V oyaga yetgan odamlar 12 dan 24 martagacha nafas harakatlarini bajaradi yoki bir daqiqada o ‘rtacha 16-20 marta nafas harakati bajariladi, otlarda -1 0 -1 5 marta, sigirlarda 10-30, ch o‘chqalarda 8-18 marta harakat kuzatiladi. Odam tik turganida nafas harakatlari o ‘tirgan yoki yotganidagidan k o ‘proq b o ‘ladi. Jismoniy ish, hayajonlanish, atrof-muhit harorati oshishi va ovqat hazmi nafas olishni tezlashtiradi va chuqurlashtiradi. Uyqu paytida nafas olish ancha siyraklashadi (deyarlik 1/5). N afas chastotasining tezlashishi nafas chuqurligini yuzakilashiga sabab b o ‘ladi. Nafas chastotasi va chuqurligiga moddalar almashinuvi ta’sir k o ‘rsatadi, yuqori mahsuldorli hayvonlarda kuchli moddalar almashinuvi kelganligi tufayli nafas chastotasi bir daqiqada 30' marta b o ‘Isa, moddalar almashinuvi kam b o ‘lgan o ‘rta mahsuldorlik hayvonlarda o ‘rtacha 15-20 martaga teng b o ‘ladi. Ko'krak hujayralarining nafas harakatlarini yozib olishga pnevmografiya deyilsa, yozib olingan chizmaga pnevmogramma deyiladi. Nafas olish va chiqarish mexanizm i. Nafas olish (inspirasiya) paytida inspirasiya muskullarining qisqarishi, nafas chiqarishda (ekspirasiya) esa o ‘sha muskullam ing b o‘shashishi yuz beradi. Kuchli nafas olishda esa ekspirasiya muskullari ham qisqaradi. N afas olish, nafas chiqarishdan qisqa. N afas chiqarishning davo- m iyligi, nafas olish vaqtidan 1,5 barobar uzoq. Odatiy nafas chiqarish- passiv aktdir. Nafas chiqarish muskullarining b o‘shashi natijasida k o ‘tarish kuchi va nafas olishda buralgan qobirg‘alaming to g ‘ayli chlari k o ‘krak qafasini pastga tushishiga olib keladi. Diafragmaning qisqarishi natijasida
