarşı
minerallaşdırılmış zolaqlarla təmin edilməlidir.
2.12. Meşə ilə əlaqəsi olan bütün müəssisələrdə, təşkilatlarda, idarələrdə, əhali arasında,
məktəblərdə və meşə ilə həmsərhəd olan yaylaq otlaqlarında çobanlar, ov mövsümü
zamanı ovçular arasında odla ehtiyatlı olmaq və yanğın baş verərsə, onun söndürülməsi
qaydaları barədə izahat işi aparılmalıdır.
2.13. Meşəyə yaxın olan yaşayış yerlərində, yol kənarlarında, meşədə müvəqqəti istirahət
yerlərində, meşə ilə həmsərhəd olan və meşədə yerləşən bütün obyektlərdə odla ehtiyatlı
olmaq və meşədə yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması barədə məsuliyyət haqda
dövlət standartına uyğun olaraq xəbərdaredici lövhələr qoyulmalıdır.
2.14. Meşə yanğınının söndürülməsi üçün Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin işçilərindən
könüllü yanğın dəstəsi yaradılmalı və onların siyahısı gözlə görünən yerlərdə asılmalı, habelə
orada hər könüllünün ev ünvanı, telefon nömrəsi qeyd olunmalıdır.
3. Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisələrinə olan tələblər
3.1.
Yanğın təhlükəsizliyi sahəsində Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin borcudur:
3.1.1. Yanğın təhlükəsizliyi tələblərinə riayət etmək, habelə Dövlət Yanğın Nəzarəti
Orqanının və onun bölmələrinin vəzifəli şəxslərinin göstərişlərini, qərarlarını və
digər qanuni tələblərini yerinə yetirmək;
3.1.2. Meşələrin yanğın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi tədbirlərini işləyib hazırlamaq və
həyata keçirmək;
3.1.3. Yanğına qarşı təbliğat aparmaq, habelə öz işçilərinə yanğın təhlükəsizliyi qaydalarını
öyrətmək;
3.1.4. Yanğından müdafiə sistemlərini və vasitələrini, o cümlədən ilkin yanğınsöndürmə
vasitələrini saz vəziyyətdə saxlamaq, onların başqa məqsədlər üçün istifadə
olunmasına yol verməmək;
3.1.5. Meşədə müvəqqəti istirahət yerlərində siqaret çəkənlər üçün xüsusi yer
düzəldilməsini təşkil etmək;
92
3.1.6. Yanğınları söndürməkdə, onların törənməsi və yayılması səbəblərini, şəraitini
müəyyənləşdirməkdə, habelə yanğın təhlükəsizliyi tələblərinin pozulmasında
və yanğınların törənməsində təqsirli olan şəxslərin aşkar edilməsinə yanğın
təhlükəsizliyi orqanlarına və bölmələrinə köməklik göstərmək;
3.1.7. Meşədə baş vermiş yanğınların söndürülməsi zamanı yanğınsöndürmə
üzrə əməliyyatların yerinə yetirilməsində iştirak edən yanğın təhlükəsizliyi
xidmətinin şəxsi heyətinə və yanğının söndürülməsinə cəlb olunmuş qüvvələrə
müəyyənləşdirilmiş qaydada zəruri qüvvə və vəsaitlər, yanacaq-sürtkü materialları,
habelə ərzaq məhsulları və istirahət yerləri vermək;
3.1.8. Dövlət Yanğın Nəzarəti Orqanının və onun bölmələrinin vəzifəli şəxsləri öz xidməti
vəzifələrini yerinə yetirərkən onların ərazilərə, binalara, qurğulara və müəssisənin
başqa obyektlərinə daxil olmasını təmin etmək;
3.1.9. Baş vermiş yanğınlar, eləcə də mövcud yanğından müdafiə sistemlərinin və
vasitələrinin nasazlığı, yolların və keçidlərin vəziyyətindəki dəyişikliklər barədə
DYN orqanına və ya onun bölmələrinə ləngimədən məlumat vermək.
3.2. Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsi meşə sahələrində baş verə biləcək yanğınların
söndürülməsi üçün ərazidə yerləşən dövlət, kooperativ, şəxsi, idarə və müəssisələrin, mülki
müdafiə birləşmələrinin, hərbi hissələrinin və dövlət yanğın təhlükəsizlik xidmətlərinin
texnikasının və şəxsi heyətinin cəlb edilməsi planını işləyib hazırlamalıdır. Bu plan yerli İcra
Hakimiyyəti başçısı tərəfindən təsdiq edilməlidir.
3.3. Meşə yanğınlarının təhlükəsi olan mövsümdə bir ədəd avtomobil, traktor, buldozer iş
yerlərində tam hazır vəziyyətdə saxlanılmalı və meşəbəyilərinin növbə çəkmələri barədə
müəssisə direktoru tərəfindən əmr verilməlidir.
4. Yanğınsöndürmə vasitələri
4.1.
Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisələri 1 saylı qoşmaya uyğun olaraq yanğınsöndürmə
vasitələri ilə təmin olunmalıdırlar.
4.2.
Yanğın texnikasının və ilk yanğınsöndürmə vasitələrinin təyinatına uyğun olmayaraq istifadə
edilməsi qəti qadağandır.
4.3. Meşədə baş verən yanğınların söndürülməsinə cəlb ediləcək yanğın avtomobillərinin
meşəyə kifayət qədər yaxın olan su mənbəyindən tez bir zamanda istifadə etməsi məqsədi
ilə rayon ərazisində yerləşən çayların, göllərin və süni su mənbələrinin yerləşdiyi yerləri
göstərməklə xəritə tərtib olunmalı və ilin hər bir fəslində suyun götürülməsi üçün həmin su
mənbələrinin üzərlərində bərk örtüklü meydançası olan pirslər (körpülər) quraşdırılmalıdır.
5. Yanğın zamanı hərəkətlər
5.1.
Yanğın aşkar edilən zaman aşağıdakılar tələb olunur:
5.1.1. Tez bir zamanda yanğından mühafizə orqanlarına xəbər vermək, habelə yanğının
dəqiq yerini və orada insanların olması haqqında məlumat vermək;
5.1.2. Yanğınsöndürmə xidməti gələnə qədər mövcud vasitələrlə yanğının söndürülməsini
təşkil etmək.
5.2. Meşədə yanğın baş verən zaman Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsinin rəhbəri
aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirməlidir:
Dostları ilə paylaş: |