Таълими методикаси book · December 022 citations reads 2,437 author
Yüklə 56 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
3-chizma. Geografiya o‘qituvchisi kasbiy kompetensiyasining ichki tuzilishi . Sayyoramizdagi globallashuv jarayoni jahon taraqqiyotining muhim omili bo‘lib qoldi. Globallashuv hayotning barcha jabhalariga, jumladan, jahon iqtisodiyot va siyosatiga, ijtimoiy sohaga, madaniyat va ma’naviyatga, ekologiyaga, xavfsizlikka o‘z ta’sirini ko‘rsatmoqda. Globallashuvning birinchi manbai jahon bozori va tashqi iqtisodiy aloqalar faoliyatiga ta’sir ko‘rsatuvchi texnologik taraqqiyotdir. Globallashuvning ikkinchi manbai axborot tarqatishning erkinlashuvi bilan chambarchas bog‘langan. Buni biz YUNESKO tomonidan global kompetentlikka katta e’tibor qaratilayotganligida ham ko‘rishimiz mumkin, jumladan, Jak Delor tomonidan “Ta’lim: yashirincha boylik” mavzusidagi XXI asr uchun ta’lim bo‘yicha xalqaro komissiyasi ma’ruzasida ta’limning tayanchi bo‘lmish quyidagi “to‘rtta arkoni” tavsiya qilingan: 1) bilishni o‘rganish; 2) ishlashni o‘rganish; 3) birgalikda yashashni o‘rganish; 4) tirikchilik qilishni o‘rganish. Jak Delor tavsiya etgan ta’birlarni zamonaviy geografiya ta’limiga tadbiq etadigan bo‘lsak, respublikamiz umumta’lim maktabida faoliyat ko‘rsatayotgan geografiya o‘qituvchilari (5-11 sinflar) o‘quvchi yoshlarga ham tabiiy geografiya, ham ijtimoiy-iqtisodiy geografiya asoslarini o‘zida mujassamlashtirgan yagona o‘quv fani ekanligini inobatga olgan holda kasbiy kompetensiyaviy yondashuvni amalga oshirishlari zarur: + = O‘qituvchilik sohasida mahsuldor faoliyat olib borish uchun bo‘lgan geografiya bo‘yicha tayyorgarligiga qo‘yilgan talablarga javob berishi Kasbiy kompetensiyaga ega bo‘lgan geografiya o‘qituvchisi Geografiya axborot tizimi (GIS) bo‘yicha tabiiy va iqtisodiy geografik kartalardan samarali foydalanish imkoniyatining mavjudligi Ta’lim muassasalarida o‘qituvchi sifatida faoliyat ko‘rsatish uchun zarur bo‘lgan jismoniy, ma’naviy va intellektual imkoniyatlar yig‘indisining mavjudligi 33 geografiyaga oid xususiy kompetensiyalar, bevosita kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan DTSda o‘rin olgan bo‘lib, bitiruvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalariga qo‘yilgan talablarda ifodalangan; tayanch kompetensiyalardan, masalan, kommunikativ kompetensiyani shakllantirish uchun innovatsion ta’lim texnologiyalarini qo‘llash jarayonida o‘quvchi tegishli mavzu bo‘yicha o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda bayon qilishi, o‘zaro muloqotga kirishish, o‘z fikrini himoya qilish va ishontira olish, ko‘rsata olish, to‘g‘ri yo‘l tutgan holda ziddiyatli vaziyatlardan chiqib keta olish ko‘nikmalarini shakllantirish; geografik axborot tizimi bilan ishlash kompetensiyasini shakllantira borishni har bir o‘tilgan mavzuni mustaqil tarzda mustahkamlash jarayonida amalga oshirish, ya’ni, mavzu bo‘yicha o‘z ustida ishlab, kompyuter, internetdan GIS kabi axborot manbalaridan samarali foydalana olish, media vositalaridan zarur bo‘lgan axborotlarni topa olish va qayta ishlash, ma’lumotlar bazasini yarata olish bo‘yicha ko‘nikma va malakalarni shakllantirish; shaxs sifatida o‘z-o‘zini rivojlantirish kompetensiyasini shakllantirishda geografiya bo‘yicha o‘tilgan mavzularni o‘zlashtirishlari uchun muntazam tarzda o‘z ustida ishlashga o‘rgatilishi, ya’ni har bir tushuncha, fakt, ta’rif va qonuniyatlarning mohiyatini tushunib olishlari, o‘rganganlarini ijtimoiy hayotda qo‘llay olish zaruriyati; umummadaniy kompetensiyalarni shakllantirishda buyuk geografik kashfiyotlar, geografiya fanining shakllanishiga va taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shgan olimlar, yurtimizda yetishib chiqqan allomalarning geografiya fanining shakllanishi va rivojlanishidagi o‘rni haqida ma’lumotlar berish zaruriyati; predmetlararo aloqadorlik (matematika, fizika, kimyo, biologiya, psixologiya, pedagogika, fan-texnika va boshqalar) yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasini shakllantirishda namoyon bo‘ladi. Demak, taniqli geograf olim A.Soliev ta’biri bilan aytganda “Geografiya bilmaganga hech narsa, bilganga hamma narsa” aqidasiga amal qilgan holda har bir geografiya o‘qituvchisi o‘zida kompetentlikni shakllantirgan bo‘lishi kerak. Yüklə 56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|