Book · January 022 citations reads 484 author

o‘layotgan Kumushbibini tinchlantirish, Zaynabni hamda ota-onasini uning 
Zaynab bilan yashay olmasligiga ishontirish maqsadida
Zaynabga qilmishiga 
yarasha qat’iy va o‘zgarmas jazo berish uchun mana shu haqorat so‘zni qo‘llagan. 
Mana shu ijtimoiy-etik fondan ajratilgan holda Otabek nutqidagi bunday 
ziddiyatli xususiyatni tushunib bo‘lmaydi. Mana shuning uchun Kumushning 
o‘limidan keyin Zaynab jinni bo‘ladi; uning Otabek bilan birga yashashga 
mutlaqo umidi yo‘q edi; Otabek o‘zi buzuq degan xotin bilan qaytadan 
yashaydigan pastkash mardud nomini olmas edi. 
 
 
 
 
 
51
odam – dushmani bo‘lsa ham, o‘ldirgan kishining ruhiy holati qanday bo‘lishini F. M. Dostoyevskiy 
romanlaridan bilib olish va Otabekning ham shunday holatda ekanligini tasavvur qilish qiyin emas. 
11 Qur’oni Karim. O‘zbekcha izohli tarjima.Tarjima va izohlar muallifi Alouddin Mansur. -Toshkent: 
Cho‘lpon, 1992. “Niso” surasi, 93-oyat. – B. 63. 

---

 114 
 
3. Didaktik materiallar. 
 
SALOM BERISH MADANIYATIGA DOIR 
Salom berish – kundalik hayotimizda eng ko‘p qo‘llaniladigan urf. Har bir 
so‘zlovchi so‘zini salomdan boshlaydi. Qadimdan nafaqat har ikki mo‘min-
musulmon, balki har qanday dindagi kishi uchrashib qolsa, bir-biriga do‘st yoki 
dushman bo‘lishidan qat’i nazar, salomlashish shart hisoblangan. Bu haqda 
Qur’oni Karimda “...bu dunyoning narsasini istab sizlarga salom bergan kishiga 
“Sen mo‘min emassan!” demanglar...”
53
, ya’ni salomga doimo alik olish shart 
deyilgan. Shuning uchun salom berish sunnat (ya’ni qilish yaxshi, maqbul, lekin 
majburiy, zaruriy emas), lekin alik olish, salomga muvofiq va munosib javob 
berish farz sanaladi. Bu yerda ikki qadimiy rivoyatni eslab o‘tish foydadan xoli 
emas. XVI asr yozma yodgorligi bo‘lgan “Gulzor”da va Koshifiyning 
“Futuvvat”ida shunday rivoyat keltiriladi: Mahmud G‘aznaviy bir jangda juda oz 
sonli qo‘shin bilan g‘animining juda qo‘p sonli lashkarini yengadi va g‘alabadan 
keyin shukrona aytish uchun otini chekkaga surib, ko‘zini yumadi. Allohga 
hamdlar o‘qish bilan band bo‘lganida, kimdir otining tizginini ushlab, “sen 
kimsanki, men sunnatni bajarsam, farzni ado etmaysan?” degan xitobidan ko‘zini 
ochadi kechirim so‘raydi. Bunda kinoya usuli bilan “Men salom berdim, sen nega 
javob bermaysan?” degan ma’no yashiringan. Boshqa bir rivoyatda 
Payg‘ambarimiz (s.a.v.) bilan bo‘lgan bir voqea bayon qilinadi. Payg‘ambarimiz 
hujrada hazrat Umar bilan o‘tirganlarida bir g‘ayri din kirib, “