-ma və
-tı şəkilçiləri ilə işlənir:
qaynayış-qayna- ma, qızış-qızma, qucış-qucma (
qucaqlama ),
inləyiş-inilti, otla- yış-otlama, ögiş-öymə, sınayış-sınama və ya
sınaq, yeyiş-yemə, veriş-vermə və ya
verim və s. Lüğətdəki
örtüş sözü müasir ədəbi
dilimizdə
örtük ,
inləyiş isə
inilti şəklində işlənir. Siyahıdakı söz-
lərdən
yeriş olduğu kimi qalmış,
yaradış isə
yaradılış şəklində
düşmüşdür. Arxaik səciyyəli
dinləniş, dürüşiş, yıldırış sözlərinə
gəldikdə isə onlardan birincisinin kökü sağır nunla yazılan
din- mək sözüdür. Bu söz əski türk mətnlərində
sakitləşmək, rahat ol-
maq mənasında işlənmişdir.H.Naxçıvani də
dinləniş sözünü fars
dilindəki
asayeş (
rahatlıq, dinclik ) lekseminin qarşılığı kimi iş-
lətmişdir.
Dürüşiş sözü isə lüğətdə
çalışqanlıq, səy anlamını da-
şıyır. Qeyd edək ki,
dürüşmək feili türkcəyə dair məşhur qay-
naqlarda
çalışmaq, səy göstərmək anlamlarında qeydə alınmış-
dır.
Yıldırış sözünə gəldikdə isə
parlaqlıq mənasını
daşıyan bu
söz əski türkcə lüğətlərində
yıldırıq (
parlaq, parıldayan ) şəklin-
də qeyd olunmuşdur. H.Naxçıvani
biliş sözünü isə farsca
aşena (tanış) sözünün qarşılığı kimi işlətmişdir
1
.
Biliş sözünə eyni mə-
nada klassik türk mətnlərinin çoxunda rast gəlirik.
1
Hinduşah Naxçıvani. Əs-Sihah əl-əcəmiyyə. Elmi-tənqidi mətnin tərtibçi-
ləri: Cəmilə Sadıqova və Teyyubə Əsgərova. Bakı, Şərq-Qərb, 1993.
106
Aşağıdakı sözdüzəldici şəkilçilər isə, əsasən, bir (bəzən də
iki) sözün tərkibində işlənmişdir:
