Yardılamaq, kömək ləmək

 
Yavaşlık:
 uysal
1
, osal, məzlum, əl - ayaqsız, kala - 
keh, yazık, imüllük
9, 
naşılık
 
Yavaşrak
: yayraq.
 
Yavçın 
: (yağı), özgə, düşman, yad (naşı), qonak.
 
Yavər
  : < yarav.yarar.
 
Yavız 
: yavuz, aciz, yaravsız, yaramaz, asav,, 
yasav, vəhşi, yobaz, çətin, ağir yavı, yağı, yu: 
düşman\ yavuz gün: qara gün, talanan gün\ 
yovuzdurmaq, yavə, yava, hava
. 
Yavlatmaq
14
: itirmək.
 
Yavru 
: < yarım, yarpı. 
Yavsal
8
 
: gəvşək, yaramaz, cıdamsız, yayal, yalta, 
yusul, yosul, keyeng, uqıbsız, sust, sabırsız, tənbəl
 
Yavuklı 
: nişanlı 
 
Yavutmak
14
: yaxınlaşmaq. 
Yavuz
14
: kötü, pis. 
Yay  
: bayağı, önqrəqi, önqki, ardaki, yönəki, pəs, 
cönököy, bayak 
 
Yay qara
: gurultu, hay küy
 

 
sözün özü 
 
 
188
Yay 
: yavaş,  asta, aram, (tez gəl yay ged
4
).
 
Yaya 
  :
-1)
 < yan. yanğyan, yanğa, yayav
, 
qaraçι, 
(piyada)
-2) 
< yayaq< yüyək< yüyük< 
yüryük(yeriyəli)< yermək\ yürük ellər: köçəri ellər\ 
yürük çəri: piyada əsgər.  
Yaya yol
:
 
baytak, dar yol.
 
Yayak
15
 : yanaq
 
Yayav  
: qaraçι, piyada
, yaya (
< yan), yanğyan, 
yanğa.
 
Yaybanq
: gen, yayranq, açıq, vəsi’
 
Yaydak 
: yədək, yədək at, dəğişik at, çılpak at, yalın 
qat, gəmilərdə köməkçi qayık, ortancı şeylər (yol, 
iş... üçün).
 
Yayılmaq:
 gəvşəmək, gəvmək, genişləmək, 
arıklamaq, uzanmaq, gücsüz qalmaq, yumuşamaq\   
çaşmak, qəflət etmək.
 
Yayılmış
: anğıkıt, çıkarılmış, açılmış.
 
Yayınmak
: çəkilmək, qaşınmak, saçılmak, şaşılmak
 
Yayli  : yaxşi
 
Yayqamaq
: aralamaq, ırlamaq. 
 
Yayqanak
: jilatin, suvaşıp duran zat.
 
Yaylamaq
: dolamaq, sarmaq, aylamaq.
 
Yaylı  
: yaxşı, asan, onqoy, onqay, unqay, kulay, 
qolay, caylı, köylü. 
 
Yaylıq  
: dəsmal, əl yaylıq.   
 
Yaylım 
: otlak, otlanan yer.
 
Yaymaq
: bölüş, bulaş, bulamaq, açıp genişləndirmək, 
yozmak, çaşmak, gaymak, uzaklatmak, özgətmək, 
saçmaq, sıçramaq, tökmək, sərpmək. 
 
Yaynamak
: geniş yaşamak, ərgin yaşamak.
 
Yayrağ 
: yazğan, genişlik, gen torpaq.
 
Yayramaq
: paylamak, pıtratmaq, yaymaq. 
 
Yayran 
: ceyran, karaca, cüyür, yüyür, kır kəzəsi, 
kıralay, kır keçisi, keyik, tağ öçki, elik.
 
Yayran 
: enli, gen, gən.
 
Yaz 
: bahar, göktəm
8. 
 
Yaz 
: yayrat, döşət.
 
Yaz
15
 : 
bürünc.
 
Yazboşa
4
: yazı ilə, kətbən.
 
Yazğa
3 
: cəza, yaptırım
1
, şara, pis, qəbeh.
 
Yazğarmaq
: azarlamak, kəyimək, ursuşu, urısuv, 
kinələmək, danlamak, arlav, öpkə bildiriv.
 
Yazğı 
: günah, tələkə.
 
Yazğın  
: yayılmış, yayranğ, yayğın, yayrap, yazılan, 
sərilən.
 
Yazğıt 
: alın yazısı, baş yazısı, manqlay, bağıt 
yazılqan, yazmış, peşenə, qiısmət.
 
Yazı 
: bitik, yazı bitigi.
 
Yazı 
: düz, çöl, meydan, sahra.
 
Yazıb 
: açıb.
 
Yazık  
: avaşlık, uysal
1
, osal, məzlum, alabilsiz, əl - 
ayaqsız, kala - keh. 
 
Yazık 
: heyif\ yazıklar olsun sənə: heyiflər olsun 
sənə.
 
Yazıq
9 
: aydınlık, anıklık, açıklık, aşıklık, eniklik
9
, 
düşünüklük, yazuv
3.4.5.6.7.8 
Yazılmaq
: açılmak, gerilmək, əl əyağın uzatmak. 
 
Yazılmaq
: bitilmək. 
 
Yazın 
: uzan. gərin.
 
Yazınmaq
: 
- 1)
 sərilmək, uzanmak 
-  2)
 özü üçün döşək 
salmak.
 
Yazıp getmək 
: qoyub qaçmak, çəkip gedmək.
 
Yazqarçı
14
: müsadirə etmək.
 
Yazqarçı
: qaralayıcı, deyinən, iftiraçı, töhmətçi. 
Yazqarmaq
: qaralamaq.
 
Yazqı
1 
: sürə, zaman.
 
Yazlamaq
: yaylamak. açmaq.
 
Yazmaq : suça batmaq, günah etmək. yanılmaq. 
Yazmaq
 :  cırmaq. əzmək.
 
Yazmaq :  bitimək
14.
 
Yazmaq
 :  qızışmaq, açılmaq, açmak, gözəlləşmək, 
yaymaq, sərmək, dolaşmaq, avaralık,
 azmak 
Yazmış 
: alın yazısı, yazğıt, yazılqan, peşenə 
Yazmış
14
: xata, hünah.
 
Yazuq
14
: günah.
 
Yazuv
3.4.5.6.7.8
: ziyalı, açıq\ aydınlık, anıklık, açıklık, 
aşıklık, eniklik
9
, düşünüklük, yezik
9 
Yədək
 
: yetək
 
Yeditmək
: aşılatmaq, aşlamaq 
 
Yegin 
: yeyin, ali, üstə, üstün, fevqiladə. 
Yeğrəğ
  : yemli.
 
Yek
14
 : 
şeytan. 
Yek 
: < yeğ < yey < iyi . yek , yeğləmək : 
iyiləmək (>yekə). 
Yekə yek
: başabaş, iki baş, birlikdə, payapay.
 
Yekə 
: < əkə. ağa, böyük. 
yikə
12,
 yekə
12
, böyük 
(yeğa , ağa) 
yekkə, yenqqə, tənqqə, tək, yanqağa, 
tanğqa > tənha
 
Yekəxan
: bənçil. 
Yekələmə
: yayratma, səlçənəmə, pıtratma
 
Yekkə 
: yekə, yalnız, dikcə, təkcə (yekkə başına: 
tək başına).
 
Yekun
  : (t<>y) tukun, tekun
 -  1)  
< yük. 
yekunlaşdırmaq: yükləmək, bir biri üsdə vurmaq, 
bağlamaq 
- 2)  
< yetkun: yetirmək, çatdırmaq, 
bitirmək 
- 3) 
< tükmək: bağlamaq, toplamaq, 
qaldırmaq, qutarmaq, gəlişmək (> təkamül) 
Yeq 
: yer, iyi, yeqin: yaxcı 
Yeləman
: yələman (yeyin, cəld davranmak).
 
Yelərmək
14
: savurmaq. 
Yelətmək
: ilətmək.
 
Yelgəmək
15
: əymək.
 
Yelgin
 : 
yellədən abzal, yelpik. 
Yelim
8
 : 
yelməşən, yapışqan, çiriş, çəsb.
 
Yelin
 : 
əmcək,
 gövüs 
\ yelinləmək: doğum zamanı 
yetmək, əmcəyin şişməsi. 
Yelişmək
: yarışmaq 
Yelkə  
: yilkə, çiyin,  ənsə, peysər. 
 
Yelqıldamaq
: yüngül tavlanıb gedmək, şovqilə 
həvəslə gedmək.
 
Yelləmək
: tovlamaq, uçutmaq, badlamaq, sallamaq.
 
Yellənmək
: qabalanmak.
 
Yellətkıc
: yelpik.
 
Yelli 
(hava): 
tut tozanlı hava, qumlı - kirşanlı yel, yelli 
çavğa\ yel səmiyər: yuvaşcanğ yel ösyər.
 
Yelli qayıq
: ürməli qayıq
4
. püflü qayıq.
 
Yelmək 
: < yel, qaçmaq, ılğamaq, çapmaq, yortmaq, 
uzaklaşmak, getmək, irəliləmək, tələmək. 
 

 
sözün özü 
 
 
189
Yelməşiklik
: süynəqənlik, saqızlık, dözli, suvaşqan, 
davamlı. yapışqan.
 
Yelməşmək
: yapışmaq.
 
Yelpənək
: püfənə, yumuşaq, kövrək, tənik, yüngül 
 
Yelpəvəş
: yelpik.
 
Yelpinmək
14
: sərinləmək. 
Yelpisə
14
: yelpik. 
Yelpüngən
: tüklü, yumuşak.
 
Yeltəmək
: yığmaq.
 
Yeltənməyən
: əldən gəlmiyən işə yapışmaq
 
Yem  
: boğaz
9
, azıq\ y
eməksiz:
 azıksız, ac 
Yeme  
: yenə 
  
Yemli
 : 
yeğrəğ 
Yemək 
: aş, as
4.5
, aşamlık, tamak.
 
Yemək 
: aşındırma, tokunarak əritmə 
 
Yemdü
14
: qasıık qılı (tükü).
 
Yemik
 : 
baş əmciyi.
 
Yemik
15
: kimi\ mənim yemik: kimi.
 
Yemiş
  : < yemək. yem, yeməli.
 
Yemlə 
: gözəl.
 
Yemlənmək
: bəslənmək, yemək.
 
Yenmək
14
: əzmək, döymək. 
Yencmək
14
: əzmək, döymək.
 
Yenə
 : 
yeme 
Yenə yengə
: taza.
 
Yeng
 
: qol (paltarda) < yenmək. lingə, astın, qolın 
aşağı bölüyü\ yenglik: uzun qollu əlcək.
 
Yengə 
: < yanğı > 
met
 yaxın, yanaşı.
 
Yengə 
: yol göstərən, aparıcı, yolçu, yol açan.
 
Yengi 
: yangı, yanqu, yeni, taza - tər, sulu, gənc.
 
Yengil 
: qalib, yenən, üstün.
 
Yengil
 : 
mə'mul.
 
Yengisər
: yeynisərmək, yengisər olmak, 
yünküləşmək, sarsaklamaq\ yeynisəmək: daha 
xəfifləşmək.
 
Yengiş
 : yeniş, utuk, qələbə.
 
Yengləs
8
: yüngülrak.
 
Yenglik 
 : uzun qollu əlcək.
 
Yengsə
8
 : ənsə, peysər, boynun sırtı, kəllənin aşağ 
tərəfi
 
Yenğmək
: yenmək, üstün olmak.
 
Yenkilmək
14
: yenilmək, yanılmaq(
 
=
Yanmak
 
: 
(  
Yenkulmək
14
: (enmək,yanılmaq). 
Yahalmaq: < yenilmək. yanamaq.
 
Yeni  
: 
yana , yenə.
 alaca, təzə, yankı
8
, yanqınan, 
tağı, cana
5, 
yana.
 
Yenidən 
: kabat, kaytadan.
 
Yenik     :
 yüngüllük\ yenikçilik: yüngüllük\ 
yenikləşmək: yüngülləşmək.
 
Yenik 
: yeyik, yencik, yeyilmiş, zay, zədə, iz, ısırıq, 
ısırılmış\ sıçan ; güvə yeniyi: diş yeri.  
 
Yenil
 : 
qəza.
 
Yeniləmə
: qaytalama, təkərləmə, yansımək, 
yinələmək.
 
Yeniləmə
: tazalama (bazsazi).
 
Yenilgi
1
: enilgi, məğlubiyət.
 
Yenir  
: hənuz, yeni olarak, son zaman.
 
Yeniş
 : 
yengiş, utuk, qələbə. 
 
Yenqildik
: üstünlük, artıkçılık.
 
Yenmək
: doğmak
 
Yenmək
: aparmaq, üstün çıkmaq, udmak, ütmək
 
Yeprik 
: yıpranmış, bükülmüş, ayrılmış, əyrilmiş, 
ərimiş.
 
Yer  
: ger
11
, cer, orın, qıral, yurt (geniş yer, şəhər, 
kənd)
\ yer tutmaq
: dura tutmak\ 
Yer vermək
: 
barındırmaq, yerləşdirmək\ barınak: pənahqah\
 yer 
- yurd
: barιş
8
, otraq, dura, topraq\ y
erinə:
 ornuna
4.
 
Yer 
: aymak, tayfa 
 
Yer 
: yey, yeğ, iyi.
 
Yerxalanmaq:
 yeyxalanmaq, yığxalanmaq\ 
günahdan yığnalmaq: yırxanmaq, paklanmaq, 
sakınmaq.
 
Yeridici 
: sürücü.
 
Yerikləmək
: alqaşımaq, qızık istək. 
Yerikləmək: yerrməa
1
(yarmaq?). əzmək, 
təhqirləmək. 
Yerimə 
: yerimək, atmak, hərəkətə gətirmək işləri, 
icrayi\ yerimə bakanlığı.
 
Yeriş: ornuna
4
 
Yeriş - duruş
: cürüm - türüm
5
, qιlιk - yoruk
5
, qılık, 
xuy.
 
Yeriş
 : 
çalışma, işləmə\ maşının yerişi. 
 
Yeriyiş  
: davranış, basıl, basık, axıl, hərəkət, 
gedişat, gediş, rəftar, yörüm - durum
7
, qılık - 
yoruk
5
.
 
Yerkli
 : 
istəkli. sarqon.
 
Yer-küy
: yer-kov.
 
Yerləmə
: yerləşdirmə, əhliləmə, uyqunlama, quylama, 
qunamlama
 
Yerləmək
: dururmaq, durdurmaq, gömləmaq, 
quyləmək.
 
Yerləş
4
 
: (d 
=
 l) 
ayıldaş
5
, yakdaş
3
, eldaş
8
, yutdaş, 
həmşəhri 
 
Yerləşdirmək 
: barındırmak, yer vermək\ barınak: 
pənahqah.
 
Yerləşmək
: kökərmək, kökəşmək, kökəlmək, 
kögürmək, calaşmak, bərkimək, ağarmak, 
göyərmək
 
Yerləşmək
: 
calaşmak
 qapılanmak
 
Yerli 
: yerində, uyqun, orunda, münasib.
 
Yerlik 
: ösüş, iyəlik, məqam. 
 
Yerlikli 
: ədəbli, qılıqli, dərəkli, sanlı, saylı.
 
Yerlü 
: tam, iyicə.
 
Yermək
14
:
 azarlamaq  
Yermqəmək
14
: yerəvurmaq, əzmək, pisləmək, tə’nə 
vurmaq. 
Yertu
14
: yerlü
14
, tam. 
Yesir
4
 
: dul.
 
Yeşik
2.4
 
: < yaş(:
gizli , gizli şey , bağlı , qutu , qab)
 
yaşmaq, gizləmək. 
qapatmak, örtmək , 
paketləmək \
 yaşık: bağlı. yüküş: bağlanmış gizli, 
gizli şey, bağlı, qutu, qab\ yaşut bəkutka: gizli bağlı 
(bekitmək: bükmək, büküt. qapalı, bağlı).
 
Yeşikka
 : bağ, hörülmüş.
 
Yeşim 
: yaşıl qiymətli daş.
 
Yeşmək 
: (y 
=
 d) 
deşmək, çözmək, açmak, ötürmək, 

 
sözün özü 
 
 
190
düyünü, açmak, həll etmək, hallaşlamaq
\ 
yeşküçi
9
: çözən, həll edən, çıxardan\ paltarıvı yeş.
 
Yet 
: yetili, bütün, kamil, bacarıq\ yetisiz: çıxarsız.
 
Yetəksi
 : başçı, törəgə, başkarma, yolbaşçı, başlık.
 
Yetənək
: bacarı, dərəcə, yatkınlık, bəcəriklik, anıqlıq, 
vergi, qabil.
 
Yetər  
: aşa, daha, çok, kafi.
 
Yetər 
: ehtiyac.
 
Yetərlik
: yetinmə, qanık > qənaat, qanış, razılıq, 
qanıklıq, artmaz, doyum, düşüncə\ qanıtlanmaq, 
yetinmək\ qanığan: bir aza razı qalan, qanıxar, 
qanıtkar.
 
Yetərsizlik
: yaramaz, bacarıksız, çala - çula, yarpı - 
yalta, yarı - yamalaq, boş, naqis.
 qalıqlıq
14
:, 
təmbəllik. 
Yetgin  
: bitgin, iyi yetişmiş, böyümüş.
 
Yetgin meyvə
: göynük 
 
Yeti 
: qabiliyyət.
 
Yetik  
: aşıt
8
, aşıq, bilən, anlayan, aydın, anık\ 
çürükçi: çürükçülük eləmə, hər şeyi qurdalamaq, 
yetişgən,
 
Yetik 
: üstünlük, yutuq, unğış
3
, başarı, iygilik
5
, 
yetək, yetərli, olqun, yetişçi, müvəffəqiyyət
 
Yetiklik  
: üstünlük, başarı, iyqilik, yetişkinlik, ütük, 
talan, yolungi 
 
Yetim  
: < yetmək. kamil, olqun, dəymiş.
 
Yetinmə
: yetərlik, qanık > qənaat, qanış, razılıq, 
qanıklıq, artmaz, doyum, düşüncə.   
Yetinmək
: idarə olmaq, qanıqmaq, qane' olmaq.
 
Yetirmək
: əvəzin ; qarşısın ; cavabın ; yanıtın vermək 
; yetişdirmək.
 
Yetişik 
: iyqilik, yetişkinlik, başarı, utuk, talan, 
yolungi, üstünlük, şuvluluk.
 
Yetişmək: ulanmaq,
 bağlnmaq, yığılmək, düzülmək 
(ard arda). əklənmək.
 
Yetişməz
: petişməz
9
, yola gəlmiyən, yolsuz 
(bədrəftar).
 
Yetiz
14
 : 
yerlü
14
, tam, mükəmməl. 
Yetkə
   : rahnama.
 
Yetkə  
: saydırış, baskı, otoritə.
 
Yetmək 
: ulaşmak, irişiv, olqaşiv, çatmak , yatmak
5,9, 
 
ərişmək, erişmək.
 
Yetmək
: sürmək, aparmak, çəkmək.  
 
Yetməzçilik
8
: dağdarış, böhran, tənglik
6
, sınılış
7
. 
 
Yetul 
: yer, toprak
 
Yetərsiz
: gəvşək, kötü, zayıf. 
 
Yetərlik : 
bacarıq hünər
 uzluq
, yararul
15
.
 
Yey
 
: < yeynirək, yüngül, ağırsız, yaxcı, əl verişli, 
yola.
 
Yey 
: yer, yeğ, iyi.
 
Yeyin  :
 < yerin < yürük. tüeş, hızlı. 
Yeyin 
: çalıklı.
 
Yeyin 
: yegin, ali, üstə, fevqiladə.
 
Yeyinlik 
: şiddət, azış\ hizlənmək: azışmaq.
 
Yeyinlik
: çalıtlıq 
 
Yeykə 
: saç, əsəb
8
.
 
Yeyni
 : 
cılız, zayıf, aşağı,. boş, hasat, yüngül. xəfif 
(yeyni tutmaq: alçaq görmək\ günahların  
yeyniləmək: alçaq görmək\. hesabıvı yeynilə: 
yüngüllət qussəni yeynilət: yüngüllət\ dəğəri  yeynil 
adam\ ağılar yeynilmiş gəmini yeyət\ başdan 
yeynəmiş)\ 
yeyni yüklü
: yüngül (səbük bar)\
 
yeynicək ada
m: düşüncəsiz sarsak adam, 
axmaq, tənbəl, yeləlik\
 yeynisik 
qılmaq, etmək:
 
alçaklık, açıqlıq, boşluq, genlik, yüngüllük etmək.
 
Yeynilmək
: boşalmaq.
 
Yeynirək
: yüngülraq, daha boş.
 
Yeynisələmək
: səfehləmək, sasaklamaq, uyumazlıq, 
başı soyuqluk, hobbalık, hamballık.
 
Yeynisərmək
: yengisər olmak, yüngülləşmək, 
sarsaklamaq, yeynişəmək: daha xəfifləşmək.
 
Yeyşak
 : yumşak.
 
Yədək 
: yetək. yüdəş, yükləmə.
 
Yədəmək: çə
kmək, sürütmək, sürmək.
 
Yəğma
  : < yakmaq. yok etmək\
  - 2) 
 < yığmaq, vergi, 
xırac\ 
-  3) 
 < yarmaq. yarğa. dağıdmaq.
 
Yək nəsəq
: tək sayaq, bir türlü, yalkıtkış
3.7
, bir sazlı, 
bir qıl, bir hıl, bir sıdırğın
8
, 
 
Yəqin 
: aydınq, ayıq, açıq, anıq, bəlli.
 
Yəqinən
: təkindən, dipləyin
8
, inanışlı
7
, doğrı
6
, anık 
biliv
9
, yaxşıca
2
. 
 
Yəlkən  
: kəviş
8
, başmaq, çəpək   
 
Yəltə
 : 
ənnam, gövrə, gəvrə, gövdə, tən.
 
Yəmşək
: bürüncək, çırpı, çabıt, başdon.
 
Yərəqən
: sarı bağır.
 
Yərmək
 : ələsalmaq.
 
Yəsər 
: yersir, pis adam, hiləgər, aldavçı, hərzə, 
kələkbaz\ yəsərilk
8
: kələhbazlık.
 
Yəsərlik 
: yəşərlik, hiləgərlık, aldavçılık, emel.
 
Yıdığ
14
 : qoxu\ yıdğamaq
14
: qoxumaq.
 
Yığadurmaq
: geri ; çəkə ; ıraq durmaq.
 
Yığaklu
14
: yasaq, qadağa, haram. 
Yığaksız
14
: yasaqsız, halal. 
Yığaşğa
: yel tutmayan yer.
 
Yığat
 : 
məhdudiyət. qutuluş.
 
Yığcam  
: dərli toplu, səlqə sahman.
 
Yığı dan yığı:
 bir birinə çox yaxın, çox dolu.
 
Yığıcı
14
  : qarşı qoyan, dirətici. dirəyən, inatcı. 
Yığık 
: üyşik
8
, öyöm
3
, üyind
4
, öyim
7
, üyüm
6
, todə.
 
Yığılık
 : 
yoğunluk, sıklık, koyuluk.
 
Yığılık
8:
 fırekans.
 
Yığılmaq
: sıklamaq, hızlamaq, itiləmək (# kəsilmək, 
azalmaq(yol).
 
Yığılmaq
: yığışmaq, qurumaq. birikmək, toplanmaq, 
yetişmək, düzülmək (ard arda). əklənmək
 
Yığılmaq
14
: çəkinmək, vaz geçmək.
 
Yığım
  : vergi, xırac.
 
Yığın  
: bağ, büküt, bağlam, boğı
8,
 kümə, küdə
8
, 
tınaz, ordu, döşəlgə, xalq, dəmət, öbür, qurup, 
taxım, bölək, tapqır
 
Yığın yığın
: top - top, kütlənən, küt - küt, kültəm - 
kültəm, kültüm - kültüm, çoğdam - çoğdam, dəstə - 
bəstə, bukca - bukca, dəngi - dəngi, qucaq - qucaq, 
taıxm - taxım, topar - topar, tapqır - tapqır, öbək - 
öbək: kümə - kümə.