O. T. Husanov konstitutsiyaviy

q o ‘y ilm a y d i. 
Hech kim yozishma, telegrammalarni 
o‘qishga, telefonda so‘zlashuvlarni eshitishga haqli emas. Chunki bu narsalar 
har bir alohida shaxsning shaxsiy hayotiga taalluqlidir.
Ayrim hollarda, ya’ni qonunda belgilangan tartibda va tegishli organlarning 
roziligi bilan yozishmalar o‘rganilishi, so‘zlashuvlar eshitilishi mumkin. Bu ham 
xavfsizlikni ta’minlash, jinoyatchilikka qarshi kurash maqsadida amalga oshiriladi.
5-§. Yashash joyini erkin tanlash huquqi
Demokratik mamlakatda shaxsning erkinligi e’lon qilinib qolmasdan, u 
turli vositalar orqali ta ’minlanadi. Har bir kishiga yashash joyini erkin tanlash 
huquqining berilishi ham buning isbotidir. Konstitutsiyaning 28-moddasida: 
« 0 ‘zbekiston Respublikasi fuqarosi respublika hududida bir joydan ikkinchi joyga 
ko‘chishi, 0 ‘zbekiston Respublikasiga kelish va undan chiqib ketish huquqiga ega. 
Qonunda belgilangan cheklashlar bundan mustasnodir», deb mustahkam langan 
norma erkin yashash huquqining Konstitutsiyaviy asosidir.
H ar kim yashash joyini ixtiyoriy tanlaydi. Respublikaning xohlagan yerida 
yashash joyini tanlash mumkin. Bu huquq fuqarolarga o‘zi uchun yashash sharoiti, 
mehnat qilish imkoniyati qulayroq joylarda istiqomat qilish uchun imkoniyat
115

---

yaratadi. Yashash joyini tanlashda kishilarning so g ‘lig‘iga mos tabiiy muhit 
bo‘lishi ham ta ’sir qiladi. Ayrim kishilarning sog‘lig‘i sh ah ar sharoitida yashashga 
to‘g ‘ri kelmasligi, ayrim kishilarning issiq joylarda yoki namlik ko‘p joylarda 
yashashi so g ‘lig‘iga to‘g ‘ri kelmasligi mumkin. Shunday paytlarda yashash 
joylari o‘zgartiriladi. Ayrim kishilarning mutaxassisligi, kasbi, hunari tegishli 
joylarda yashash joyini tanlashga ta ’sir qilishi mumkin. Xuddi shuningdek, chet 
ellarda yashayotgan 0 ‘zbekiston fuqarolari mamlakatim izga har qanday vaqtda 
qaytib kelib, doimiy yashash joyini erkin tanlashi mumkin.
0 ‘zbekiston fuqarolarining o‘z xohishi bo‘yicha chet ellarda yashash uchun 
ketishi ham taqiqlanmaydi. Tegishli huquqiy hujjatlarda 0 ‘zbekiston fuqarolarining 
chet ellarga shaxsiy, jamoat ishlari bilan doimiy yashashga, sayohatga, o‘qishga, 
ishga, davolanishga chiqishi erkin huquq ekanligi belgilangan.
Faqat Konstitutsiyaning yuqoridagi moddasida ko‘rsatib o‘tilganidek, yashash 
joyini tanlashda, chet ellarga yashash, o‘qish, ishlash uchun ketishda, 0 ‘zbekiston 
hududiga kirishda qonun bilan ba’zi cheklashlar o‘rnatiladi. Bu cheklashlar xavfsizlik, 
ishchi kuchlari ortiqcha bir yerda to‘planib qolishining oldini olish, boshqa fuqarolarga 
yashash uchun normal sharoit yaratish nuqtai nazaridan hal qilinadi.