Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
Raqamli innovatsion faoliyat sub’ektlari sifatida yangilklar yaratadigan va
ularning sinov nushalarini yangi raqamli mahsulot sifatida
ishlab chiqaradigan
korxonalar, tashkilotlar yoki alohida shaxslar tushuniladi. Sub’ektlar sifatida
bulardan tashqari raqamli innovatsion jarayonga moliyaviy, information,
marketing,
patent-litsenziya, lizing, frentsayzing, sotuv va boshqa hizmatlar
ko’rsatadigan huquqiy va jismoniy shaxslarni ham qo’shishimiz mumkin. Yanada
aniqroq qilib aytganda, raqamli innovatsion faoliyat sub’ektlari quyidagilardir:
Raqamli
innovatsionfaoliyatningvainnovatsionhizmatningalohidako’rinishlaribo’lganilmi
y-ishlabchiqarishtashkilotlarivatexnopolislar,
texnoparklar,
innovatsionmarkazlar,
innovatsion-
investitsionvabiznesmarkazlarko’rinishidagituzilmalar;
Raqamli
mahsulot
yaratadigan
ilmiyvailmiy-tekshirishtashkilotlari
(
akademikvatarmoqilmiyinstitutlari, konstruktorlikbyurolari, laboratoriyalar,
tajribamaydonlari, oilyta’limmuassasalari
);
Raqamli mahsulot hosil qiladigan yirik va o’rtacha kattalikdagi korxona va
tashkilotlar;
Raqamli mahsulotlar yaratadigan kichik investitsion tashkilotlar va firmalar;
Raqamli iqtisodiyot muammolari bilan shug’ullanadigsn innovatsion, ilmiy-
tekshiruv va ishlab chiqarish yo’nalishidagi tashkilotlarning hizmatchilari;
Raqamli iqtisodiyot sohasida yuksak iqtidorga ega bo’lgan olim, ixtirochi,
dasturchi va malakali mutaxassislar.
Huquqiy nuqtai-nazardan, raqamli innovatsion tadbrirkorlik faoliyati sub’ektlari
deb, ilmiy-texnik yo’nalishlarda huquqiy shaxs hosil
qilmasdan tadbirkorlik
qilaoytgan shaxslar (
ya’ni individual tadbirkorlar
) ham tushunilib, ular bu faoliyat
turi bilan shug’ullanish uchun guvohnomalar olgan bo’lishlari lozim. Raqamli
innovatsion tadbirkorlik faoliyatining bunday sub’ektlariga iqtisodiyotning turli
sohalarida yangiliklar yaratib, ularni amaliyotga
tadbiq etadigan ixtirochilarni,
konstruktorlarni, ratsionalizatorlarni, komp’yuter dasturchilarini, frilanserlarni,
dizaynerlarni (
shu jumladan, web-dizaynerlarni
), arxitektorlarni, texnologlarni va
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
boshqa ijodiy soha sub’ektlarini kiritish mumkin. Raqamli innovatsion faoliyatning
yetakchi sub’ektlariga esa innovatsion g’oyalarni konkret loyihalarga
aylantiradigan va buning natijasida foyda ko’rinishidagi moliyaviy natija oladigan
tijoriy tashkilotlarni kiritish mumkin. Shuning uchun raqamli innovatsion
tadbirkorlik faoliyatining sub’ektlariga mulk ko’rinishidan qat’iy nazar, ilmiy-
tekshirish va loyiha-konstruktorlik
tashkilotlari, iqtisodiyotning turli sohalaridagi
korxona va tashkilotlar hamda oliy o’quv yurtlari ham kiradi. Raqamli innovatsion
faoliyatga hizmat ko’rsatuvchi sub’ektlarni esa alohida guruhga ajratish mumkin.
Xuddi shular raqamliinnovatsion infratuzilmaning elementlari hisoblanadi.
Raqamli innovatsion faoliyat sub’ektlari o’zlarining xududiy ko’rsatgichlariga
ko’ra, asosiy funktsiyalariga ko’ra, tashkiliy elementlariga ko’ra, innovatsion
jarayonning tugallanganligiga ko’ra va bilimlar yaratish jarayoniga ko’ra
farqlanishlari mumkin. Yuqori darajada ilmiy bilimlar talab qiladigan va murakkab
innovatsion g’oyalarning amalga oshirilish jarayonida quyidagi turdagi tadbirkorlik
tashkilotlari birlashmalari muhim ahamiyat kasb etadi: konsortsiumlar, kontsernlar,
holding-kompaniyalar, moliya-ishlab chiqarish guruhlari,
assotsiatsiyalar va
huquqiy shaxslar birlashlamalari. Bunday birlashmalar ichida asosiy ahamiyatni
yirik raqamliinnovatsion loyihalarni amalga oshira oladigan
Dostları ilə paylaş: