N xolmatov. N. Im om ova makro va mikro

inqiroz
(siklik to'lqinning trend liniyasi uzra jo ylashgan 
pasaytiruvchi qismi - a qism);
♦ 
d epressiya
(tushkunlik) - (siklik to'lqinning trend liniyasi ostida 
joylashgan pasaytiruvchi qismi - b qism);
♦
jonlanish
(siklik to'lqinning trend liniyasi ostida jo ylashgan 
yuksaltiruvchi qismi - s qism);
♦ 
yuksalish
fsiklik to'lq in n in g trend liniyasi uzra joylashgan 
yuksaltiruvchi qismi — d q is m /
Inqiroz -
qayta ishlab chiqarishning gurkirab rivojlanayotgan 
ishlab chiqarish mahsulotni sotish bilan bog'liq keskin m uam m oga 
duch kelgan vaziyatidir. Bozorga taqdim qilingan tovar va xizmatlar 
to 'lo v g a layoqatli munosib talabni topa olmaydi. Sotilmay qolgan 
tovarlar tovar-moddiy zahiralarning to'planib qolishiga olib keladi, 
foyda kamayadi, ishlab chiqarish hajmlari qisqaradi. investisiyalar 
hajmi ham qisqaradi, ishchi kuchiga b o 'lg an talabning pasayishi 
oqibatida ishsizlik ortadi. T o 'lo v g a layoqali talabning kamayishi bu- 
larning barchasini yanada kuchaytiradi.
Depressiya
bosqichida investisiyalash mutlaqo to'xtaydi, iqtiso­
diyot turg'u n lik k a yuz tutadi.
Jonlanish
bosqichida so'nishning eng quyi nuqtasidan o'tiladi va 
iqtisodiyotning inqirozdan avvalgi holatiga asta-sekin qaytish bosh- 
lanadi. Ishsizlik qisqaradi. daromad va foyda o'sadi. investisiva 
jarayonlari boshlab yuboriladi.

---

Expansion 
Boom 
Recession Depression
N i hoy a t. 
yuksalisli
bosqichida iqtisodiyot gurkirab rivojlanadi, trend 
ijobiy (musbat) b o ig a n d a ko'plab makroiqtisodiy ko'rsatkichlar bo'yicha 
inqirozdan avvalgi vaziyatdagi dastlabki darajaga nisbatan yuqoriroq 
nuqtalarga erishadi, yuksalishning eng yuksak nuqtasiga, iqtisodiy sikl­
ning cho'qqisiga yetib boradi, so'n g yana inqiroz bilan almashadi.
U yoki bu m amlkatning iqtisodiyoti iqtisodiy siklning qaysi 
bosqichida ekanligini to 'g 'ri baholash uchun ekspertlar bir qator 
iqtisodiy indikatorlardan foydalanadilar, y a ’ni asosiy makroiqtisodiy 
ko'rsatkichlar dinamikasini baholaydilar. Qaysi ko'rsatkichlarning 
tanlab olinishi mazkur iqtisodiy vaziyatda iqtisodiyotning holatini 
nima eng yorqin xarakterlashiga bog'Iiq bo'ladi.
Odatda, iqtisodiy sikl indikatorlari sifatida quyidagi ko'rsatkichlar 
tanlab olinadi: Yalpi ishlab chiqarish (Y alM yoki YaMM), ishsizlik 
darajasi, tovar-moddiy zahiralar va ishlab chiqarish omillari zahiralari, 
narx darajasi, pul massasining hajmi, pullarning aylanish tezligi, qisqa 
muddatli foiz stavkalari va hokazo.
U yoki bu makroiqtisodiy ko'rsatkichlarning sikl bosqichlari 
bo'yicha qaysi tomonga qarab o'zgarayotganligiga qarab, ularni