14
iqtisodiyot samaradorligini bozor vositasida tartibga
solish mexanizmi ishdan
chiqadi.
Monopoliyalar bilan bog‘liq bo‘lgan iqtisodiy faoliyatlar
erkin hamda oqilona
tanlov imkoniyatidan mahim bo‘ladi, monopoliyalarning iqtisodiy jihatdan
asoslanmagan shart-sharoit va narxlari tazyiqiga
chiday olmaydi, ish faolligini
pasaytirib, ba’zi hollarda xonavayron bo‘ladilar. Oqibatda ishlab chiqarish
qisqarib, ishsizlik va inflyatsiya o‘sadi, xo‘jalikning izdan chiqishi kuchayadi.
Jamiyat boyligi resurslarning oqilona raqobatli-bozor taqsimoti sharoitida qo‘lga
kiritilishi mumkin bo‘lgan miqdoriga
qaraganda kamayib ketadi;
2) daromadlardagi tengsizlikning kuchayishi.
Bu holat ham narxlarning
monopol tarzda oshirilishi (pasaytirilishi) hamda yuqori foyda
olinishi bilan
bog‘liq bo‘lib, bu aholi qolgan qismi daromadlarining nisbatan kamayishiga olib
keladi;
3) iqtisodiy turg‘unlik va fan-texnika taraqqiyotining sekinlashuvi.
Bunday
holatning vujudga kelishi monopolistlarning raqobatchilar bosimini sezmasliklari
hamda aksariyat hollarda yuqori foydani qo‘shimcha urinishlarsiz o‘zlarining
bozordagi hukmronliklari hisobiga olishlari mumkin. Bu esa
ularni ishlab
chiqarishni ratsionallashtirish, uning samaradorligini oshirish imkoniyatlarini
qidirish, mahsulot sifatini oshirish, uning assortimentini kengaytirish, FTTni
rivojlantirish va xaridorlar manfaatlari to‘g‘risida qayg‘urish kabi xatti-
harakatlardan qaytaradi;
Dostları ilə paylaş: