Sayali sadiqova

 
Dişür əqlü
ŋ ivü
 əndişə eylə, 
Hüzuri batinü ŋ də pişə eylə. 
“Dastani-Əhmədi Hərami”də bu ifadənin birinci tərəfi də 
türkmənşəlidir: 
Güləndama dedi: 
dövşür ögünü
, 
Bilirmisən bənə sən etdügünü?
1
Bu ifadə çağdaş ədəbi dilimizdə birinci tərəfi ərəb mənşəli 
“ağıl”
ismi ilə işlənir: 
“ağlını başına yığmaq”.
L.Budaqov 
“dö-
şürmək”
felinin Osmanlı və Azərbaycan türklərinin dilində 
1
Dastani-Əhməd Hərami (tərtibçi: Ə.Səfərli). Bakı, 1978
, 
səh.46 

---

136 
“yığmaq”, “dərmək”
(ot, meyvə və s.) mənalarında işləndiyini 
qeyd edir. 
“Dişürmək” /”dövşürmək”
sözü dilimizin bir sıra şi-
vələrində bu gün də 
“döşürmək”
şəklində eyni mənada işlənir. 
 
Dürişmək
- çalışmaq, səy göstərmək: 
Verür varınü səy eylər, 
dürişür,
 
Ol əvvəl qopduğı yerə irişür.
Bu beytdə də Şirazi 
“dürişmək”
feili ilə yanaşı, onun sino-
nimi olan 
“səy etmək”
felini də eyni misrada işlətmişdir. Kaşğa-
rinin lüğətində bu söz
“çəkişmək”, “çarpışmaq”,“qarşı-qarşıya 
gəlmək”
mənalarında işlənmiş. “Kitabi-Dədə Qorqud”da, Mus-
tafa Zəririn “Yusif və Züleyxa” məsnəvisində isə bu feil Şirazi-
nin tərcüməsində olduğu kimi, 
“çalışmaq”
mənasını daşıyır. 
 
Ergürmək
- çatdırmaq, yetirmək: 
 
Həvəs əhlin çəkər hər dəm həvayə, 
Sanasın 
ergürür
 dərdin dəvayə.
Bu söz eyni mənada Kaşğarinin lüğətində işlənmişdir. Suli 
Fəqihin “Yusif və Züleyxa” məsnəvisində də 
“ergürmək” 
sözü 
işlənmişdir: 
 
Ey neçə ayruləri vəsl eyləyən, 
Neçələri ümmidinə