Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti

1.3. Strateji yol xəritəsində turizmin inkişaf istiqamətləri 
1.3.1. Azərbaycanda Turizmin təşviqi 
Turizmin inkişafı üçün ən önəmli nüanslardan heç şübhəsiz düzgün şəkildə 
marketinq strategiyasının hazırlanmasıdır. Bu yöndə güclü təbliğat-təşviqat işləri 
aparılmalı və həmçinin bunun üçün maddi vəsait də ayrılmalıdır. Azərbaycandan 
kənarda marketinq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi səbəbilə ayrılmış maddi 
vəaitlərin artırılması, hədəflərə çatmaq üçün kifayət qədər imkanlar yaradır. 
Azərbaycanın marketinq büdcəsi dünyaca məşhur “Euronews” və “CNN 
International” kimi biznes yönümlü kanallarda televiziya reklamına yönəldilir. 
Ümumi nəzər salınsa, ölkə tərəfindən, gəlmiş hər bir turist üçün orta hesbala 3.50 
ABŞ dolları olmaqla, il ərzində təqribən 7 milyon ABŞ dolları dəyərində 
marketinq məqsədilə vəsait sərf edilir.
(https://mida.gov.az/documents/Turizm_sənayesinin_inkişafına_dair_strateji_yol_xeritesi.
pdf , 2017 )
Paytaxt Bakı şəhəri Azərbaycana səyahət edən turistlərin ən çox gəldiyi 
şəhərdir. Buna səbəb kimi Bakının turizm potensialı, müxtəlif məzmunda keçirilən 
beynəlxalq tədbirlər, yarışlar və.s göstərilə bilər. Təbliğat-təşviqat fəaliyyətinin 
aparılmasına ilk olaraq qonşu ölkələrdən başlamaq daha məqsədə uyğundur. 
Həmçinin turist axınlarının dinamikasına təsir göstərən bir sıra amillər vardır ki, 
onları da nəzər almaq vacibdir.Bu baxımdan onlar aşağıdakı şəkildə sadalanır: 

Turistin gedə biləcəyi ölkəyə qədər olan məsafə. Bu həmçinin marketinq 
fəaliyyətinin planlaşdırılması baxımından da nəzər alınası çox vacib amildir. Belə 
ki, prioritet bazarlar əksər hallarda qonşu ölkələr olur, çünki məsafə yaxın olduğu 
üçün bura səyahət etmək daha az vaxt və vəsait hesabına baş tutur. Nisbətən uzaq 
ölkələrdən gələnlər isə daha çox yol qət edir və daha çox vəsait xərcləməli olurlar. 
Və bu da sonda onların ölkəyə səyahət fikrindən daşınmasına səbəb ola bilir.  

 Xarici ölkədən olan vətəndaşların ölkə ərazisinə giriş-çıxış prosedurları və 
viza rejimi ilə bağlı məsəslələr. Mövcud viza prosedurları və ölkənin sərhəd-
buraxılış rejimi müasir zamanda turizmə təsir göstərən amillərdən birinə çevrilib. 

---

27 
Belə amillər səyahət edənlərin turizm məkanını seçməsinə öz təsirini göstərir. 
Məhz bu səbəbdən də bir çox hallarda səyahət üçün seçilən ölkələr ya vizasız daxil 
olmağa icazə verilən ya da sadələşdirilmiş rejim üzrə viza alan ölkələr olur.  

 Nəqliyyat. Turistin gedəcəyi ölkə ilə öz ölkəsinin birbaşa nəqliyyat 
əlaqəsinin olması onun gedəcəyi yer üzrə seçiminə təsirsiz ötüşmür.  

Ölkənin iqtisadi rifah halı. Ölkədə yaşayan insanların maddi durumu nə 
qədər yaxşı olsa, zəngin insanlar nə qədər çox olsa, xaricə edilən səyahətlərin sayı 
və onların sərf etdiyi vəsaitlər bir o qədər çox olar  

 Əhalinin sayı. Ölkədən yaşayan insanları sayı da turizmə təsir edir. Belə ki, 
ölkədə yaşayan əhalinin sayı çox olduqda edilən səyahətlər də çox olur. 

Dil. Bu amil də turistlər tərəfindən məkan seçildiyində nəzərə alınan amillər 
sırasındadır. Azərbaycan üzrə nümunə gətirsək qeyd edilməlidir ki, Türkiyə, 
Rusiya kimi ölkələrdən gələn turistlərin bu baxımdan işi bir qədər asanlaşır. 
Təşviqat işlərinin görülməsi üçün bazar araşdırılmasının aparılması mütləqdir. 
Bu səbəbdən potensial bazarlar aşağıdakı qruplar üzrə təsnifatlaşdırıla bilər: 

Birinci qrup ölkələrə əsəsən müəəyən olunmuş meyarlara cavab verən və 
böyük potensiala malik ölkələr aid edilir. 

Bu qrup ölkələrlə əməkdaşlıq ilə əlaqəli əvvəlcədən hazırlanan tədbirlər 
planı nəzərdə tutulmamaqdadır. Müxtəlif turizm sərgilərində iştirak, nümayəndələr 
və media işçiləri üçün tanışlıq səfərlərinin təşkili kimi birdəfəlik tədbirlər həyata 
keçirilir. 

Sonuncu qrupa təsnifat meyarlarına cavab verə bilməyən ölkələr aid edilir. 
Belə ölkələrdə təbliğat-təşviqat işlərinin əsasən elektron marketinq və ya televiziya 
vasitəsilə aparılması nəzərdə tutulur.
Azərbaycana turistlərin axın dinamikasına təsir göstərən digər amil ölkədə 
keçirilən beynəlxalq tədbirlərdir ki, bu da təbliğat-təşviqat baxımından ən yaxşı 
vasitədir. Televiziya və sosial medialar vasitəsilə dünyanın hər birindən izləyicilər 
üçün belə tədbirlər bir bir reklam xarakteri də daşımaqdadır. Məhz bu səbəbdən də 

---

28 
əvvəlki illərlə müqayisədə son illərdə Azərbaycanın bir sıra dünya miqyaslı 
mötəbər yarışlara ev sahibliyi etməsi ölkəyə turist axının daha da artırmış olur.
Bakı şəhəri hazırda beynəlxalq səviyyədə işgüzar turizm mərkəzlərindən 
birinə çevrilməkdədir. Həmçinin uyğun qiymətə (yəni, hər bir turistin qarşılayacağı 
qiymətdə) istirahətə üstünlük verənlər də daxil olmaqla, bəzi kateqoriya turistlər 
üçün cəlbedici olsun deyə, Bakı şəhərinin mərkəzində mehmanxana və ya 
hostellərin tikilməsi fikrimizcə zəruri haldır.