Rajamurodov z. T., Rajabov a. I. Odam va hayvonlar fiziologiyasi
Yüklə 14,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
IIMIVERSIT-TI
AhUorot-resurs .rkatl © «Tib kitob» nashriyoti, 2010 y. Z.Rajamurodov, A.Rajabov, 2010 y. SO‘Z BOSHI “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” va “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonunlaming (1997 yil 26 avgust) ishlab chiqilishi xalq xo‘jaligini malakali mutaxassislar bilan ta’minlash, ishlab chiqarishni, ilg‘or fan va texnologiyaning yangi zamonaviy xalqaro standartlar talablariga javob beradigan asbob-uskunalari bilan jihozlash va mamlakatning rivojlangan buyuk davlatlar qatoriga qo‘shishdek muhim dolzarb va kechiktirib bo‘lmaydigan vazifalami qo‘ydi. Qo‘yilgan vazifalaming ijobiy hal etilishi, dastavval yosh avlodni vatanni sevish, xalqga, tabiatiga qolaversa, uni tashkil qiluvchi tarkibiy qismlarining har biriga qat’iy ishonch va muhabbat ruhida tarbiyalashdan boshlanadi. Prezidentimiz I.A.Karimov “Bizning farzandlarimiz bizdan’ ko‘ra kuchli, bilimdon, aqlli, dono va albatta baxtli bo‘lishlari shart” deb ularga juda katta umid va ishonch bildirganki, demak ulami ulug‘ maqsad yo‘lida tarbiyalash, har bij pedagogning ulug‘ vazifasidir. Buning uchun davlatimiz о‘sib kelayotgan yosh avlodni ijtimoiy, siyosiy tomondan himoyalashni va ma’naviy, ma’rifiy tomondan tarbiyalashni o‘z zimmasiga olib ijtimoiy, iqtisodiy, tabiiy va boshqa aniq fanlami o‘qitish uchun xalqaro talablarga javob beradigan o‘quv qo‘llanma va darsliklar bilan ta’minlash dolzarb muammolardan biri ekanligi e’tirof etilgan. Ushbu taqdim etilayotgan o‘quv darsligi Oliy ta’lim tizimidagi ta’lim oluvchi biologiya, ekologiya, tibbiyot va umumiy chorvachilik fakultetlarining talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, 0 ‘zbekiston milliy universiteti ilmiy kengashi tomonidan tasdiqlangan (2003 y. Toshkent sh.) namunaviy o‘quv dasturi asosida tayyorlandi. Dasturga kiritilgan 11 ta tizimning hayotiy jarayonlami bajarilishidagi funksiyalari, ulami tashkil qiluvchi to‘qimalar, boshqa tashkiliy qismlari orasidagi fiziologik bog‘lanishlar to‘lig‘icha talqin qilingan. Faqat ayrim tizimlaming organizmdagi hayotiy jarayonlami bajarilishidagi o‘mi, funksiyalari va amaliyotdagi ahamiyati hisobga olinib tushungan holda joylari almashtirildi. Chunki, filogenetik jihatdan qadimgi boshqarilish mexanizmi bo‘lib, gumoral boshqarilish hisoblanadi. Turli hujayralar va organlarda moddalar almashinuvi jarayonlari natijasida hosil bo‘luvchi moddalar qonga va limfaga suriladi va butun tana bo‘ylab tarqaladi. Bu moddalaming ko‘pchiligi turli organlar faoliyatiga gumoral ravishda ta’sir etadi. 3 Aynan ana shu qadimgi gumoralli mexanizm bazasida evolyusion rivojlanish davomida yangi-asab mexanizmi shakllangan. Bundan tashqari, tibbiyot va veterinariya amaliyotida qon tarkibi o‘rganilganidan keyin organlar tizimlari faoliyatiga tavsif beriladi va tashxis qo‘yiladi. Bizning nazarimizda bunday dasturga kiritilgan o‘zgartirishlar biologlar, ekologlar, tibbiyot va veterinariya hakamlari bo‘lish niyatida ta’lim olayotgan bakalavrlami fiziologik bilimlami egallashiga salbiy ta’sir ko‘rsatmaydi. “Odam va hayvonlar fiziologiyasi” darsligi eng awalo umumiy biologiya yo‘nalishi va mutaxassisligi bo‘yicha ta’lim oluvchi talabalar uchun mo‘ljallangan bo‘lish bilan birga mavjud “Odam fiziologiyasi”, “Hayvonlar fiziologiyasi” darsliklaridan farqli o‘laroq ham odam, ham hayvonlar to‘qimalar, organlar tizimlarida kechayotgan hayotiy jarayon- larga qiyosiy talqin berilganligi sababli, tibbiyot hamda veterinariya fakulteti talabalari uchun ham fiziologiyani o‘rganishda zarur ommabop darsliklardan bo‘lib xizmat etadi deb umid qilamiz. Ushbu lotin alifbosida o‘zbek tilida yozilgan dastlabki darslik bo‘l- ganligi sababli, ayrim xato va kamchiliklarga yo‘l qo‘yilgan bo‘lishi mumkin. Shu sababli o'quvchilarimizdan darslikni yanada yangi ma’lu- motlar bilan boyitish, qanday yo‘llar bilan talabalarga manzur bo‘ladigan tomonlarini yoritish mumkmligini, yo‘l qo‘yilgan kamchiliklami tuzatish haqidagi o‘z fikr va mulohazalarini bildirishlarini kutib qolamiz va oldindan minnatdorchiligimizni bildiramiz. Yüklə 14,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|