M Ə cbur I Ə m ə k V
Yüklə 3,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hökum ə t t ə r ə fda ş ları
- Miqrasiya orqanları
|
25
26
B ə z ə n z ə r ə rç ə k ə nl ə ri ba
ş a dü
ş m ə k olmur v ə onlar öz i şə götür
ə nl ə rinin yanlı ş lıqlarını ört-basdır etm ə y ə çalı
ş ırlar, çünki onlar öz cari v ə ziyy
ə tl ə rin ə alternative görmürl ə r. H
ə mçinin, onlar onları ə vv
ll ə r onları istismar etmi ş cinay
ə tkar
şə b ə k ə nin üzvün ə d
ə çevril
ə bil
ə rl ə r. Bu baxımdan müf
ə tti
ş l ə r “ ə sl” z ə r ə rç ə k ə n axtarark ə n ehtiyatlı olmalıdırlar. Ona gör ə d ə i şə götür ə nl ə ri m ə suliyy ə t ə c ə lb etm ə k üçün istifad ə oluna bil ə c
k obyektiv göst ə ricil ə ri axtarmaq daha vacibdir. Eyni zamanda mümkün z ə r ə rç ə k ə nl ə rin ç
ə tinlikl
ə rini realistik qiym ə tl
ndirm ə k v ə müdaxil
ə etm
ə y ə çox da h ə v ə s göst ə rm ə m ə k vacibdir; h ə tta baxmayaraq ki, ad ə t
n müf ə tti ş l ə r bütün qeyri-qanuni hallar bar ə d ə
müvafiq orqanları m ə lumatlandırma ğ a m
ə suldurlar. Dig ə
ə r ə fd ə n B Ə T-in 81 v ə 129 saylı Konvensiyaları qeyri-qanuni i ş çi statusu oldu ğ una gör
ə
i ş çinin
ə m ə k müf ə tti ş l ə ri t ə r ə find
ə n qorunmaması bar ə d
heç bir müdd ə a ir ə li sürmür. Buna gör ə
ə
ə m ə k müf ə tti
ş l ə ri ə m ə k münasib ə tl
ri n ə tic ə sind
ə (m
ə s ə l ə n, maa ş ların öd
ə nilm
ə si) faktiki v ə ya
potensial z ə r ə rç ə k ə nl ə rin hüquqlarının qorunmasında mühüm rol oynayır. Z ə
ə rç ə k ə nl ə r üçün Milli Gönd ə ri
Mexanizminin (MGM) yaradıldı ğ ı ölk ə l ə rd ə
ə m ə k müf ə tti ş l ə ri v ə
dig ə r hüquq mühafiz ə orqanları üçün z ə r
rç ə k ə nl ə rin xüsusi ehtiyaclarını qar ş ılamaq daha asandır. MGM el ə bir ə m ə kda ş lır platformasıdır ki, burada dövl ə t qurumları m ə cburi
ə m ə k v ə insan alveri qurbanlarının hüquqlarının qorunması v ə t ə min edilm ə sind
ə öz m
ə suliyy
ə tl ə rini icra edir, öz s ə yl ə rini v ə t ə nda ş c ə miyy
ə ti, i
ş çi v
ə i
şə götür
ə n t
əş kilatları il ə birg
ə strateji ə m
kda ş lıqda davam etdirirl ə r. MGM-in strukturu ölk ə l ə r üzr ə f ə rql
ə nir: amma, MGM el ə qurulmalıdır ki, hökum ə t,
h ə mkarlar ittifaqları v ə m
ə cburi
ə m ə k qurbanları il ə i ş l ə y ə n qeyri-hökum ə t qrupları arasında ə m
kda ş lı ğ ı sisteml əş dirsin. MGM- ə ad
ə t ə n milli koordinator, d ə yirmi masalar v ə milli v
ə yerli
s ə viyy ə l ə rd ə i ş çi qruplar daxil olur. 3 MGM insan alveri kontekstind ə yaradılmı ş bir sistemdir amma o m ə cburi ə m ə k kontekstind ə d ə istifad
ə oluna bil ə r. Bu cür MGM n ə z ə r ə almalıdır ki, m ə cburi
ə m ə k v ə insan alverin ə m
ə ruz qalmı ş
xsl ə r H İ V/Q
İ ÇS v
ə ya dig
ə r x
ə st ə likl ə r ə tutula bil ə rl
r v ə
buna gör ə d ə onlara xüsusi münasib ə t göst
ə rilm
ə lidir. Bütün hallarda, ə m
k müff ə ti ş l ə ri el ə bir m ə lumat bankı yaratmalıdırlar ki, burada sertifikatlı xidm ə t göst
ə r ə n qurumlar öz yerini alsın v ə
z ə r ə rç ə k ə nl ə r ə yardım göst ə rm ə k üçün polis v ə dig
ə r qurumlarla ə m
kda ş lıq t ə min edilsin. Ə m ə k müf ə tti ş l ə rinin etik davranı ş ı M ə cburi ə m ə k v
ə insan alveri çox zaman kriminal şə b
k ə l ə ri
ə hat
ə etdiyind ə n dig
ə r dövl
ə t qurumları kimi ə m ə k müf ə tti ş l ə ri d ə rü ş v ə t v ə dig ə r qeyri-etik praktikalarla üzl əşə bil
ə rl ə r. Korrupsiya h ə ssas bir m ə s ə l ə dir, amma bu m ə s ə l ə m ə cburi
ə m ə yin aradan qaldırılmasına dair milli strategiya ç ə rçiv
ə sind
ə , v
ə el
ə c ə d ə yax ş ı dövl
ə t idar
ə etm
ə kimi bir ümümi h ə d
fin daxilind ə h ə ll
olunmalıdır. Ə m ə k müf
ə tti
ş l ə rinin korrupsiya v ə ya qeyri-etik davranı ş ları mümkün m ə cburi
ə m ə k situasiyasında xüsusil ə kritikdir, ona gör ə ki, bu hal z ə r
rç ə k ə nl ə rin h ə yatını t ə hlük
ə y ə ata bil ə r. El ə hallara rast g ə linir ki, m ə cburi
ə m ə k v ə insan alveri qurbanları istismar edici i şə götür
ə nin
ə lind
ə n qaçıb qurtara bilmi ş dir amma onlar hüquq mühafiz ə orqanları i ş çil
ə ri t
ə r ə find ə n tutulub geri qaytarılmı ş dır. Bu q ə bul edilm ə zdir. B
Ə T tövsiyy ə l
r v ə nümun ə vi Etik Davranı ş Kodeksi hazırlamı ş dır v ə bu s
ə n ə dl ə r ist ə nil
ə n müf
ə tti
ş liyin korrupsiyaya qar ş ı mübariz ə si v
ə xüsusil
ə
h ə ssas v
ə ziyy
ə td ə olan i ş çil ə rin qorunması s ə yl
rinin ə sasını t əş kil etm
ə lidir.
4
3 ATƏT/İHDTO: Milli Göndəriş Mexanizmləri: İnsan Alverinə məruz qalmış Şəxslərin Hüquqlarının Qorunması Səylərinə Qoşularkən. Praktiki Təlimat Kitabı, Varşava, 2004 4 BƏT: Əmək Müfəttişləri üçün Vəsait: Nümunəvi Qanun tətbiq etmə Siyasəti, Təlim və Əməliyyat Təlimatı Kitabı, Etik Davranış Kodeksi, Annie Rays tərəfindən redaktə olunub, Budapeşt, 2006 27
ə r t ə r ə fda ş larla ə m ə kda ş lıq M ə cburi ə m ə k v
ə insan alveri çox mür ə kk
b cinay ə tl ə rdir v
ə buna gör ə d
çoxt ə r ə fli yana
ş ma t
ə l ə b edir. Müt əşə kkil cinay ə tkar
şə b ə k ə l ə r bu i
şə c
ə lb olundu ğ undan dig ə r ölk
ə l ə rl ə
ə m ə kda ş lıq çox zaman mühüm faktora çevrilir. Bundan ə lav ə potensial z ə r
rç ə k ə nl ə r xüsusil əş dirilmi ş yardıma ehtiyac duyurlar ki, bunu da ə m ə k müf
ə tti
ş l ə ri t ə min ed ə bilmirl
ə r.
Ə m ə kda ş lı ğ ın m
ə qs ə di ölk
ə l ə rd ə n asılı olaraq d ə yi şə bil ə r, m ə s ə l ə n, m ə lumatların ötürülm ə si (hesabatlar v ə h
ə r bir
orqanın daxilind ə toplanmı ş m
ə lumatlar), agentlikl ə r-arası komissiyaların i ş ind
ə i
ş tirak, birg ə
ə qurbanlara yardım proqramlarına birg ə d
ə st ə k v ə yaxud m ə lumatlılı ğ ın artırılması kampaniyaları. İş çi v ə i
şə götür
ə n t
əş kilatları il ə
m ə kda ş lıq son d ə r
c ə vacibdir. Bu sosial dialoq mexanizminin t ə rkib hiss ə sin
ə çevrilm
ə lidir v
ə lazım olduqda ə m
k müf ə tti ş l ə ri v ə sosial partnyorlar informasiya bölgüsü ed ə r ə k buraxılmı ş s
hvl ə ri düz ə ld ə bil ə rl ə r.
Qısası, ə m ə kda
ş lıq effektiv istintaq, qurbanların qorunması, m ə lumatların idar ə edilm
ə si v
ə
m ə hdud resurslar v ə r
ə qab
ə t aparan siyas ə t m
ə s ə l ə l ə ri mühitind ə ümumi siyas ə tin icrasına şə rait
yaradır. Amma ə m ə kda
ş lıq üçün çoxlu mane ə l
r var, m ə s ə l ə n, dill ə ba ğ lı ç
ə tinlikl
ə r, m
ə lumatlılı ğ ın
olmaması, bir-biri il ə r ə qab
ə t aparan f ə rqli mandatlar v ə resursların çatı ş mazlı
ğ ı.
Hökum ə t t ə r ə fda ş ları: •
Polis
M ə cburi
ə m ə k v ə insan alveri çox zaman müt əşə kkil cinay ə tkarlıqla ba ğ lı oldu
ğ u üçün
polisin yardımı vacib ola bil ə r. Ə m ə k müf ə tti ş l ə ri ç ə tinlikl ə üzl
əş dikl
ə ri v
ə ya onlar t ə
ə il
ə rastla
ş dıqları zaman onların polisin yardımını ist ə m
si f ə rqli t ə sir
ə malik ola bil ə
ə , bu müf
ə tti
ş l ə rin öz fiziki sa ğ lamlıqlarını t ə min ed
ə r.
•
ə hk ə m ə
Ə m ə k müf ə tti
ş l ə rinin istifad ə etdikl ə ri sanksiyaların effektivliyi bütövlükd ə onların bu halları m ə hk ə m ə orqanlarına verdikd ə n sonra m ə hk ə m ə nin onları nec ə icraata götürm ə
ə n asılıdır. Ə m
k müf ə tti ş l ə ri v ə m ə hk ə m ə l ə r (m
ə s ə l ə n, ümumi v ə yaxud
ə m ə k m ə hk ə m ə l ə ri) arasında sıx ə m ə kda ş lıq v ə koordinasiya sanksiyaların effektivliyin ə
ə sir ed
ə bil
ə r, missal üçün Braziliyanın nümun ə sind
ə sanksiyalar el ə hadis
ə yerind
ə
t ə min edil
ə bil
ə r. Bel
ə
ə m ə kda ş lıq eyni zamanda m ə cburi
ə m ə y ə qar ş ı mübariz ə i
ind ə
ə m ə k müf ə tti ş l ə rinin rolu bar ə d ə m ə hk ə m ə orqanları arasında m ə lumatlı
ğ ı artıra bil ə r.
•
Miqrasiya orqanları il ə sıx
ə m ə kda ş lıq insan alveri qurbanlarının deportasiya olunmaqdan qorunması i ş ind ə mühüm rol oynaya bil ə r, bel
ə ki, onların ə ks
riyy ə ti qeyri- qanuni miqrant i ş çil ə rdir. Onlar h ə mçinin insan alveri qurbanları üçün müv ə ə ti ya ş ayı ş
icaz ə sinin alınmasına da c ə lb oluna bil ə rl ə r. Amma bu cür ə m ə kda
ş lıq el
ə qurulmalıdır ki, o ə
ə k müf
ə tti
ş l ə rinin ə sas m ə qs ə dl ə rin ə , y
ə ni i
ş çil
ə rin hüquqlarının v ə maraqlarının qorunması (onların hüquqi statusundan asılı olmadan) v ə el ə c ə d ə
ə m ə k şə raitinin yax ş ıla ş dırılması i ş
ə
x ə l ə l g ə tirm ə sin.
Ə m ə k müf ə tti ş l ə ri i şə götür ə nl ə rin c ə zalandırılmasına diqq ə t etdikl ə ri kimi, miqrasiya orqanları da qeyri-qanuni i ş çil
ə rin
mü ə yy ə n edilib tutulmasında ciddi c ə hd ed
ə bil
ə rl ə r, baxmayaraq ki, onlar ciddi istismara m ə ruz qala bil ə rl ə r. Bu baxımdan miqrasiya orqanları il ə
m ə k müf ə tti
ş l ə ri arasında sıx ə m ə kda
ş lıq müxt
ə lif qanunların t ə tbiq olunması arasında g ə rginliyin qar ş ısının alınması v ə i ş çil
ə rin c
ə za almaqdan qorunması üçün vacibdir. •
Yüklə 3,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|