Guliston davlat universiteti "iqtisodiyot" kafedrasi institutsional iqtisodiyot
Fermer xo’jaliklarida etishtirilgan mahsulotlarga bo’lgan mulkiy huquqlar taqsimoti*
Yüklə 6,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Fermer xo’jaliklarida etishtirilgan mahsulotlarga bo’lgan mulkiy huquqlar taqsimoti*
Mulkiy huquq turlari Fermer xo‘jaligi Qayta ishlovchi tashkilot Davlat Egalik qilish huquqi 8 -m.Tq - - Foydalanish huquqi 8 -m. Tq - - 17 Tasarruf etish huquqi 16 –m. Fxq, 8 -m. Tq 386 -m.FK 386 -m.FK Daromad olish huquqi 16, 24 –m. Fxq, 20 -m. Tq - - Kapital qiymat huquqi 16, 24 -m. Fxq - - Xavfsizlik huquqi 464, 467 -m. FK 466 -m. FK 463-m. FK Meros va vasiyatnoma bo‘yicha o‘tish huquqi 21 -m. Fxq - - Muddatsizlik huquqi 13 -m. Fxq - - Zararli foydalanishni taqiqlash huquqi 38 -m. Tq 466 -m. FK 464 -m. FK O‘ndirish ko‘rinishidagi javobgarlik huquqi - - 35 –m.Fxq Qoldiq xususiyat huquqi 19 -m. Fxq, 14 -m. Tq - - Izoh: FK – O‘zR Fuqarolik kodeksi, Fxq – O‘zR ―Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida‖gi Qonun Tq – O‘zR ―Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risida‖gi Qonun, m. – modda. *Manba: Amaldagi qonunchilik hujjatlari asosida tuzilgan Xulosa qilib aytganda, qishloq xo‘jaligida mulk shakllaridagi tarkibiy o‘zgarishlar asosan mulkiy huquqlar taqsimlanishining davlat tomonidan tartibga solinishi oqibati bo‘lib, aynan mulkiy huquqlar taqsimoti haqiqiy mulkdorlar va xo‘jalik yuritishning samarali shakllarini vujudga keltirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Shu bilan birga 7.2-7.5-jadvallarda keltirilgan mulkiy huquqlar taqsimoti amaldagi qonun hujjatlarini takomillashtirish hamda mulkdorlar huquqini himoya qilishga doir huquqiy normalarni yaratishga asos bo‘lib xizmat qiladi. Chunki O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlarida mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish huquqlari normalarigina qonun hujjatlariga kiritilgan, qolgan 8 ta mulk huquqi turi hali qonun hujjatlarida to‘liq o‘z ifodasini topmagan. Xulosa Mulk huquqlari nazariyasi mulkiy huquqlarning iqtisodiyot sub‘ektlari (yuridik va jismoniy shaxslar) o‘rtasida taqsimlanishi hamda mulkiy munosabatlar muammolarini o‘rganadi. Mulk huquqi – bu, bir tomondan, sub‘ektiv ashyoviy huquq. O‘z mazmuniga ko‘ra mulk huquqi barcha ashyoviy huquqlar ichida eng keng huquqdir: mulkdor o‘z mulkiga egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish huquqiga ega bo‘lishi lozim. Xorijiy manbalarda mulk huquqi 11 ta turga ajratilgan holda o‘rganiladi. Bu esa mulk huquqini kengroq talqin etish imkonini beradi Mulkiy munosabatlar tarixan turli shakllarga ega bo‘lgan va ular mulkiy huquqlarning tabaqalanishida namoyon bo‘ladi. 18 O‘zbekistonda mulk shakli xususiy va ommaviy turlarga bo‘linadi. Ommaviy mulk shakli davlat mulkini ham o‘z ichiga oladi. Fermer xo‘jaligining mulki fermer va xo‘jalik a‘zolarining mulki hisoblanadi. Yüklə 6,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|