Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə236/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   232   233   234   235   236   237   238   239   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

iimriim boyunca
(ne kadar?) bekledim - Seni umr bo ‘yi kutdim. Size 
ikinci defa 
(kaginci
defa?) tekrar ediyorum - Sizga ikkinchi marta takrorlayapman. 
Dik-
kati gekecekkadar 
(ne kadar?) guzelle$mi§siniz
-
E'tiborni tortadigan
darajada go ‘zallashibsiz.
Turk tilidagi miqdor-daraja holining tuzilishiga ko‘ra uch turi 
mavjud: 1.Sodda miqdor-daraja holi. 2.Tarkibli miqdor-daraja holi. 
3 .Murakkab miqdor-daraja holi.
Sodda miqdor-daraja holi. 
Sodda miqdor-daraja hollari 
sodda miqdor-daraja ravishlari bilan ifodalanadi: 
Qok du§un, az
konu?(Atas6z\X).
 
-
K o ‘p o'yla, oz so
 
'z/ofMaqol/ Shuningdek, sodda 
sonlar ham fe’lgabog‘lanib kelib. undan anglashilgan ish-harakatning 
bajarilish miqdorini bildiradi: 
Bin dig, bir
 
fev(Atasozu). -
Yetti
o'lchab, bir
 
&es(Maqol).
Turk tilida 
-ce, -ca 
affiksi bilan yasalgan ravishlar harakat- 
holatning bajarilish miqdorini bildiradi va gapda sodda miqdor-daraja 
holi vazifasini bajaradi: 
Dede 
senelerce 
gali§mi§, даЬа’шпщ, servinin
iki yanma iki odah bir kule yaptirmi§ti. - Buva yillar davomida
ishlagan, ter to ‘kkan, sarv daraxtining ikkiyoniga ikkixonali qo ‘rg ‘on
qurdirgan edi.
Juft yoki takroriy sonlar ham fe'ldan anglashilgan ish- 
harakatning bajarilish miqdorini bildirishi mumkin. Juft yoki takroriy 
sonlar bilan ifodalangan miqdor-daraja hollari tuzilishiga ko'ra sodda 
hisoblanadi: 
Saglarim 
birer hirer 
agarmcaya kadar ba§kalarinin
gocuklarma, onlarin saadetlenne vakfetmek arhk beni korkutmuyor.
- Sochim tolama-tola (bitta-bitta) oqarganga qadar о ‘zimni bosh-
qalarning bolalariga, ularning baxtlari yo'liga tikishdan endi
qo ‘rqmayman.

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   232   233   234   235   236   237   238   239   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin