Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

baliqning boshi
deyiladi. Dum dastalari suzgich qanotlari bilan birga 
uning 
dum qismi 
deb ataladi.
Baliqlar asosan suzgich qanotlari vositasida harakat 
qiladi va tanasini m aium holatlarda tutib turadi. 
Baliqning barcha mushaklari, shimingdek, ichak-cha- 
vaqlari uning tana qismiga joylashgan.
Umuman, tabiatdagi barcha tur baliqlar o ‘zlarining 
yashash sharoitlariga yaxshi moslashganlar. Shun- 
ga ko‘ra, ulaming tana tuzilishi, skeleti, tashqi qopla- 
mi, go‘shtining kimyoviy tarkibida ayrim farqiy o‘z- 
garishlar yuz bergan. Shuning uchun ham baliqlaming 
tashqi belgilariga qarab ulaming qaysi oila va turga 
mansubligini, hamda oziq-ovqat jihatidan muayyan 
ahamiyatini aniqlash mumkin.
Baliqlarning oziqaviy qiymati 
dastavval ulaming 
iste’mol uchun yaroqlimi yoki yaroqsizmi ekanligiga 
bogiiq. Shu bilan birga iste'mol qilish uchun mumkin 
boig an qismlarining oz-ko‘pligi ham muhim ahamiyat 
kasb etadi. Ayrim vaqtlarda baliqlar o ‘zlarining tashqi
184
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qiyofasi bilan bir xil va hatto ular bir xil oila va turga 
mansub bo‘lsa-da, ulaming yashash sharoiti, yoshi, 
ovlash davri va h.k.lar ta'sirida go‘shtining kimyoviy 
xususiyat bo‘yicha birmuncha farqlari bo‘lishi tabiiydir.
Baliqlaming shakli ulaming boshi va og‘zini tuzi- 
lishing va suzg‘ich qanotlarining soni va joylashishiga 
bog‘liq bo‘ladi. Bular baliq turlarini aniqlashda eng 
asosiy belgilar hisoblanadi.
Baliqlaming tashqi qoplami ham ulaming xarak- 
terlovchi muhim belgilaridandir. Ulaming tanasi teri 
bilan qoplangan bo‘lib, ko‘p baliqlaming terisi tan- 
gachalardan iborat. Lekin, minoga va laqqa baliqlarda 
tangachalar bo‘lmaydi.
O syotr baliqlarining terisi suyaksimon rombik qal- 
qon bilan qoplangan bo‘ladi. Bu qalqonlar baliq tanasi 
bo‘ylab besh qator joylashgan. Shuningdek, ayrim 
qalqonchalar baliqlaming butun tanasiga yoyilgan 
bo‘ladi.
Baliq terisi ikki qatlamdan iborat bo‘ladi. Birin- 
chisi - epidermis yoki terining ustki qatlami va ikkin- 
chisi - derma, yoki tig‘iz to‘qimadan iborat. Teri ustki 
qatlamida shilliq chiqarib bemvchi bezlar joylashgan.
Baliqlaming rangdorligi, tanasidagi dogTar, xollari, 
teridagi pigment hujayralariga bogTiq.
Baliq skeleti suyakdan yoki tog‘aydan tashkil 
topgan. Suyakli baliqlarda tog‘ay suyaklaming bir- 
biriga birikkan joyida boTadi; tog‘ayli baliqlarda 
esa suyak boTmaydi yoki skeletning ba’zi bir joylari 
qisman suyaklangan boTishi mumkin. Ko‘p baliqlarda 
skeletning asosiy suyaklaridan tashqari, go‘shtining 
orasida, ajratib olish birmuncha qiyin boTgan muskul 
oraligi qiltanoq (mayda suyakjlari boTadi.
Baliqning suzgTch qanotlari qattiq, qayishqoq 
boTib, suyaklar orqali teri pardasiga birikkan boTadi. 
Ulaming asosi tog‘aydan iborat. SuzgTch qanotlari 
jufit va toq suzg‘ich qanotlariga boTinadi. Juflt suzg‘ich
185
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qanotlariga ikkita ko‘krak va ikkita qorin suzg‘ich 
qanotlari, toq suzg‘ich qanotlariga - orqa, dum osti 
hamda dum suzg‘ich qanotlari kiradi.