Xirurgik kasalliklar



Yüklə 10,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə115/363
tarix02.01.2022
ölçüsü10,99 Mb.
#1636
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   363
Diagnostika.  Surunkali  abdominal  ishemiya  sindromi  bo’lgan  bemorlarda 

o’tkaziladigan  diagnostik  tadbirlar  yig’indisini  shartli  ravishda  uch  bosqichga 

bo’lish mumkin:  



 

171 


1.  Umumiy  klinik  tekshiruvlar  bosqichi:  bemordan  batafsil  so’rab-

surishtirish  va  kasallik  anemnezini  yig’ish,  bemorni  ko’zdan  kechirish,  qorin 

aortasi  va  uning  tarmoqlarini,  shuningdek  yuza  joylashgan  magistral 

arteriyalarni  (uyqu,  o’mrov  osti,  yonbosh,  son  arteriyalari  kabi)  palpator  va 

auskultativ  aniqlash,  qorin  aortasi  va  uning  tarmoqlarini  fonoangiografik 

tekshirish. 

2. Tekshiruvning ixtisoslashgan statsionar bosqichi: funktsional diagnostika 

usullari, laboratoriyada tekshirish usullari, me’da-ichak yo’li rentgenoskopiyasi, 

gastroduodenoskopiya, kolonoskopiya, qorin aortografiyasi, selektiv tseliako- va 

mezenterikografiya. 

3. Tekshiruvning intraoperatsion bosqichi: qorin bo’shlig’i organlari, qorin 

aortasi  va  vistseral  tarmoqlarini  taftish  qilish,  vistseral  arteriyalarni 

elektromanometriya va elektrofloumetriya qilish. 

Bemorlardan  so’rab-surishtirishda  va  fizik  tekshiruv  usullarida  surunkali 

abdominal ishemiya sindromi borligi to’g’risida taxmin qilishga asos bo’ladigan 

tayanch nuqtalar quyidagilardir: 

- ko’p martalab tekshirish va terapiyaning naf bermaganligi; 

-  og’riq  simptomokompleksi  va ichak  disfunktsiyasining  ovqat  eyish  bilan 

aloqadorligi; 

-  og’riq  simptomokompleksi  kuchi  va  davomliligining  hazm  organlarining 

funktsional jixatdan faolligiga – hazm tsikliga muvofiq kelishi; 

-  boshqa  arterial xavzalarda  (braxeotsefal,  buyrak,  yonbosh, son kabi)  qon 

aylanishi buzilishi belgilarining mavjudligi (39-rasm). 

 

 




 

172 


 

 

39-rasm. Qorin stvoli stenozi 



 

Surunkali  abdominal  ishemiya  sindromini  diagnostika  qilish  uchun  qator 

funktsional  sinamalar  taklif  etilgan,  ulardan  ko’p  qismining  mohiyati  hazm 

yo’liga  nagruzka  tushirish  yo’li  bilan  abdominal  simptomokompleksni  yuzaga 

keltirishdan  iborat.  Biroq,  bu  sinamalarning  diagnostik  qimmati  yuqori  emas, 

shuning  uchun  ular  keng  qo’lamda  tan  olinmadi  va  klinik  amaliyotda 

qo’llanilmadi. 

Laborator tekshiruvlar. Ichak absorbtsion va sekretor funktsiyasining holati 

to’g’risidagi  axborotni  bemor  koprogrammalarini  o’rganib  olish  mumkin. 

Badbo’y  xidli,  shilimshik,  neytral  yog’,  muskul  tolalar,  biriktiruvchi  to’qimaga 

boy,  shakllanmagan  suyuk,  axlat  hazm  organlarining  sekretor  va  absorbtsion 

funktsiyalari buzilganligidan dalolat beradi. 

Vitamin  B

12

  bilan  o’tkaziladigan  sinama  (Shillenger  testi)  yo’g’on  ichak 



distal  bo’limining  absorbtsiya  holati  to’g’risida  ma’lumot  beradi.  Metod  Co

56

 



bilan nishonlangan vitamin B

12

 ning radioaktiv dozasi peroral qabul qilinganda 



24  soat  ichida  siydik  bilan  ajratilgan  vitaminni  aniqlashga  asoslangan.  Normal 

sharoitlarda  qabul  qilingan  dozaning  10  dan  30  foizigacha  chiqariladi. 

Absorbtsiya buzilganda siydik bilan ajratilgan vitamin miqdori kamayadi. 



 

173 


Me’da  ichi  pH-metriyasi  usulida  me’da  sekretsiyasini  tekshirishning 

muayyan  ahamiyati  bor.  Rentgenoskopiya  ichak  motor  funktsiyasining 

buzilganini,  shuningdek  qator  destruktiv  o’zgarishlarni  aniqlashga  yordam 

beradi.  Diagnostikaning  boshqa  usullari  bilan  birga  bu  ma’lumotlar  muayyan 

qimmatga ega bo’ladi. 

Endoskopik  tekshirish  usullari  (gastroduodenoskopiya  va  kolonoskopiya) 

abdominal  patologiyaning  tomirlardan  kelib  chiqishinigina  emas,  balki  me’da, 

o’n ikki barmok ichak va yo’g’on ichakda o’sma va boshqa organik kasalliklar 

bor-yo’qligini aniqlashni o’z oldiga maqsad qilib qo’yadi. 

Qorin  aortasi  vistseral  tarmoqlarining  okklyuzion  zararlanishlarini 

angiografik  diagnostika  qilish  surunkali  abdominal  ishemiya  sindromining 

asosiy  diagnostika  usuli  hisoblanadi.  Rentgen  kontrast  usulgina  qorin  aortasi 

vistseral tarmoqlarining zararlanganini aniq va abdominal patologiyaning tomirli 

genezini  isbotlab  berishga  imkon  yaratadi.  Vistseral  tarmoqlar  Seldinger 

bo’yicha  retrograd  angiografiya  usuli  va  Dos  Santos  bo’yicha  translyumbal 

punktsion  aortografiyada  kontrastlanishi  mumkin.  Angiografiyaning  u  yoki  bu 

usulini  qo’llanish  terminal  aorta,  yonbosh  va  son  arteriyalari  holatiga  bog’liq. 

Ular ateroskleroz bilan zararlanganda Seldinger bo’yicha retrograd aortografiya 

qo’llanishi  mumkin  emas,  chunki  okklyuziyalovchi  jarayon  zond  kiritilishiga 

to’sqinlik  qiladi  va  eng  muximi  son  arteriyasi  trombozi  yuz  berish  xavfini 

vujudga  keltiradi.  Shunday  sharoitlarda  yuqori  translyumbal  aortografiya 

qo’llanish lozim. Ikkita – oldingi, orqa va yon proektsiyalarda tekshirishda qorin 

aortasi vistseral tarmoqlarining xalati to’g’risida zarur ma’lumot olish mumkin. 

Aortogramma  va  selektiv  angiogrammalarni  taxlil  qilishga  asoslanib, 

quyidagi angiografik simptomlarni farq qilsa bo’ladi (40-rasm).  

 



 

174 


 

 

40-rasm. Korin poyasi va yukori mezenteral arteriyasi stenozi. 



 

Bular biror magistral tarmoq zararlanganidan darak beradi: 

-  qorin-ichak tutqich va  ichak  tutqicharo  anastomozlar  irmoqlari  kollateral 

qon aylanish yo’llarining kengaishi; 

- okklyuziyalangan magistral tarmoqlar va stvollarining retrograd to’lishi; 

- qo’shni zararlanmagan magistralning kompensator kengayishi; 

- buyrak arteriyasi diametrining taloq arteriyasi diametridan oshganligi; 

-  zararlangan  magistral  va  uning  tarmoqlarining  birmuncha  aniq 

kontrastlanishi; 

- kontrast moddaning zararlangan magistraldan aortaga qayta o’tmasligi. 

Surunkali abdominal ishemiya sindromini intraoperatsion diagnostika qilish 

vistseral  tarmoqlarni  taftish  qilishdan  iborat.  Arteriya  devorlarining  qalin 

tortishi,  aterosklerotik  pilakchalar  va  boshqa  o’zgarishlar  borligi  aniqlanadi. 

Arteriya  ustida  palpatsiyada  aniqlanadigan  titrash  qon  aylanishi  buzilganini 

ko’rsatadigan 

belgi 


hisoblanadi. 

Zararlangan 

arteriyada 

stenozlangan 

uchastkadan  distalrokda  arterial  bosimni  aniqlash  va  uni  aortadagi  bosim  bilan 

taqqoslash  tsirkulyator  buzilishlarning  og’ir-engiligi  to’g’risida  tushuncha 

beradi.  Zararlangan  arteriya  bo’ylab  qon  oqimi  reduktsiyasi  darajasini 

aniqlashga  imkon  beradigan  elektromagnit  floumetriya  birmuncha  faol 

ko’rsatkichlar beradi. 



 

175 


Surunkali  abdominal  ishemiya  sindromi  diagnozining  to’g’riligiga  shubxa 

tug’ilgan  sharoitlarda  qorin  bo’shlig’i  organlarini  hazm  yo’lidagi  organik 

kasalliklarni aniqlash (yoki istisno qilish) maqsadida taftish o’tkazish lozim. 


Yüklə 10,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   363




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin