O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

4. INSON VA INSONIYAT
Inson hayotining mazmuni va ma’nosi haqidagi fikr-mulo- 
hazalarimiz, inson zoti yer yuzidan yo‘q bo‘lib ketishi mum- 
kinmi? Uni saqlab qolish uchun nima qilmoq darkor? Insoni- 
yatning yer kurrasida bundan keyin yashashi uchun kafolat 
bormi? degan muammolarga borib taqaladi.
Hozirgi zamonning eng muhim xususiyatlaridan biri — in­
son turmush tarzining barcha sohalariga ilmiy-texnika yutuqla- 
rining tezkorlik bilan kirib, turmushning barcha jabhalari bay- 
nalminallashuviga kishilar faoliyatida umuminsoniy qadriyatlar 
ahamiyatini kuchaytirayotgan bo'lsada, o‘z navbatida, odam 
uchun dahshatli xavf-xatami ham vujudga keltirmoqda.
Har bir kishining taqdiri, baxt-saodati, insoniyatning taqdiri, 
eng awalo, yer yuzida tinchlikni saqlash, yadroviy urushning 
oldini olish, qurollanish poygasiga chek qo'yish, xalqaro xavf- 
sizlikni ta’minlash bilan bevosita bog‘liq. Shuning uchun jahonda 
tinchlikni saqlash hozirgi zamonning eng muhim, dolzarb 
muammolaridan biridir.
XX asrning saksoninchi yillarida qurollanish poygasining avj 
olib ketishi natijasida sayyoramizda yashovchi kishi boshiga 3,5 
tonnaga yaqin portlovchi modda to ‘g‘ri keldi. Yadro qurollari va 
ularni tashuvchi turli moslamalar soni o'zining eng baland 
cho'qqisiga ko‘tarildi. AQSH va sobiq Ittifoq hududidagi yadro 
qurollarining talofat kuchi 60 ming megatonnani tashkil etdi. 
Dunyoda insoniyat boshiga eng katta ofat olib kelgan, yer yuzida 
100 milliondan ortiq inson umriga zomin bo'lgan ikkinchi ja- 
hon urushi yillarida barcha portlovchi qurollarning umumiy 
quw ati 6 megatonnani tashkil etganligini e’tiborga olsak, hozir­
gi sharoitda to'plangan yadro qurollarining dahshati naqadar 
xavfli ekanligini tasaw ur etish mumkin1.
Boz ustiga, o‘tgan asrning ikkinchi yarmida sovuq urush 
munosabatlarining keskinlashib borishi tufayli qurollanish uchun 
ajratilayotgan mablag1 laming hajmi ham uzluksiz o‘sib bordi. 
Ikkinchi jahon urushidan keyin o'tgan yarim asr mobaynida