Siyasi. İDeolojiler

Anayasal Yönetim
Liberaller devletin gerekliliğine inanmışlarsa da, onun bünyesinde barındırdığı tehlikelerin de far­
kındadırlar. Liberallerin bakış açısına göre, bütün devletler birey karşısında potansiyel zorbadır. 
Bu görüş bir yandan, devletin iktidarı kullanması ve dolayısıyla, bireysel özgürlüğe dâimi bir tehdit 
yöneltmesi üzerine kuruluyken; diğer yandan da liberallere özgü iktidar korkusunun bir yansıma­
sıdır. insanoğlu kendi kendini gözeten bir yaratık olduğundan, iktidarı -başkalarının davranışlarını 
etkileme becerisi- ele geçirdiğinde bu iktidarı doğal olarak diğerlerinin pahasına kendi menfaati 
için kullanacaktır. Basitçe ifade etmek gerekirse, liberallere göre, bencillik artı iktidar yozlaşmaya 
eşittir. Bu anlayış, Lord Acton’un meşhur uyarısında şöyle yer alır: "İktidar yozlaştırır; mutlak ik­
tidar mutlaka yozlaştırır” ve Acton şu sonuca varır: “Büyük adamlar, neredeyse her zaman kötü 
adamlardır.” Bunlardan dolayı liberaller, keyfî yönetim korkusu taşırlar ve sınırlı yönetim ilkesini 
benimserler. Yönetim, anayasal sınırlamaların konması ve bir sonraki bölümde ele alınacak demok­
rasiyle sınırlandırılabilir, uysallaştırılabilir veya evcilleştirilebilir.
Anayasa, yönetimin çeşitli kurumlan arasındaki görev, yetki ve işlevleri tahsis etme arayışındaki 
kurallar kümesidir. Bundan dolayı anayasa, yönetimin bizatihi kendisini yöneten kuralları oluşturur. 
Aslında anayasa tam anlamıyla hem yönetim iktidarının boyutlarını tanımlar hem de bu iktidarın 
kullanımını sınırlar. Anayasalcılığa yönelik desteğin iki biçim i vardır. Birincisi, yönetsel organların 
ve siyasetçilerin iktidarı, dışsal ve genellikle de yasal mecburiyetlerin devreye sokulmasıyla sınırlan­
dırılabilir. Bunlardan en önemlisi, yazılı anayasa olarak bilinen anayasalardır. Bu anayasalar, tek bir 
yetki belgesi içinde yönetsel kuramların sorumluluklarını ve ana yetki dağılımını yasal bir düzene 
bağlar. Sonuçta yazılı bir anayasa, “üst” yasayı oluşturur. Bu türden belgelerin ilki, 1787 yılında ya­
zılan Birleşik Devletler Anayasası’dır. 19. ve 20. Yüzyıl boyunca da Birleşik Krallık, İsrail ve Yeni Ze­
landa hâriç, tüm liberal demokrasiler yazılı anayasaları benimsemişlerdir. Birçok durumda da, birey 
ile devlet arasındaki ilişkinin yasal olarak tanımlanmasını mümkün kılarak, birey haklarını sağlam 
bir şekilde konuşlandıran haklar bildirgeleri vardır. Örneğin, Birleşik Devletler Anayasasında ya­
pılan ilk on ıslahat birey haklarını listelemiş ve bu ıslahatların hepsi müştereken “Haklar Bildirgesi” 
olarak adlandırılmıştır. Bunun bir benzeri, “İnsan Hakları Bildirgesi” (1 7 8 9 ), Fransız Devrimi esna-

---