53
3.Mehmonxona xo„jaligida kadrlarni rejalashtirishning asosiy turlari va
bosqichlari
4.Mehmonxona kadrlarini o„qitish va rivojlantirish
1.Mehmonxona xo„jaligida kadrlarni rejalashtirishning mohiyati, maqsad
va vazifalari
Turg‘unlik davrida respublikamiz iqtisodiyotidagi to‗liq bandlik qo‗shimcha
kapital mablag‘lar sarflash, ish kuni soatlarining qisqartirilishi va ta‘tillarning
ko‗paytirilishi hisobiga yangi ishchi o‗rinlarining vujudga keltirilishi mehnat
bozorida malakali ishchilarga bo‗lgan tanqislikning o‗sishiga sabab bo‗ldi. Fan-
texnika taraqqiyoti va bozor iqtisodiyotiga o‗tish bilan bog‘liq
tashkiliy
yangiliklarning joriy etilishi mehnat sharoitini yaxshilash bilan bir qatorda insonning
bilim darajasi va ruhiy-fiziologik imkoniyatlariga yangi talablar qo‗ydi.
Bu o‗z navbatida yuqori malakali kadrlarga va ishlab chiqarishning ruhiy-
fiziologik talablariga javob beradigan kadrlarga bo‗lgan tanqislikni oshirdi.
Rahbarlikning ma‘muriy-buyruqbozlik usullari boshqarish sohasida pishik-puxta
vositalarga ega bo‗lmagani sababli respublikamiz viloyatlarining ba‘zilarida ijtimoiy
keskinlikka samarali barham berish yoki uni kamaytirishga yetarli darajada muvaffaq
bo‗la olmadi.
Mamlakatimizda bozor munosabatlarini amalga oshirish o‗ziga xos
xususiyatlarda, ya‘ni ijtimoiy yo‗naltirilgan himoya yo‗li bilan amalga oshirilayotgan
bo‗lsada bizga qoldirilgan iqtisodiy meros mustaqillik davrining boshlang‘ich
davrida ma‘lum darajada ijtimoiy keskinlik yaratdi. Ijtimoiy keskinlik esa hayot
qurishning
sifatini, avvalo mehnat qilish bilan bog‘liq hayot sifatini o‗stirishga
bo‗lgan ehtiyojlar oqibatida kelib chiqdi.
Bunday paytda mehnat qilish bilan bog‘liq hayotning sifat darajasi insonga
munosib bo‗lgan mehnat sharoitini yaratib berish va har bir xodimning mehmonxona
ishlarini boshqarishda ishtirok etishi mumkinligida o‗z ifodasini topdi. Har qanday
usullarda foydalangan holda mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishiga
erishishni ta‘minlay olmadi, chunki xodimlarda mehnatdan qoniqish tuyg‘usi
oshmadi, xodimdan foydalanish yaxshilanmadi.
Odamlarga rahbarlik qilishga qaratilgan ma‘muriy
usullar insonni sezmas,
uning talab-ehtiyojlari bilan hisoblashmas edi.Uzoq muddatga mo‗ljallangan, kadrlar
siyosatining kelajagiga qaratilgan va bu barcha jihatlarni hisobga oladigan
konsepsiyani kadrlarni rejalashtirish yordami bilan amalga oshirish mumkin.
Xodimni boshqarishning bu usuli ish beruvchilar bilan ish oluvchilarning
manfaatlarini kelishtirish va muvozanatlashtirishga qodirdir.
Kadrlarni rejalashtirish shundan iboratki, u odamlarga
zarur vaqtda va kerakli
miqdordagi ish o‗rinlarini ularning qobiliyatlari, mayllari va ishlab chiqarish
talablariga muvofiq ta‘minlab berishni vazifa qilib qo‗yadi. Ish o‗rinlari unumdorlik
va asoslash nuqtai-nazaridan ishlovchilarga o‗z qobiliyatlarini eng maqbul tarzda
rivojlantirish, mehnat samaradorligini oshirish imkonini berishi, insonga xos mehnat
shart-sharoitlari yaratish va bandlikni ta‘minlash talablariga javob berishi lozim.
54
Kadrlarni rejalashtirish mehmonxona manfaatlari
nuqtai-nazaridan ham, uning
xodimi manfaatini ko‗zlab ham amalga oshiriladi. Mehmonxona uchun kerakli
vaqtda, kerakli o‗rinda, zarur miqdorda hamda tegishli malakaga ega bo‗lgan
shunday xodimga ega bo‗lish muhimki, ular ishlab chiqarish vazifalarini hal qilish,
uning o‗z maqsadlariga erishishi uchun zarur bo‗ladi. Kadrlarni rejalashtirish ancha
yuqori mehnat unumdorligini qo‗lga qiritish va ishdan
qoniqish hosil qilish uchun
shart-sharoitlar yaratib berishi lozim. Odamlarni birinchi navbatda o‗z qobiliyatlarini
rivojlantirish uchun shart-sharoitlar yaratib berilgan, yuqori hamda doimiy ish haqi
olib turish kafolatlangan ish o‗rinlari jalb qiladi. Mehmonxonadagi barcha
xodimning manfaatlarini hisobga olish kadrlarni rejalashtirish
vazifalaridan biri
hisoblanadi. Shuni yodda tutish kerakki, kadrlarni rejalashtirish mehmonxonadagi
umumiy rejalashtirish jarayoniga qo‗shilib ketgan taqdirda samarali bo‗ladi.
Kadrlarni rejalashtirish quyidagi savollarga javob berishi lozim:
- qanday malakali qancha xodim qachon va qayerda bo‗ladi?
- kerakli xodimni ijtimoiy zarar yetkazmagan holda qanday qilib jalb qilish va
ortiqcha xodimni qisqartirish mumkin?
- xodimni ularning qobiliyatlariga muvofiq qanday
qilib yaxshiroq foydalanish
mumkin?
- yangi yuqori malaka talab qiladigan ishlarni bajarish uchun qanday
kadrlarning rivojlanishini ta‘minlash va ishlab chiqarishning talab-ehtiyojlariga
muvofiq ularning bilimlarini qo‗llab-quvvatlab turish mumkin?
- kadrlarga doir rejalashtirilgan tadbirlar qanday xarajatlar qilinishini talab
etadi?
- kadrlarni
rejalashtirish
xodimlar
bilan
ishlashning
tezkor
rejasida
birlashtirilgan va o‗zaro bir-biri bilan bog‘langan butun
bir tadbirlar majmuini
amalga oshirish orqali ro‗yobga chiqariladi.
Dostları ilə paylaş: