Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

degin beklersin (Otam kelgunga qadar kutasan).
Ko‘makchi olmasdan qo‘llanuvchi -esiye shakli qiyoslovchi
ravishdoshlar yasaydi: oldiiresiye dovmek x dldiiriircesine dovmek.
Faqat bu yerda ko^makchi olgan holda zamon ravishdoshi bo'lib
keladi: Ustan donesiye degin sen bo§ oturma (Ustozing qaytgunga
qadar sen bo ‘sh о 'tirma). Akhm alasiya kadar qok dayak yer (Aqlini
yig'ib olgunga qadar rosa kaltakyeydi) kabi. Payt ravishdoshlaridan
yana biri gapda feTning zamon nuqtai nazaridan oldin kelganini
131

---

ko‘rsatuvchi qo‘shimcha (oncelik zarffiilleri)ni vositasida yasaladi.
Yuqorida hoi ravishdoshlari deb aytib o‘tilgan -meden
ravishdoshlari ish-harakatning oldindan ro‘y berishini ifodalaydi:
О gelmeden sen gel (U kelmasdan sen kel). Hozirda -me va -mez
shakllarining once va evvel ko'makchilarini olgan shakli ham shu
ma’noda qoilanadi: Mtidiir olmazdan evvel boyle копщтиуоЫи
(Mudir bo ’lishdan oldin bunday gaplashmas edi).
Payt ravishdoshlaridan oxirgisi gapda feining zamon nuqtai
nazaridan keyin kelganini ko‘rsatuvchi «so‘ngralik»ni ifodalovchi
ravishdosh qo'shimchasi (sonralik zarffiilleri) olib yasaladi. Ular
-dik sifatdosh qo'shimchasiga -sonra ko‘makchisi keltirilib yasaladi:
Emekli olduktan sonra Bursa ’da у erle.pi (Nafaqaga chiqqandan keyin
Bursaga kelib joyiashdi). Parasim verdikten sonra ne der? (Pulini
bergandan keyin nima deydi).
Sabab 
ravishdoshlari 
(sebep 
zarffiilleri) 
ba’zan