Morze alifbosi ixtiro qilindi
va harf bosuvchi qurilmalar
yaratildi. XIX asrning o‘rtalarida quraqlikdagi telegraf liniya-
laridan tashqari suvosti kabellari ham yotqizila boshlandi.
Buyuk Britaniyadan Amerikaga Atlantika okeani tubi orqali
dastlabki telegraf kabeli 60-yillarning oxirida o ‘tkazildi.
Telegrafning vujudga kelishi elektrdan
amalda foydalanishning
asosiy sohasi bo‘ldi. Texnika muvaffaqiyatlari XVIII asrning
ikkinchi yarmida va XIX asrda mehnat unumdorligini g‘oyat-
da oshirish imkonini berdi.
Akademik (fransuzcha) — yuksak ilmiy unvon.
Sayyora — quyosh atrofida aylanuvchi va undan tushgan
yorug‘likni aks ettiruvchi osmon jismi.
Savol va topshiriqlar
1 .1. Nyuton fizika fani taraqqiyotiga qanday hissa q o ‘shdi?
2. Rossiya olimlari jahon fa n i va texnikasi taraqqiyotiga qanday hissa
qo ‘shdilar?
3. G ‘arbiy Yevmpada astronomiya, fizika va matematika fanlati sohasida
buyuk allomalar ijod qilgan X V II—X IX asrlarda yurtimizdan
fa n la m in g shu sohalari b o ‘yicha birorta mashhur alloma
chiqmaganligini qanday izohlaysiz?
4. «Sanoat to ‘ntarishi nihoyasiga yetdi» iborasining mazjnunini izohiab
bering.
Mustaqil ish
X V III—X IX asrlarda (1 8 7 0 -y ilg a ch a ) fanning a sosiy yutuqlari
M atem atika
Kimyo
Fizika
Astronomiya
Geologiya
Biologjya
va tibbiyot
41-§. Adabiyot va san’at
c j j ,
\zy
Adabiyot.
Bu davrning ko‘zga ko‘ringan ma’rifatchi
yozuvchilaridan biri, ingliz yozuvchisi
Daniel Defo
(1660—
1731) edi. Uning «Robinzon Kruzoning hayoti va g‘aroyib
sarguzashtlari» asari ham on sevib o ‘qiladi.
Shotlandiyalik
dengizchi A. Selkrikning kimsasiz oroldagi 4 yilga yaqin
150
sarguzashtlari yozuvchining qalam ida 28 yillik g‘aroyib
sarguzasht bayoniga aylangan.
D. Defoning qahram oni Robinzon
Krazo
ishbilarmon, mehnatsevar, o‘z ku-
chiga ishonuvchi inson.
Robinzon kimsasiz orolda tirishqoqlik
bilan
uy quradi, idish-tovoq tayyorlaydi.
Mebel yasaydi, hayvonlarni o‘ziga o ‘r-
gatadi va ularni ko‘paytiradi. Robinzon
boshqalarni ham ishlashga majbur qila
oladi. Bunga o‘limdan qutqarib qolin-
gan yowoyi Jumavoy obrazi misoldir.
Robinzon uni o ‘ziga
xizm atkor qilib
oladi.
Robinzon obrazida yangi shakllanayotgan tadbirkorlar
qatlami vakilining uddaburonligi va sog‘lom fikri aks etgan.
Asar mehnat, aniq insoniy fikr, tirishqoqlik va jasorat mad-
hiyasi bo‘lib qoldi.
Bu davming
yana bir mashhur yozuvchisi
Dostları ilə paylaş: 
