Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish ol
Ko‘ramizki, qor shoiming assotsiativ fikrlashida avvalo «kumush»ni, keyin xalqimizning maishiy tafakkurida muqim o ‘mashgan fikmi uyg‘otadi. Anglashiladiki, leksik metaforaning mazmuni bir so‘z doirasida anglashilishi mumkin bo‘lsa, matn ichidagi metaforaning ma’nosi matndagi boshqa so'zlar bilan aloqada oydinlashar ekan. Masalan, shoir yozadi: Eng dahshatli baqiriq — soqovning baqirig‘i. 0 ‘, qanday kuch bilan baqirar qabrtoshlar... (X. Davron) Albatta, bu o ‘rinda metaforaning ma’nosi turlicha tushunilishi, u turli o ‘quvchining ongida turlicha assotsiatsiyalami uyg‘otishi mumkinligi tabiiy. Parchadagi birinchi misra ikkinchisining anglanishiga asos bo‘ladi. «Soqovning baqirig‘i»dagi dahshatli jihat shuki, uni kamdan kam odam eshitadi, eshita oladi. Shunga o'xshash, qabrtoshlar
ham bizni juda ko‘p narsalardan ogoh etadi, faqat ulaming baqirig‘ini biz doim ham «eshitolmaymiz». Baqirig'ini yonidagi odam eshitmayotganini bilib turgan soqovning holatini tasavvur qilasiz- da, bizni ogoh etib unsiz baqirayotgan qabrtoshlar, ular ortidagi o ‘tganlar ruhini tasavvur etasiz. Va ayni shu nuqtada she’r dilingizni titratadi, boshda tushunarsizdek ko'ringan satrlar qatidagi ma’no ongingizga o'chmas bo'lib muhrlanadi. Ma’no ko'chishining keng tarqalgan turlaridan yana biri metonimiyadir. Metonimiya (gr.- «o'zgacha nomlash», «boshqa narsa orqali atash») usulida ma’no ko'chganida narsa-hodisalar o'rtasidagi aloqadorlik asos qilib olinadi. Bu aloqadorlik turlicha ko'rinishlarda namoyon bo'lib, bunda narsa-hodisa, holat yoki harakat bilan ular egallagan joy («stadion hayqirdi», «butun shahar qatnashdi»), vaqt
