Microsoft Word menejment va marketing asoslari

Salbiy tomonlari: bunda boshqaruv faoliyati chuqur ixtisoslashadi. Bu esa 
boshqaruv samaradorligining, kasb mahorati darajasining o’sishini ta'minlaydi, 
funktsional sohada muvofiqlashtirish ishini yaxshilashga erishiladi. Xizmatchilar 
bunga yaxshi va tez ko’nikma hosil qiladilar, moddiy harajatlarni kamaytiradi va 
boshqarishdagi takrorlanishlarga chek qo’yadi va hokazo. 
Ijobiy tomonlari: Funktsional organlar o’ziga topshirilgan funktsiyalarni 
sifatli bajarishdan manfaatdor bo’lib, "begona" funktsiyalar uchun ham, butun 
korxonaning umumiy faoliyati uchun ham javob bermaydi. Bunda har bir rahbar o’z 
funktsiyalari bo’yicha farmoyish berish huquqiga ega bo’ladi. Binobarin, bu narsa: 
yakkaboshchilik tamoyillarining buzilishiga, ijrochilar mas'uliyatining susayishiga 
olib keladi, chunki ijrochi bir boshliqqa emas, bir necha boshliqqa bo’ysinadi, 
ko’pincha ulardan bir-biriga zid ko’rsatmalar oladi.
Funktsional strukturadagi qayd qilingan kamchiliklar, ya'ni: 
 funktsional bo’limlar ishlashlarini muvofiqlashtirish darajasining yuqori 
emasligi; 
 rahbarlar vazifalari va huquqlarining etarli darajada muvofiqlashmaganligi; 
 ishning pirovard natijalari uchun aniq va mas'ul xodimlarning yo’qligi; 
 funktsional bo’linmalar o’rtasida ish yuzasidan nizolarning mavjudligi; 

---

41
 boshqaruv apparatida ishga turalarcha munosabatda bo’lish hollarining 
mavjudligi kabilarni bartaraf etish uchun chiziqli-funktsional (aralash) turdagi 
boshqaruv strukturasi tuziladi. 
Chiziqli-funktsional boshqaruv strukturasida asosiy boshqaruv chiziqli 
boshqaruv bo’lib hisoblanadi. Barcha boshqaruv bosqichlari va mustaqil uchastkalar 
o’z rahbariga ega bo’ladi. Rahbar ishlab chiqarish xo’jalik faoliyatini 
yakkaboshchilik asosida boshqarish huquqiga ega bo’ladi va faoliyat natijalari uchun 
to’la javobgar hisoblanadi. 
Boshqaruvning chiziqli struktura sharoitida ishlaydigan rahbarlarga malakali 
yordam ko’rsatish uchun funktsional va idoraviy tashkilotlar tashkil etiladi va bu 
tashkilotlarning vazifasi boshqaruv qarorlarini tayyorlash va rahbarlarga malakali 
yordam berishdan iborat. 
Hozirgi zamon korxonalari faoliyatidagi ko’pgina muammolarni hal etish 
gorizontal bo’yicha kelishib olishni va muvofiqlashni talab etadi.
Bularni mazmun va muddatlariga ko’ra kelishib olish, ishlab chiqarishning 
ko’pgina unsurlarini tutashtirish ishlarini turli xizmatlar bajaradi. Goho funktsional 
xizmatlar o’rtasidagi bu gorizontal aloqalar juda cho’zilib ketadi, baxs va nizolar 
bilan amalga oshiriladi. Chiziqli struktura rahbari esa ko’p sonli bo’linmalar ishini 
muvofiqlashtirishga juda qiynaladi. 
Bu muammolarni yangi tashkiliy boshqaruv strukturalarini tuzish yo’li bilan, 
aniqrog’i, chiziqli-funktsional boshqaruv strukturalariga tuzatishlar kiritish yo’li bilan 
hal etiladi. Bunday struktura dasturli-maqsadli struktura deb ataladi. Bunday 
struktura quyidagi uch ko’rinshda bo’ladi: 
 loyiha bo’yicha boshqaruv; 
 mahsulotga ko’ra boshqaruv; 
 matritsaviy struktura. 
Loyiha bo’icha boshqaruvdan yangi texnika va texnologiyani qisqa muddatda 
joriy qilish zaruriyati tug’ilgan hollarda foydalaniladi. Bunda vaqtinchalik maxsus 
xizmat bo’limi tuzilib, unga resurslar beriladi. Bu bo’lim loyiha tayyorlaydi va uning 
ijro etilishini nazorat qiladi.
Mahsulotga ko’ra boshqaruvning afzalligi axborotlarning kelish yo’llari va 
oqimining qisqarishida, yakka boshchilik tamoyiliga to’la rioya qilinishida, 
boshqarishning yuqori bosqichlarini mayda joriy vazifalardan xalos qilishda 
namoyon bo’ladi. Bunday struktura bozorda talabning o’zgarishiga tezkor munosabat 
bildirishga qodir. 
Matritsaviy struktura bo’yicha boshqarish ancha murakkab bo’lib, u mahsuloti 
nisbatan qisqa "umr" ko’radigan va tez-tez o’zgarib turadigan korxonalar tomonidan 
qo’llaniladi. Bu struktura korxonada gorizontal aloqalarni yo’lga qo’yishga va ularni 
murakkab buyurtmalarni bajaruvchi turli xil korxonalar faoliyati bilan kompyuterlar 
yordamida bog’lashga, texnika sohasida yuqori malakali xizmat ko’rsatishga va 
ekspertizani ta'minlashga qaratilgan. 
Ushbu strukturani "To’r" ko’rinishida tasavvur etish mumkin. U ikki turdagi 
strukturaning, ya'ni: 
- funktsional struktura; 
- mahsulot bo’yicha strukturalar kombinatsiyasini ifodalaydi.

---

42