―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik
Furfurol bilan neft moylarni tozalash qurilmasi
Yüklə 15,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
11.3. Furfurol bilan neft moylarni tozalash qurilmasi
Neftni moyli fraksiyalarini tozalash qurilmasi-rafinat olish uchun neftning moyli xomashyosidan keraksiz bo‗lgan komponentlari chiqarib yuborish uchun mo‗ljallanadi [6]. Xomashyo moyli distillyatlar yoki deasfaltizat bo‗lishi mumkin. Qurilmada rafinatdan tashqari qo‗shimcha mahsulot-ekstrakt olinadi. Rafinatning chiqishi xomashyoning sifatiga va uni talab bo‗yicha chuqur ishlashga bog‗liq bo‗ladi hamda chiqishi 60-90 % (mass.)ni tashkil qiladi, qurilmada yuqori indeksli komponent ishlanganda rafinatning chiqishi kamayadi. Bunday jarayondan dizel distillyatlarini va pech yoqilg‗ilarini tozalashda, katalitik kreking xomashyosini, katalitik gazoyl‘-retsirkulyatlarini, texnik uglerod ishlab chiqarishda xomashyoni tozalashda qo‗llaniladi [7]. Qurilmaning tarkibiga quyidagi seksiyalar kiradi: xomashyoni deaeratsiyalash; ekstraksiyalash; rafinat eritmasidan furfurolni regeneratsiyalash; ekstrakt eritmasidan furfurolni regeneratsiyalash; suvli eritmalardan furfurolni ekstraktsiyalash. Sanoatda bir oqimli hamda yiriklashtirilgan kombinatsiyali (ikki oqimli) qurilmalar amalda mavjud, qaysiki, ular ikkita deaeratsiyalash va ekstraktsiyalash seksiyalari mavjud, rafinat eritmalardan furfurolni regeneratsiyalashning ikkita seksiyasi (bir xil turdagi yoki birdaniga ikki xil turdagi xomashyoni tozalashni imkoniyati mavjud) va ekstrakt eritmalaridan eritgichlarni regeneratsiya qilish seksiyalar. Xomashyoni bir oqimini tozalashni (ikkinchi chiziq birinchi chiziqqa o‗xshashdir) va ekstrakt va suvli eritmalarning aralashmasidan furfurolni regeneratsiyalashni umumiy blokini texnologik sxemasi 11.2-rasmda keltirilgan. 458 Xomashyo nasos (1) issiqlik (2) almashtirgich orqali deaeratorga (3) beriladi. Kolonnadan (26) olib kelinadigan xomashyo suyuq furfurol yordamida issiqlik almashtirgichda (26) qizdiriladi. Deaeratsiya suv bug‗i yordamida (9,97 MPa) vakuumda olib boriladi. Havo va suvning bug‗lari vakuum-hosil qiluvchi tizim yordamida surib olinadi. Deaeratorning pastki qismidan (3) olinadigan xomashyo nasos (6) olinib issiqlik almashtirgichda (8), havoli va suvli sovutgichlarda (5 va 10) sovutiladi va rotorli-diskli kontaktorning (12) pastki qismiga kirib keladi. Shu kontraktorning yuqori qismiga nasos (27) yordamida kolonnaning pastki qismida joylashgan (26) buferli yig‗gichdan quruq furfurol beriladi. Quruq eritgich oldindan issiqlik almashtirgichda (2) va havo sovutgichda (7) sovitiladi. Kontaktorda haroratning gradiyentini hosil qilish uchun hamda rafinatni ajralish aniqligini oshirish va chiqishini kuchaytirish uchun ekstrakt eritmasini sovutgich (13) orqali va nasos (11) yordamida mavhum-rafinat tindirgich (13*) apparatini pastki qismidan sirkulyatsiya bo‗lishi oldindan tayyorlanadi. Rafinat eritmasi kontaktorning (12) yuqori qismidan qobul qilgichga (4) olib o‗tiladi, ekstrakt eritmasi esa tindirgichning (13*) o‗ng qismidan nasos (14) yordamida eritgichni regeneratsiyalash seksiyasiga yo‗naltiriladi. Rafinat eritmasidan furfurol ikki pog‗onada regeneratsiyalanadi. Rafinat eritmasi qabul qilgichdan (4) olib ketiladi va nasos (5) yordamida issiqlik almashtirgich (18) va zmeyevikning quvurli pechi (20) orqali kolonnaga (15) beriladi. Shu kolonnaning o‗zida rafinat eritmasidan vakuum ostida furfurolning asosiy qismi regeneratsiyalanadi. Pechning qizdirish (20) harorati 215°С dan oshib ketmaydi, qaysiki, furfurol past haroratli termik barqarorlikka egadir. Quruq furfurolning bug‗lari kolonnadan (15) havoli sovutish apparatiga (33) keyin esa sovutgichga (34) beriladi. Bu yerdan furfurol vakuumli qabul qilgichga (35) oqib o‗tadi. Qabul qilgichdan (35) quruq furfurol sug‗orish sifatida nasos yordamida (sxemada ko‗rsatilmagan) kolonnalarga (15,24,29 va 32) beriladi. Furfurolning qoldiq qismi ekstraktsiyalash seksiyasiga yo‗naltiriladi. 459 Rafinat eritmasi kolonnaning (15) pastki qismidan bug‗lantirish kolonnasiga (16) oqib o‗tadi, bu yerdagi furfurolning qoldig‗i esa kolonnaning pastki qismiga berilayotgan suv bug‗ining o‗tkir bug‗lari yordamida olib chiqiladi. Shu kolonnaning o‗zida vakuum ushlab turiladi. Furfurolning va suvning bug‗lari kolonnaning (16) yuqori qismidan havoli sovutish apparatiga (41) kirib keladi; kondensat sovutgich (40) orqali o‗tib, vakuum-qabul qilgichda to‗planadi. Nasos (38) namli furfurolni tindirgichga (45) uzatish uchun xizmat qiladi. Rafinat kolonnaning (16) pastki qismidan nasos (17) yordamida issiqlik almashtirgich (18) va havoli sovutish apparati (19) orqali qurilmadan rezervuarga olib chiqiladi. Furfurol ekstrakt eritmasidan to‗rt bosqichli regeneratsiyalanadi. Ekstrakt eritmasi tindirgichdan (13) issiqlik almashtirgich (8,23 va 21) orqali zmeyevikdagi quvurli pechga (20) uzatiladi, u yerdan namli furfurolni quvish uchun 0,22 MPa bosim ostida ishlaydigan bug‗lantirish kolonnasiga (24) yo‗naltiriladi. Bu kolonnada ekstrakt eritmasining tarkibidagi furfurol va hamma namlikning 30 % (massasiga) bug‗lantiriladi. Kolonnaning yuqori (24) qismidan chiqadigan furfurol va suvning bug‗lari issiqlik almashtirgichda (23) kondensatsiyalanadi (23) va hosil bo‗lgan kondensat quritish kolonnasiga (26) kirib keladi va u yerda furfurol suvsizlantiriladi. Shu kolonnaning yuqorisida azeotrop furfurol aralashmasi-suv kolonnada (0,15 MPa bosimda va 110°С haroratda) ishchi bosim ostida qaynash haroratida ushlab turiladi. Kolonnaning (26) haydovchi zonasining pastki qismida pastki likopchaning tagida va kub qismida ishchi bosim ostida furfurol bug‗larining kondensatsiyalanish harorati ushlab turiladi. Kolonnaning (26) pastki qismidagi harorat pasayganda eritgich suvlanadi va rafinatning sifati yomonlashadi. Ekstrakt eritmasi kolonnaning (24) pastki qismidan nasos (25) yordamida zmevikning quvurli pechi (28) (230°Сdan yuqori haroratda qizdiriladi) orqali yuqori bosimli evaporatorga (29) yo‗naltiriladi. Furfurol bug‗lari apparatdan |