www.ziyouz.com kutubxonasi
58
qoyim turadilar». Ya’ni, ular Qiyomat shartlari oxirlaguniga qadar turadilar. Vallohu
a’lam!
Hadisdagi «Zarra yoki urug‘ misqolichalik iymon» jumlasi iymonning ko‘payib yoki
kamayib turishiga dalildir. «Ipakdan-da mayin shamol», jumlasida mo‘minlarga nisbatan
muloyim munosabat va izzat-ikrom bo‘lishiga ishora bor» (Navaviy so‘zi tugadi). Mayin shamolning esishi Qiyomat qoyim yaqinligini bildiruvchi ulkan alomatlarning
so‘nggisidir.
Endi vaqt juda-juda oz qoldi. Misli oy-kuni to‘lgan ayol. Uning qachon ko‘zi yorishini
hech kim bilmaydi. Kechasi yoki kunduzi to‘satdan uni to‘lg‘oq tutishi mumkin. Alloh
taolo bu olamning kuni bitganini, endi yangi, boqiy olamga ko‘chish vaqti yetganini e’lon
qilar ekan, buning eng birinchi alomati Adan qa’ridan chiqib insonlarni mahshargohlari
sari haydaydigan olov bo‘ladi. Keyingi faslda, Xudo xohlasa, ana shu alomat haqida
suhbatlashamiz.
To‘qqizinchi fasl Olovning chiqishi Qiyomatning bu ulkan alomati haqida xilma-xil hadislar rivoyat etilgan. Ulamolar
ularni bir-biriga bog‘lashga harakat qildilar. Haqiqat esa yolg‘iz Allohgagina ayon!
96. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam)
dedilar: «To Hijoz yeridan olov chiqmagunicha Qiyomat qoyim bo‘lmaydi. (Hijozdan
chiqqan bu olov) Busradagi tuyalarning bo‘ynini yoritadi»(Buxoriy va Muslim rivoyati). Anas ibn Molikdan (r.a.) rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam)
dedilar: «Qiyomat shart (alomat)larining eng avvali odamlarni mashriqdan mag‘ribga
to‘plovchi olovdir»(Buxoriy rivoyati). 97. Huzayfa ibn Usayd G‘iforiydan (r.a.) rivoyat qilinadi: «Rasululloh (sollallohu alayhi
vasallam) oldimizga chiqdilar. Biz Qiyomat haqida so‘zlashib o‘tirgan edik. Payg‘ambar
alayhissalom dedilar:
– O‘n oyat-alomatni ko‘rmaguningizga qadar, Qiyomat bo‘lmaydi.
Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) Duxon, Dajjol, Dobba, quyoshning g‘arbdan
chiqishi, Isoning tushishi, Ya’juj va Ma’juj, Mashriq, Mag‘rib hamda arab jazirasidagi yer
yorilishini sanadilar. Oxirida esa odamlarni mahshargohlari tomon haydaydigan olovni
aytdilar» (Muslim rivoyati). Abu Dovud rivoyatining oxirida: «Yamandan, Adan qa’ridan olov chiqadi va odamlarni
mahshargohlari tomon haydaydi», deyilgan.
Qiyomat oldidan chiqadigan olov haqida mana shunday hadislar rivoyat qilingan.