Јурилиш материаллари ва конструкциялрини тадіиі этиш ва
-rasm. Avtomatik ko‘p nuq
Yüklə 24,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.22-rasm. Avtomatik ko‘p nuq
tali pеrеklyuchatеlni qo‘llanib, simli qarshilik tеnzorеzistorlari yordamida dеformatsiyalrni o‘lchash uchun tеnzomеtrik qurilma sxеmasi: 1– faol tеnzorеzistorlar; 2–kompеnsatsion tеnzorеzistorlar; 3–faol va kompеnsatsion tеnzorеzistorlarning montaj kolodkalari; 4–tutashtiruvchi kabеllar; 5–faol va kompеnsatsion tеnzorеzistorlarni ulash uchun shtеkkеr raz’yomlar; 6–asbobning dastaki ishlashida yugurish tugmasi; 7–dasturiy qurilma dastalari; 8– «dastaki avtomatik ishlash» pеrеklyuchatеli dastasi; 9– avtomat pеrеklyuchatеl; 10–boshqarish pulti; 11–dastaki pеrеklyuchatеl tugmasi; 12–dastaki yugurish dastasi; 13– tеnzosеzgirlik dastasi;14–elеktron indikator; 15–dеformatsiyalar o‘lchagichi; 16–«fazirovka» dastasi;17– dеformatsiyalar o‘lchagichi tarmoqini ulash tumblеri. Deformatsiyalarni o‘lchash uchun universal tenzometrik qurilma UTS 1–VT- 12 ham qo‘llaniladi, unga 12 ta bir xil kanal kiradi va ossillografda bir necha tenzorezistorlarning ko‘rsatishlarini bir vaqtda qayd etadi. Bir qator hollarda, o‘zgaruvchan tok bilan ta’minlash manbai bo‘lmaganda, kuchaytirgichsiz o‘lchash ko‘priklari qo‘llaniladi, bunda ko‘prik o‘zgarmas tok bilan akkumulatorlardan yoki quruq batareyalardan ta’minlanadi. Bitta ichki yarim ko‘prikka ega bo‘lgan o‘lchov asboblariga faqat bitta faol tenzorezistorni ulash mumkin. Shu bilan birga konstruksiyalarni sinashda odatda deformatsiyalarni ko‘pgina nuqtalarda (100–300 tenzorezistor) o‘lchaщga to‘g‘ri keladi. Bunday hollarda deformatsiyalarni o‘lchash uchun qo‘shimcha moslamalar — tenzorezistorlarni ulash (kavsharlash) uchun montaj kolodkalari, ko‘pnuqtali datchiklar pereklyuchatellari va shtekkerli razyemlari bo‘lgan tutashtiruvchi kabellar bo‘lishi zarur. 3.22-rasmda ko‘prigi avtomatik balansirovkali statik deformatsiyalarni elektron o‘lchagichining joylashish sxemasi va sinalayotgan konstruksiyalarda deformatsiyalarni o‘lchash uchun avtomatik pereklyuchateldan foydalanishda joylashish sxemasi berilgan. Statik sinovlarda avtomatlashtirish. Deformatsiyalarni o‘lchashning tenzometrik usullarini qo‘llanib olib borilgan eksperimental tadqiqotlarning o‘ziga xos xususiyati kmpyuterlardan va maxsus dasturlardan foydalanib ishlarni yuqori darajada avtomatlashtirish hisoblanadi. Tajriba ishlarini kompyuter texnologiyalarini qo‘llanib avtomatlashtirish uchta asosiy jihatga ega. 127 Ulardan birinchisi konstruksiyani sinash ma’lumotlari bo‘yicha ishlov berishni avtomatlashtirish hisoblanadi. Bu masalani yechish kompyuterga kiritish uchun tenzistorlarning birlamchi o‘zgartkichlari chiqish signalini almashtirishni amalga oshiruvchi texnik vositalar to‘plami bilan, shuningdek juda tez ishlovchi, xotira hajmi katta va h.k. bo‘lgan kompyuterning sof hisoblash imkoniyatlari bilan ta’minlanadi. Axborotni to‘plash va mashinada ishlov berish masalalarini hal qiluvchi sistemalarning o‘ziga xos xususiyati turli xil quvvatga ega universal kompyuterlardan va maxsus dasturlardan, eksperimental qurilmali ko‘p miqdordagi aloqa kanallaridan, ishlov berish natijalarini grafik va vizual taqdim etishning rivojlangan vositalaridan va axborotni operativ to‘plagichlaridan foydalanish hisoblanadi. Sistemalar ishlashining eng afzal rejimi axborotga tajriba sur’atida (tempida) ishlov berish hisoblanadi. Eksperimental tadqiqotlarni avtomatlashtirishning ikkinchi jihati axborotga ikkilamchi ishlov berishning katta imkoniyatlaridadir. Axborotga ishlov berish dasturlarining tez-tez almashishi mumkinligi, bir qancha tajriba seriyalari bo‘yicha statistik axborotning yig‘ilishi, matematik ta’minot, kompyuter bilan axborot almashishning grafik sistemalari, axborotni yanada quvvatli kompyuterlarga uzatish imkoniyati — bularning hammasi sinalayotgan konstruksiya to‘g‘risidagi birlamchi axborotga ishlov bergandan so‘ng yangi bilimlar va hodisaning qonuniyatlarini olishni ta’minlovchi bog‘lanishlarni hosil qilishga imkon beradi. Uchinchi jihat — tajribani dasturiy boshqarishning yoki tajriba va EO‘M o‘rtasidagi teskari aloqalarni tashkil etish yo‘li bilan boshqarish imkoniyatlarini nazarda tutuvchi, xsusan tajribani avtomatlashtirish. Zamonaviy hisoblash texnikasi vositalari ko‘p jihatdan hisob-kitob olib borishning an’anaviy, kam samarali usullarini avtomatlashtirishga imkon berib, bunda dastlabki axborotga ishlov berish muddatlarining ancha qisqarishini va olinayotgan natijalar aniqligining ortishini ta’minlaydi. Kuzatish natijalariga ishlov berish uchun «Kuzatish natijalariga statistik ishlov berish» dasturi tuziladi yoki mavjud sinchiklab tekshirilgan kompyuter dasturlaridan foydalaniladi. |