59
P L A N
1. Fermentlər haqqında məlumat
2. Fermentlərin ayrılması və təmizlənməsi üsulları
3. Fermentlərin quruluşu və kimyəvi tərkibi
4. Fermentlərin təsnifatı və nomenklaturası
5. Fermentlərin tətbiqi
1
. Fermentlər haqqında ümumi məlumat:
Fermentlər (enzimlər)-
biokatalitik aktivliyə malik olan yüksək spesifik zülal tərkibli üzvi maddələrdir.
Fermentlərin yüksək spesifikliyi və qüvvətli təsir xüsusiyyətlərinə malik olması
sayəsində, maddələr mübadiləsi ciddi ardıcıllıq üzrə həyata keçir. Fermentlərin adi
ferveo sözündən götürülmüşdür. Bu da latınca qıcqırdan deməkdir.
Genlərin
60
fəaliyyəti də fermenlərlə tənzim olunur. Ona görə fermentlər deferensiasiya və
inkişaf proseslərində də mühüm rol oynayır. Biokimyanın
fermentlərin öyrənil-
məsi ilə məşğul olan sahəsinə fermentologiya və ya enzimologiya deyilir.
Fermentlər bir sıra əlamətlərinə görə qeyri-üzvi katalizatorlardan
fərqlənirlər.
1. Fermentlər qeyri-üzvi katalizatorlardan fərqli olaraq çox
incə bir şəraitdə
(aşağı temperaturda,
normal atmosfer təzyiqdə, müəyyən bir pH mühitində və s)
təsir göstərir və aktivdirlər. Məsələn, katalaza fermentinin tərkibində olan 1 mq
Fe
3+
ionu 10 mld dəfə, qeyri-üzvi birləşmələrdə katalitik təsir edən Fe
3+
ionundan
aktivdir.
2. Fermentlər qeyri-üzvi katalizatorlardan fərqli
olaraq spesifik təsirə
malikdirlər. Hər bir ferment yalnız bir biokimyəvi reasiyanı və ya qurup halında bir
tirəyə mənsub olan biokimyəvi reasiyaları kataliz edir.
3. Hər bir fermentativ biokimyəvi reaksiyanın sürəti hüceyrələrdə özünü
tənzimləmə sistemi ilə tənzimlənir.
Orqanizimdən ayrılmış ferment təsir xüsüsiyyətinə malik deyildir.
Bundan
ötrü ayrılmış ferment kimya, əczaçılıq və həmçinin qida sənayesində geniş istifadə
olunur.
Dostları ilə paylaş: 
